Khẳng định sự ủng hộ của Mỹ với Việt Nam

Hôm qua (24/8), Phó Tổng thống Mỹ Kamala Harris đã có mặt tại Hà Nội, chuẩn bị cho chuyến thăm chính thức Việt Nam. Đây là điểm dừng chân thứ hai trong chuyến công du châu Á của bà Harris trên cương vị nhà lãnh đạo Mỹ, trong mục tiêu thể hiện sự cam kết gắn bó lâu dài của Mỹ tại khu vực, như một phần trong chính sách Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương mà Mỹ đã khởi động cách đây một thập kỷ.

Việc Mỹ lựa chọn Việt Nam cùng với Singapore cho thấy vị thế ngày càng được nâng tầm của Việt Nam. Mà theo phó giáo sư về quan hệ quốc tế tại Đại học Công nghệ Nanyang của Singapore, Alan Chong thì Việt Nam và Singapore có vai trò quan trọng với nền kinh tế Mỹ. Việt Nam đang trở nên quan trọng hơn đối với chuỗi cung ứng toàn cầu, bao gồm cả chuỗi cung ứng chất bán dẫn, khi ngày càng nhiều công ty chuyển cơ sở sản xuất khỏi Trung Quốc.

Đồng quan điểm này, ông Thomas Vallely - chuyên gia nghiên cứu cao cấp tại Trường Harvard Kennedy thuộc Đại học Havard cho rằng, chuyến thăm Việt Nam của bà Harris sẽ là “chuyến đi quan trọng nhất mà một quan chức cấp cao của Mỹ thực hiện kể từ thời Tổng thống Bill Clinton - người đặt nền móng cho quan hệ ngoại giao giữa hai nước vào năm 1995”.

Trong bối cảnh mối quan hệ hai nước đang ngày càng phát triển, đóng góp tích cực vào sự phát triển, an toàn, ổn định và cùng có lợi trong khu vực và trên thế giới, chuyến thăm của bà Harris được kỳ vọng sẽ tiếp tục mở ra những cơ hội mới, thúc đẩy sự kết nối sẵn có để tạo đà cho sự tăng trưởng kinh tế vốn đang bị đại dịch COVID-19 làm trì trệ.

Theo kế hoạch từ Nhà Trắng, bà Harris dự kiến sẽ có các cuộc gặp với các nhà lãnh đạo Việt Nam, trong đó có cuộc gặp Thủ tướng Phạm Minh Chính để bàn về đại dịch COVID-19, khai trương Văn phòng CDC Mỹ tại Hà Nội cũng như các vấn đề an ninh khu vực và hợp tác kinh tế.

Chương trình nghị sự cho thấy, chuyến thăm của bà Harris không chỉ nhằm thúc đẩy quan hệ song phương mà còn khẳng định cam kết hỗ trợ của Mỹ dành cho Việt Nam trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19 đang lây lan mạnh.

"Việc đặt văn phòng khu vực của CDC Mỹ tại Việt Nam nói lên nhiều điều về mối quan hệ song phương đã thay đổi như thế nào. Đây chính là một phiếu tín nhiệm dành cho Hà Nội và có thể thúc đẩy mong muốn phát triển năng lực y học trong nước, bao gồm cả phát triển và sản xuất đại trà vaccine Covid-19 riêng của Việt Nam", ông Pitlo III, chuyên gia tại Tổ chức Con đường Tiến bộ châu Á - Thái Bình Dương tại Philippines bình luận.

Trước đó, Mỹ đã thể hiện sự ủng hộ Việt Nam trong cuộc chiến chống đại dịch COVID-19 bằng những hỗ trợ cụ thể, với 5 triệu liều vắc xin Moderna thông qua chương trình COVAX và khoản hỗ trợ 20 triệu USD từ Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID), bên cạnh một số trang thiết bị y tế khác.  Đến nay, Mỹ đang là nhà tài trợ vắc xin COVID-19 lớn nhất cho Việt Nam.

Ngoài ra, Mỹ cũng tạo thuận lợi để Việt Nam ký kết các thỏa thuận thương mại với các nhà sản xuất vaccine là Moderna và Pfizer để đảm bảo có ít nhất 80 triệu liều vắc xin, giúp khoảng 70% dân số được tiêm mũi đầu tiên vào quý đầu tiên của năm 2022.

