Thông tin từ Phó tổng giám đốc Tổng công ty Đường sắt Việt Nam Hoàng Năng Khang cho biết, nếu thực hiện theo lộ trình hiện nay, từ ngày 1/1/2021, đơn vị phải dừng hoạt động 43 đầu máy.

Các doanh nghiệp vận tải đường sắt phải dừng hoạt động hàng trăm toa xe khách, toa xe hàng ảnh hưởng lớn đến công tác chạy tàu, kinh doanh vận tải đường sắt.

Khi không được cho phép kéo dài niên hạn sử dụng, Tổng công ty và các công ty cổ phần vận tải đường sắt sẽ phải thanh lý dần khoảng 60 đầu máy, gần 1.000 toa xe hàng và 500 toa xe khách và kinh phí đầu tư mới lên tới khoảng 6.822,8 tỷ đồng.

Từ ngày 1/1/2021 có 54 đầu máy và 705 toa xe phải dừng hoạt động do hết niên hạn sử dụng theo quy định của Luật Đường sắt 2007 và Nghị định 65/2018. Từ ngày 1/1/2022 có thêm 24 đầu máy và 44 toa xe hết niên hạn sử dụng.

Các trường hợp trên đã được Cục Đăng kiểm Việt Nam thống kê cụ thể, thông báo đến các đơn vị sở hữu phương tiện. Trường hợp đã hết niên hạn sử dụng, Cục dừng tiếp nhận kiểm định và cấp chứng nhận đăng kiểm, đồng nghĩa với việc phương tiện không được hoạt động.

Trong khi đó, dịch Covid-19 và các đợt bão lũ liên tiếp xảy ra trong năm 2020 khiến sản lượng vận tải đường sắt sụt giảm nghiêm trọng vì vậy Tổng công ty này gặp nhiều khó khăn về tài chính để đầu tư, đóng mới thay thế.

Theo ông Hoàng Năng Khang, chất lượng của tất cả các loại đầu máy hiện nay vẫn ổn định, đảm bảo kéo tàu an toàn theo đúng tốc độ thiết kế của nhà chế tạo. Một số loại đầu máy đã được nâng cấp cải tạo thay động cơ diesel và mới sửa chữa đại tu xong.

Vì vậy, Tổng công ty Đường sắt Việt Nam vừa kiến nghị các cấp có thẩm quyền cho phép lùi thời gian thực hiện Nghị định 65/2018 về niên hạn sử dụng đối với đầu máy, toa xe thêm 3 năm so với thời gian quy định để có thời gian chuẩn bị và đầu tư mua sắm đầu máy, toa xe mới thay thế.

Còn theo Phó Tổng giám đốc Công ty CP Vận tải đường sắt Hà Nội Phùng Thị Lý Hà, hiện đơn vị đang rơi vào tình trạng thiếu toa xe khách để lập tàu Tết Tân Sửu 2021, so với năm ngoái giảm đến 10 đoàn toa xe, trong khi toa xe hàng cũng thiếu rất nhiều.

Chất lượng hạ tầng hiện nay chưa đáp ứng được nhu cầu của vận tải. Vì thế, nếu đóng mới thay thế rất khó thu hồi vốn chứ chưa nói là có lãi nhưng không đầu tư thì không có toa xe để chạy tàu. Đặc biệt là vào các dịp cao điểm như hè, Tết.

Thông tin từ Công ty CP Vận tải đường sắt Sài Gòn cho biết, nếu không được phép kéo dài lộ trình thực hiện niên hạn, đơn vị sẽ thiếu toa xe trầm trọng để lập tàu, phục vụ kinh doanh vận tải.

Tính đến hết ngày 31/12/2020, Công ty phải dừng khai thác khoảng 60 toa xe khách (khoảng 4 đoàn tàu) nên rất khó khăn trong tổ chức quay vòng toa xe, lập tàu, nhất là dịp Tết Nguyên đán Tân Sửu. Toa xe hàng cũng rơi vào tình cảnh tương tự, phải dừng hơn 100 toa xe.

Không được dùng nữa các toa xe, đầu máy hết niên hạn sử dụng và phải bán thanh lý như bán sắt vụn như vậy là rất lãng phí trong khi vẫn có thể chỉnh trang, cải tạo để chạy được.

Nghị định 65/2018 có hiệu lực từ tháng 7/2018 quy định về niên hạn phương tiện giao thông đường sắt chỉ thực sự tác động từ thời điểm sau năm 2020. Ngoài những yếu tố khách quan, các đơn vị cần có những giải pháp cụ thể báo cáo Bộ Giao thông vận tải có căn cứ xem xét, báo cáo Chính phủ.