Phải kiểm soát, giám sát chặt chẽ “khâu làm luật”

Vừa qua, tại hội nghị triển khai chương trình xây dựng luật, pháp lệnh do Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức, các ý kiến cho rằng cần phải làm chặt chẽ, không để xảy ra tình trạng tham nhũng chính sách, lồng ghép lợi ích nhóm trong văn bản quy phạm pháp luật. Đây là vấn đề nhận được sự quan tâm của dư luận.

Trao đổi với phóng viên Báo Nhà báo và Công luận xung quanh vấn đề này, chuyên gia pháp lý Nguyễn Chiến - đại biểu Quốc hội khóa XIV, nguyên Ủy viên Ủy ban Tư pháp của Quốc hội, nguyên Phó Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam nhìn nhận: “Việc phòng, chống tiêu cực ngay từ công tác xây dựng pháp luật là hoàn toàn đúng và phù hợp với xu thế làm luật nói chung, đặc biệt là những luật liên quan đến vấn đề tiêu cực, tham nhũng, liên quan đến những vấn đề lợi ích nhóm… Dư luận xã hội rất quan tâm đến điều này. Mục đích luật ban hành ra là để điều chỉnh những mối quan hệ pháp luật trong xã hội đã phát sinh. Chính vì thế, tham nhũng chính sách sẽ làm ảnh hưởng một cách “ghê gớm”, nó không những tốn kém trong việc xây dựng đạo luật, đồng thời luật không đi vào cuộc sống mà nó làm cho xã hội càng rối ren, tác dụng lập lại trật tự xã hội thông qua pháp luật để xử lý là không đạt được”.

Vị chuyên gia pháp lý phân tích: “Công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí của đất nước ta trong giai đoạn nền kinh tế đang còn có những khó khăn và Trung ương đang phải triển khai chấn chỉnh lại đội ngũ cán bộ để thực hiện tốt nhiệm vụ phòng, chống sai phạm, tham nhũng, lãng phí, thì nhiệm vụ của Quốc hội xây dựng các Luật phải được chú ý, chú trọng. Vấn đề tránh lợi ích nhóm trong xây dựng pháp luật đã được thảo luận từ nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIV. “Tham nhũng chính sách” là vấn đề lồng ghép lợi ích nhóm cục bộ của cơ quan, đơn vị được giao trách nhiệm xây dựng dự thảo Luật liên quan đến thẩm quyền, trách nhiệm điều hành quản lý của đơn vị mình. Do đó, phải kiểm soát, giám sát thật chặt chẽ”.

Theo đại biểu Quốc hội khóa XIV Nguyễn Chiến: Phải nói rằng, công tác xây dựng pháp luật của chúng ta đã đạt được nhiều kết quả tích cực, được dư luận ghi nhận, ủng hộ, đánh giá cao. Tuy nhiên, bên cạnh đó, cũng phải thẳng thắn nhìn nhận, hệ thống pháp luật vẫn còn một số khiếm khuyết, chưa đầy đủ, chưa chặt chẽ và rõ ràng, cơ chế tổ chức triển khai còn đang thiếu… đó cũng là “kẽ hở” cho việc “lồng ghép lợi ích nhóm”, lợi ích cục bộ vào trong những quy định, những văn bản quy phạm pháp luật.

“Chính vì thế, trong thời gian vừa qua, vẫn còn tình trạng luật, quy định ban hành nhưng tính khả thi đem lại lợi ích chung cho toàn xã hội, cho người dân còn bất cập, chưa đáp ứng được thực tiễn. Có những trường hợp, luật hoặc các văn bản quy phạm pháp luật khác có “tuổi thọ” rất ngắn, bởi không đáp ứng được đòi hỏi của cuộc sống. Do đó, đã phải sớm sửa đổi, bổ sung để hoàn thiện”, ông Chiến nói.

Biện pháp căn cơ để cải cách hành chính, cải cách tư pháp

Nguyên Phó Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam cho rằng: “Thời gian vừa qua, đặc biệt là từ đầu nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã rất chú trọng, lưu ý về việc cần phải rà soát để ban hành những quy định ngay nội tại trong những luật, để chống tiêu cực, chống tham nhũng ngay từ khi xây dựng luật. Tôi cho rằng, điều này chính là biện pháp căn cơ để cải cách hành chính, cải cách tư pháp, góp phần phòng, chống tiêu cực, tham nhũng ngay từ khi chúng ta xây dựng luật. Bên cạnh đó, luật phải làm sao quy định cụ thể, phân công trách nhiệm của các cơ quan, các tư lệnh ngành, đặc biệt, phải chỉ ra cơ chế để tổ chức thực hiện sao cho hiệu quả, đáp ứng được yêu cầu của xã hội và mong mỏi của người dân”.

Cũng theo chuyên gia pháp lý Nguyễn Chiến, cần phải làm rõ, quy trách nhiệm người đứng đầu trong việc xây dựng luật, pháp lệnh. Việc này là hết sức cần thiết. Các bộ, ngành, đơn vị được giao nhiệm vụ xây dựng những dự thảo luật, thì đồng thời cũng phải xây dựng cơ chế để xử lý, xem xét trách nhiệm đối với người đứng đầu mà luật pháp đã quy định. Từ đó, có cơ sở pháp lý để xem xét, xử lý trách nhiệm. Như vậy mới nâng cao vai trò, trách nhiệm của người quản lý, người đứng đầu trong xây dựng pháp luật.

“Đồng thời, trách nhiệm của mỗi đại biểu Quốc hội khi phát biểu, thảo luận và ấn nút thông qua luật cũng phải được đề cao. Các đại biểu phải thấm nhuần tư tưởng kiên quyết chống việc lồng ghép lợi ích nhóm vào các dự thảo luật”, nguyên Ủy viên Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Nguyễn Chiến nhấn mạnh.