Thúc đẩy chuỗi cung ứng toàn cầu

Trong những năm qua, Việt Nam đã tham gia ngày càng mạnh mẽ hơn vào nền kinh tế thế giới và dần trở thành một phần quan trọng của chuỗi cung ứng toàn cầu. Mỹ hiểu rõ vai trò chiến lược của Việt Nam, do dó, bên cạnh các vấn đề địa chính trị mà hai bên cùng quan tâm, chuyến thăm của bà Harris còn nhằm thúc đẩy chuỗi cung ứng toàn cầu với sự đóng góp của Việt Nam.

Trong bài phát biểu trước khi rời Singapore, Phó Tổng thống Mỹ cũng kêu gọi hợp tác chặt chẽ hơn với các quốc gia Đông Nam Á về chuỗi cung ứng. Việc xây dựng một chuỗi cung ứng linh hoạt là một chủ đề chính của chuyến công du châu Á, trong bối cảnh toàn cầu thiếu chất bán dẫn cũng như nhu cầu về vắc xin virus Corona và các sản phẩm y tế khác.

Những nỗ lực của Phó Tổng thống Mỹ nhằm tăng cường quan hệ chặt chẽ hơn cũng phản ánh tầm quan trọng ngày càng tăng của Đông Nam Á với tư cách là một đối tác thương mại.

Theo số liệu của chính phủ Mỹ, nhập khẩu hàng hóa của Hoa Kỳ từ các thành viên Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á đạt khoảng 230 tỷ USD vào năm 2020. Số liệu từ CEIC, xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ chiếm khoảng 30% tổng lượng hàng xuất khẩu trong tháng 4, nhấn mạnh tầm quan trọng của Việt Nam đối với chuỗi cung ứng châu Á của Hoa Kỳ.

Dễ hiểu, bà Harris gọi Đông Nam Á là một "thị trường sôi động và năng động, sẽ sớm xếp hạng trong số các thị trường lớn nhất trên thế giới" và hy vọng rằng Mỹ sẽ tham gia mạnh mẽ hơn nữa vào thương mại châu Á.

Kể từ khi bình thường hóa quan hệ song phương năm 1995, Việt Nam và Mỹ đã có những bước tiến tích cực nhằm thúc đẩy sự hợp tác. Kim ngạch thương mại song phương đạt 90 tỷ USD vào năm 2020, tăng 17% so với năm 2019. Mỹ là đối tác thương mại lớn thứ hai của Việt Nam.

Sự hợp tác về kinh tế đang ngày càng được tăng cường và mở rộng khi các doanh nghiệp Mỹ đang đầu tư mở rộng năng lực sản xuất tại Việt Nam. Chẳng hạn, Intel đã tìm cách nâng cao năng lực sản xuất lắp ráp và thử nghiệm tại Việt Nam, vì họ coi Việt Nam là "một phần quan trọng trong sự hiện diện sản xuất trên toàn thế giới của Intel", một lãnh đạo địa phương của gã khổng lồ Hoa Kỳ cho biết.

Các doanh nghiệp trong nước của Việt Nam cũng đang để mắt đến thị trường khổng lồ của Mỹ. Tập đoàn Vingroup có kế hoạch xuất khẩu xe điện do công ty con VinFast sản xuất sang Mỹ để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về ô tô thân thiện với môi trường.

Ở thời điểm hiện tại, sự gián đoạn chuỗi cung ứng do đại dịch đã nhấn mạnh vai trò quan trọng của Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam. Vì thế, chuyến thăm của bà Harris được kỳ vọng sẽ mang theo thông điệp mới để “khơi thông” những bế tắc hoặc hoặc vạch ra “cách thức mới” thúc đẩy sự hoạt động nhịp nhàng của chuỗi cung ứng toàn cầu.

Một sự đảm bảo và hậu thuẫn từ Mỹ cho các quy chuẩn dựa trên luật pháp quốc tế hoặc bất cứ biện pháp nào giúp ích tháo gỡ khó khăn như cam kết vắc xin, tạo điều kiện cho giao thương đều được Việt Nam và các nước trong khu vực hoan nghênh.

Ngoài vấn đề ứng phó với đại dịch COVID-19 và hợp tác thương mại, bà Harris nhiều khả năng sẽ truyền tải thông điệp rằng Mỹ sẽ không cho phép bất cứ nhân tố nào làm tổn hại đến trật tự quốc tế dựa trên luật lệ và tự do hàng hải tại các vùng biển trong khu vực. Chính sách này là nền tảng cho tầm nhìn của Washington về một khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và cởi mở, trong đó có việc tôn trọng chủ quyền của các quốc gia, tuân thủ luật pháp quốc tế, giải quyết các tranh chấp bằng con đường hòa bình, tiến hành thương mại một cách tự do, công bằng.