Mới đây, Thanh tra Chính phủ đã có kết luận thanh tra về việc thực hiện pháp luật quản lý, sử dụng đất đai và quản lý, đầu tư xây dựng, thanh tra các dự án, công trình có dấu hiệu vi phạm pháp luật về quy hoạch, quản lý, sử dụng đất đai tại đô thị trên địa bàn tỉnh Kon Tum. Thanh tra phát hiện hàng loạt vi phạm về quản lý đất công tại địa phương này.

Giao đất không qua đấu giá, nhiều mảnh đất rơi vào nhà cán bộ

Trong giai đoạn 2016 - 2019, trên địa bàn 7/10 huyện, thành phố đã giao đất cho các hộ gia đình, cá nhân không thông qua đấu giá 972 trường hợp, với tổng diện tích 55,95 ha. Qua kiểm tra phát hiện một số vi phạm tại TP Kon Tum, huyện Đắk Hà, Ngọc Hồi và Kon Rẫy.

Cụ thể, tại TP Kon Tum, xảy ra tình trạng giao đất vượt hạn mức so với quy định của tỉnh phân lô theo hiện trạng dẫn đến diện tích các lô không đồng đều; giao đất cho 43 trường hợp (Khu đô thị phía Nam cầu Đăk Bla) không thuộc đối tượng tái định cư, nguy cơ thất thu ngân sách tối thiểu là 3,5 tỷ đồng.

Việc giao đất không thông qua đấu giá cho các trường hợp không thuộc đối tượng tái định cư là sai, Thanh tra Chính phủ kiến nghị cần phải kiểm điểm, xử lý kỷ luật nghiêm túc trách nhiệm của tổ chức, cá nhân có liên quan.

Tương tự, tại huyện Đắk Hà có 85 trường hợp giao đất không thông qua đấu giả, tập trung tại thị trấn Đắk Hà, xã Ngọc Wang, xã Đăk Hring. Đặc biệt, có một số công chức thuộc huyện được giao diện tích lớn (ông Nguyễn Thanh Dương - nguyên Trưởng Ban tổ chức Huyện ủy được giao thừa đất số 28 tờ bản đồ M, diện tích 651 m2; ông Phan Văn Cường - nguyên Phó Ban kinh tế HĐND huyện nay là Trưởng phòng TC-KH được giao thừa 29, với diện tích 180 m².

Ngoài ra, nhiều trường hợp được giao đất để ở, nhưng thực tế không có nhu cầu nên khi kiểm tra thực địa thấy để đất hoang hóa hoặc chuyển nhượng đất để kiếm lời. Cụ thể là trường hợp Phó Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường có con là Phan Đức Toàn được giao 480 m2, hiện đã bán một phần diện tích là 200 m2 cho ông Vũ Văn Quân với giá 280 triệu đồng, trong khi giá kê khai nộp thuế chỉ 60 triệu đồng...

Trong đó có những trường hợp là lãnh đạo hoặc người nhà lãnh đạo các cơ quan thuộc Huyện ủy, Ủy ban; có nhiều trường hợp được giao đất nhưng để trống không sử dụng hoặc chuyển nhượng thu chênh lệch, kết luận thanh tra có nêu rõ. Đoàn thanh tra tạm tính tiền sử dụng đất của 13/85 trường hợp thấy giá giao đất thấp hơn giá thị trường làm thất thu ngân sách nhà nước hơn 885 triệu đồng.

Qua xác minh phát hiện, tại huyện Ngọc Hồi giao đất không qua đấu giá cho 319 trường hợp (thuộc Công TNHH Một thành viên 732, Binh đoàn 15) với tổng diện tích đất ở lên đến hơn 7.000 ha thuộc tại thôn 2 xã Đăk Kan.

Một người nhưng trúng từ hàng chục đến hàng trăm lô đất

Tại kết luận thanh tra còn nêu rõ nhiều sai phạm trong việc chuyển nhượng sau đấu giá quyền sử dụng đất (QSDĐ). Tại hầu hết các dự án đấu giả QSDĐ trên địa bàn tỉnh Kon Tum, có hiện tượng một số người trúng đấu giá từ hàng chục đến hàng trăm lô đất và chờ thời cơ bán kiếm lời.

Diện tích đất trúng đấu giá để hoang hóa, mất mỹ quan, hạ tầng cơ sở xuống cấp, lãng phí nguồn tài nguyên đất. Điển hình là 464 lô tập trung tại 10 dự án, khu đất (Dự án Khu đô thị phía Nam cầu Đăk Bla, TP Kon Tum có 63 lỗ; Dự án Khu Tây Bắc Duy Tân, phường Duy Tân, TP Kon Tum có 89 lô đất; Dự án Khu quy hoạch phường Ngô Mây; các khu đấu giá thuộc huyện Kon Plông có 77 lô) trúng đấu giá, sau đó chuyển nhượng cho người có nhu cầu với giá chuyển nhượng thấp hơn giá trúng đấu giá.

Tuy nhiên, cơ quan thuế lại căn cứ vào giá bán trong hợp đồng chuyển nhượng thấp hơn giá trúng đấu giá để tính thuế thu nhập cá nhân (2%) và lệ phí trước bạ (0,5%), không áp dụng giá trúng đấu giá đã được UBND tỉnh phê duyệt để làm căn cứ tính thuế, phí.

Mặt khác, hành vi kê khai giá trị chuyển nhượng thấp hơn giá trúng đấu giá có dấu hiệu trốn thuế, nhưng các cơ quan chuyên môn, cơ quan thuế không kịp thời tham mưu, xử lý theo thẩm quyền, có nguy cơ làm thất thu ngân sách nhà nước số tiền thuế, phí (tạm tính hơn 1,1 tỷ đồng)

Qua kiểm tra việc cho thuê đất đối với 133 hộ gia đình, cá nhân trong giai đoạn 2016 - 2019, trên địa bàn tỉnh Kon, Thanh tra Chính phủ chỉ rõ nhiều trường hợp được thuê đất nhưng sử dụng đất không đúng mục đích. Thế nhưng có quan chức năng không có biện pháp xử lý (làng nghề H'nor), vi phạm trong thẩm định nhu cầu thuê đất, không đấu giá khi cho thuê đất, cho thuê đất quy hoạch trồng cây lâu năm để xây dựng trung tâm thương mại.

Từ những sai phạm trên, Thanh tra Chính phủ kiến nghị cần phải kiểm điểm, xử lý kỷ luật nghiêm túc trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân có liên quan.