(Công luận) Mới đây, Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng một lần nữa được UNESCO công nhận là di sản thiên nhiên thế giới. Ngoài giá trị về lịch sử địa chất, địa hình, địa mạo, nơi đây còn được thiên nhiên ưu đãi ban tặng cho những cảnh quan kì bí, hùng vĩ với sự đa dạng về hệ sinh thái và đa dạng sinh học. Phong Nha – Kẻ Bàng ẩn chứa bao điều bí ẩn của tự nhiên, những hang động như những lâu đài lộng lẫy trong lòng núi đá vôi được tạo tác từ hàng triệu năm trước… Nơi đây còn là nơi cư ngụ của nhiều loại động thực vật vô cùng quý hiếm và đang có nguy cơ tuyệt chủng trên thế giới.

Bảo tàng địa chất khổng lồ!

Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng là một vườn tại huyện Bồ Trạch và Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình, cách TP. Đồng Hới khoảng 50km về phía Tây Bắc. Từ thủ đô Hà Nội đến Phong Nha – Kẻ Bàng khoảng 500 km.

[caption id="attachment_23835" align="aligncenter" width="1181"] Cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp và hùng vĩ tại Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng.[/caption]

Phong Nha – Kẻ Bàng nằm ở một khu vực núi đá vôi rộng khoảng 200.000ha, khu vực tiếp giáp vườn quốc gia này cũng có diện tích núi đá vôi khoảng hơn 200.000 ha. Diện tích vùng lõi của vườn quốc gia là 85.754 ha và một vùng đệm rộng 195.400 ha.

Phong Nha – Kẻ Bàng được ví như một bảo tàng địa chất khổng lồ có giá trị và mang ý nghĩa toàn cầu bởi cấu trúc địa lý phức tạp, tập hợp nhiều loại đá khác nhau như sa thạch, thạch anh, phiến thạch, đá vôi chứa silic, đá mac-nơ, đá granodiorite, đá diorite, đá aplite, pegmatite...

[caption id="attachment_23836" align="aligncenter" width="540"] Những hoá thạch hơn 400 triệu năm tuổi ở bên trong hang Sơn Đoòng[/caption]

Phong Nha – Kẻ Bàng cũng chứa đựng lịch sử phát triển địa chất phức tạp, lâu dài từ 400 triệu năm trước của trái đất. Trải qua các giai đoạn kiến tạo quan trọng và các pha chuyển động đứt gãy, phối tảng, uốn nếp đã tạo ra các dãy núi trùng điệp và các bồn trầm tích bị sụt lún. Những biến động trên cũng đã góp phần tạo nên sự đa dạng về địa chất, địa hình, địa mạo.

Vùng đá vôi Phong Nha- Kẻ Bàng có những đặc trưng toàn cầu trong nhiều giai đoạn phát triển từ kỷ Ordovic muộn - Silur (463,9 - 430 triệu năm trước) đến kỷ Đệ Tứ (1,75 triệu năm trước). Một đặc điểm mang tính đặc thù ở đây là hệ thống sông chảy ngầm và các hang động trong lòng núi đá vôi.

Vùng địa mạo phi đá vôi có đặc điểm chung là núi thấp với thảm thực vật phủ trên bề mặt. Quá trình bào mòn tạo ra các thềm dọc theo các thung lũng của các sông Son, sông Chày hay tại các bờ của các khối núi đá vôi ở vùng trung tâm. Vùng địa hình chuyển tiếp là những dạng khác nhau xen giữa các núi đá vôi.

Nằm trong vùng có lượng mưa trung bình hàng năm khá cao nhưng nước ở đây đã ngấm và chảy ngầm trong lòng các núi đá vôi, trải qua hàng chục triệu năm đã tạo nên vô số hang động ở khu vực này.

[caption id="attachment_23837" align="aligncenter" width="600"] Tại Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng có khoảng 300 hang động lớn nhỏ trong đó lớn nhất là động Phong Nha..[/caption]

Tại Phong Nha - Kẻ Bàng có khoảng 300 hang động lớn nhỏ được chia thành ba hệ thống chính: hệ thống động Phong Nha, hệ thống hang Vòm và hệ thống hang Rục Mòn.

Khu bảo tồn động thực vật quý hiếm!

Ngoài những hang động tuyệt tác, Phong Nha- Kẻ Bàng còn được biết tới với những loài động thực vật đặc hữu quý hiếm, nhiều loài có nguy cơ tuyệt chủng. Năm 2004, VN công bố phát hiện 144 loài lưỡng cư thì ở Phong Nha - Kẻ Bàng chiếm... 144 loài.

Tắc kè Phong Nha, cũng là loài mới phái hiện, trên thế giới không ở đâu có ngoài Phong Nha - Kẻ Bàng. Để bảo tồn một cách bền vững loài tắc kè "độc nhất vô nhị” này, trong một chương trình hợp tác giữa Vườn Phong Nha - Kẻ Bàng và Vườn thú Cologne của Đức, trứng tắc kè Phong Nha đã được lấy mang sang Đức và đã ấp nở nhân tạo thành công...

