Phát biểu trước báo giới sau khi ký một sắc lệnh tại Nhà Trắng, ông Trump lặp lại yêu cầu các nước thành viên NATO phải tăng chi tiêu quốc phòng lên 5% GDP, cao hơn rất nhiều so với mức cam kết hiện tại là 2%. Hiện không có quốc gia NATO nào, kể cả Mỹ, đạt được mức chi tiêu này.

"Tôi không chắc chúng ta nên chi bao nhiêu, nhưng chắc chắn chúng tôi đang giúp đỡ họ",  ông Trump nói. "Chúng tôi đang bảo vệ họ, nhưng họ không bảo vệ chúng tôi". Ông Trump cũng đã đưa ra tuyên bố tương tự trong bài phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới ở Davos, Thụy Sĩ, trước đó.

Hiện tại, Mỹ đóng góp 15,8% ngân sách hàng năm của NATO, tương đương khoảng 3,5 tỷ đô la, mức cao nhất ngang bằng với Đức, theo số liệu năm 2024 của liên minh. Tuy nhiên, đóng góp gián tiếp của Mỹ, bao gồm chi phí quân sự và triển khai lực lượng, lớn hơn rất nhiều và không được tính vào ngân sách chính thức của NATO.

Trong năm 2023, ngân sách quốc phòng của Mỹ lên tới 816,7 tỷ đô la, chiếm hơn một nửa tổng chi tiêu quân sự của toàn bộ khối NATO.

Bất chấp những tuyên bố cứng rắn của ông Trump, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio đã có cuộc trao đổi với Tổng thư ký NATO Mark Rutte vào thứ Tư, trong đó tái khẳng định cam kết của Mỹ đối với liên minh. Hai bên cũng thảo luận về việc tăng cường khả năng phòng thủ và chia sẻ gánh nặng một cách công bằng hơn, theo thông báo từ Bộ Ngoại giao Mỹ.

Các quan chức NATO và chuyên gia phân tích nhận định rằng đề xuất tăng chi tiêu quốc phòng lên 5% GDP của ông Trump khó có thể được thực hiện, nhưng NATO có thể sẽ xem xét nâng mục tiêu chi tiêu lên mức cao hơn hiện tại.

Một số nhà phân tích cho rằng mức đóng góp mới có thể được thiết lập ở khoảng 3% GDP, thay vì 2% như hiện nay. Tuy nhiên, việc tăng chi tiêu ngay cả lên mức này cũng là một thách thức lớn đối với nhiều nước thành viên, khi hiện tại vẫn còn 8 nước chưa đạt được mục tiêu 2% dù đã cam kết từ một thập kỷ trước.

Các cuộc thảo luận về việc tăng chi tiêu quốc phòng của NATO được thúc đẩy bởi mối lo ngại về Nga, đặc biệt là sau xung đột ở Ukraine.

Cao Phong (theo NPR, CNN, Time)