Được mệnh danh là “Đà Lạt của miền Bắc”, Tam Đảo có nhiều tiềm năng, thế mạnh để phát triển DLCĐ với cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ và kho tàng di sản văn hóa đồ sộ với 103 di tích văn hóa, lịch sử, 44 lễ hội truyền thống của người bản địa, nghệ thuật hát Văn, hát Soọng cô, các bản sắc văn hóa truyền thống của người dân tộc Sán Dìu.

Tận dụng những lợi thế đó, Tam Đảo đã chú trọng khai thác các lễ hội truyền thống để phát triển du lịch cộng đồng, du lịch văn hóa; khuyến khích, tuyên truyền các hộ dân đầu tư xây dựng các mô hình homestay, phát triển du lịch cộng đồng gắn với bảo vệ môi trường, tài nguyên thiên nhiên.

Lễ hội Tây Thiên được tổ chức từ ngày 15-17 tháng Hai âm lịch hằng năm. Bên cạnh phần nghi lễ, phần hội có nhiều hoạt động đặc sắc gắn liền với sinh hoạt văn hóa, tinh thần của người dân như trò chơi, trò diễn xướng gắn với nền nông nghiệp lúa nước từ buổi đầu sơ khai thời các vua Hùng dựng nước, trò diễn dân gian, kéo co, kéo song, các làn điệu dân ca, hát cửa đình, hát Văn, hát Soọng cô, thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tây Thiên.

Với không gian văn hóa đặc sắc cùng hệ thống cảnh quan thiên nhiên thơ mộng, hùng vĩ, hằng năm, Lễ hội Tây Thiên thu hút hàng vạn du khách thập phương tới chiêm bái, thưởng ngoạn cảnh đẹp, tìm hiểu miền văn hóa tâm linh đất Phật, phong tục tập quán của người dân bản địa cũng như thực hành các giá trị văn hóa phi vật thể.

Lễ hội được tổ chức tạo điều kiện để người dân thị trấn Đại Đình, huyện Tam Đảo tham gia hoạt động du lịch, cung cấp các dịch vụ lưu trú, ẩm thực, mua sắm, góp phần giúp địa phương chuyển dịch cơ cấu lao động từ sản xuất nông nghiệp truyền thống sang các ngành dịch vụ, thương mại, nâng cao thu nhập và đời sống người dân, thúc đẩy sự phát triển kinh tế.

Với những lợi thế về cảnh quan thiên nhiên và kho tàng văn hóa đặc sắc của cộng đồng các dân tộc anh em, tiêu biểu là dân tộc Sán Dìu và Cao Lan với những nét văn hóa đặc trưng, độc đáo, các lễ hội dân gian đậm đà bản sắc dân tộc, các di tích lịch sử, văn hóa mang đậm dấu ấn lịch sử và giá trị tâm linh.

Vĩnh Phúc hội tụ nhiều tiềm năng để phát triển các loại hình du lịch cộng đồng mang lại cho du khách những trải nghiệm chân thực, gần gũi như du lịch sinh thái, du lịch nông thôn, du lịch bản địa, du lịch văn hóa.

Du lịch cộng đồng bắt đầu được hình thành và phát triển tại một số địa phương trên địa bàn tỉnh như thị trấn Đại Đình, huyện Tam Đảo; xã Ngọc Thanh, thành phố Phúc Yên. Qua đó, tạo cơ hội việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân địa phương, góp phần kích cầu ngành du lịch tỉnh phát triển mạnh.

Theo số liệu của Sở VHTTDL, tổng số lượt khách trong dịp nghỉ Tết Nguyên đán Quý Mão 2023 ước đạt hơn 80 nghìn lượt khách, số lượt khách đến Vĩnh Phúc trong 5 ngày Tết năm nay tăng 20% so với năm 2019. Tổng doanh thu du lịch trong tháng 1/2023 đạt hơn 50 tỷ đồng, công suất sử dụng phòng đạt 75%.

Phát triển du lịch cộng đồng không chỉ có ý nghĩa đối với ngành Du lịch mà còn tác động tích cực đến ngành Nông nghiệp, góp phần mở rộng thị trường tiêu thụ nông phẩm, thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội của địa phương.

Những chủ trương, định hướng của Vĩnh Phúc trong khuyến khích phát triển du lịch, du lịch cộng đồng bước đầu mang lại hiệu quả, giúp các địa phương khai thác tốt tiềm năng, thế mạnh trong phát triển du lịch, tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân.

Để du lịch cộng đồng phát triển bền vững, Sở VHTTDL đang tham mưu, xây dựng, đề xuất tỉnh Vĩnh Phúc ban hành nghị quyết hỗ trợ chương trình du lịch cộng đồng gắn với xây dựng nông thôn mới. Đồng thời, triển khai thí điểm xây dựng mô hình Làng văn hóa kiểu mẫu tại 9 huyện, thành phố.

Dự kiến sau khi hoàn thành, các sản phẩm đặc trưng, đồ lưu niệm của địa phương, sản phẩm nông nghiệp, sản phẩm làng nghề truyền thống sẽ được trưng bày, giới thiệu và bán ngay tại nhà văn hóa thôn, góp phần bảo tồn, phát huy, làm sống dậy các giá trị văn hóa tốt đẹp, tận dụng tối đa các sản phẩm đặc trưng của địa phương để phát triển du lịch.

Qua đó, giúp du khách có cơ hội được trải nghiệm những nét văn hóa đặc sắc, độc đáo của địa phương, hướng đến mục tiêu phát triển du lịch bền vững, thúc đẩy sự phát triển kinh tế-xã hội địa phương, tạo động lực trong xây dựng nông thôn mới, Làng văn hóa kiểu mẫu, đưa Vĩnh Phúc trở thành một trong những điểm đến hấp dẫn của du khách trong và ngoài nước.