[caption id="attachment_23838" align="aligncenter" width="450"] 1 trong 14 loài bò sát lưỡng cư được tìm thấy ở Phong Nha - Kẻ Bàng.[/caption]

Còn loài rắn lục đầu sừng, người ta ngỡ nó đã biến mất trên phạm vi toàn cầu cách đây 50 năm. Đây là loại rắn cực độc, có giá trị dược liệu cao. Có lẽ vì thế nên nó bị truy sát một cách ráo riết đến mức ngỡ đã tuyệt chủng. Còn loài rắn lục Trường Sơn được các nhà nghiên cứu coi nó như là một "biệt loài" ngoài danh mục 3.000 loài rắn hiện có trên thế giới...

[caption id="attachment_23839" align="aligncenter" width="470"] Rắn lục đầu sừng[/caption]

Tiến sĩ Andrei Kouznelsov, chuyên gia nghiên cứu về động thực vật của Nga, cho biết: “Trong mấy chục năm làm việc của mình ở châu Á, chưa thấy nơi nào như nơi này. Cứ mỗi bước chân vào rừng lại thêm một khám phá kinh ngạc, ngỡ ngàng. Tất cả đều là những khám phá vào hàng bậc nhất trong cuộc đời nghiên cứu khoa học của tôi...”

 Tại Phong Nha - Kẻ Bàng còn có một loài động vật thuộc bộ linh trưởng mà sách đỏ thế giới chưa hề ghi nhận. Các nhà nghiên cứu tạm xếp nó vào phân loài Voọc đen ebenus (Voọc đen tuyền). Loài này thường xuất hiện nhỏ lẻ ở những cánh rừng hỗn giao trên núi đá vôi vùng Ba Đậu (Phong Nha - Kẻ Bàng)...

[caption id="attachment_23840" align="aligncenter" width="540"] Voọc Hà Tĩnh là loài linh trưởng đặc biệt quý hiếm, chỉ tồn tại một số nơi ở trên thế giới, trong đó có Phong Nha – Kẻ Bàng[/caption]

FFI (Tổ chức bảo tồn động vật hoang dã thế giới) đã đánh giá rất cao về sự đa dạng các loài linh trưởng ở đây. Trong 10 loài linh trưởng có mặt tại đây thì đã có 4 loài được xếp vào cấp nguy cấp trên phạm vi loàn cầu. Đó là Vượn đen má trắng, Voọc đen tuyền, Voọc ngũ sắc và Voọc Hà Tĩnh.

Bách xanh núi đá ở độ cao 800m cùng là một niềm tự hào của Phong Nha- Kẻ Bàng. Những thân bách xanh đường kính 1 - 1,5 m, cao từ 20 - 30m, ngạo nghễ, cát cứ hầu khắp trên những diện tích của núi đá vôi. Chúng cứ tựa vào nhau gần như san sát. Có những thân cây quá già đã gục ngã theo thời gian, giờ còn trơ lõi nhưng vỏ và lá mục của nó lại làm thức ăn nuôi sống cho thế hệ bách xanh kế tiếp. Giữa trùng trùng núi đá chỉ có bách xanh bám chắc vào đá để tồn tại qua hàng trăm năm. Đó là điều kỳ diệu và hấp dẫn chỉ có ở loài bách xanh núi đá có một không hai này.

[caption id="attachment_23841" align="aligncenter" width="400"] Rừng Bách xanh ở độ cao 800m.[/caption]

Loài lan hài quý hiếm cũng được tìm thấy ở giữa rừng Phong Nha - Kẻ Bàng. Không chỉ một loài lan hài chung chung mà có đến 3 loài: lan hài xanh (Paphiopedilum malipoense), lan hài xoắn (Paphiopedilum dianthum), lan hài đốm (Paphiopedilum concolor)…Việc phát hiện ra loài lan hài ở Phong Nha là niềm kiêu hãnh của Di sản thiên nhiên thế giới với toàn cầu.

[caption id="attachment_23842" align="aligncenter" width="400"] Loài Lan hài đốm quý hiếm.[/caption]

Phong Nha - Kỳ quan đệ nhất động

Cách thành phố Đồng Hới 45km về phía Tây Bắc, động Phong Nha là hang động thuận lợi nhất dành cho khách du lịch. Sau 30 phút du thuyền trên sông Son thơ mộng từ Trung tâm Du lịch Phong Nha-Kẻ Bàng ta sẽ đến với Phong Nha - Kỳ quan đệ nhất động.

[caption id="attachment_23843" align="aligncenter" width="1748"] Hang động kỳ bí ở Phong Nha- Kẻ Bàng.[/caption]

Phong Nha là hang động tiêu biểu nhất về giá trị thẩm mỹ và sự độc đáo tại Di sản Phong Nha - Kẻ Bàng. Đến Phong Nha và tham gia vào một tour du lịch khám phá với đèn pin đội đầu, dày chống trượt và các thiết bị chuyên dụng chuyên nghiệp, khách du lịch có cơ hội trải nghiệm đầy đủ 7 tiêu chí nổi bật của động Phong Nha do Hội hang động Hoàng gia Anh bình chọn, bao gồm:

     1.Hang động có cửa hang cao và rộng

2. Hang động có bãi cát, bãi đá ngầm đẹp nhất
3. Hang động có sông ngầm đẹp nhất
4. Hang động có hệ thống thạch nhũ kỳ ảo và tráng lệ nhất
5. Hang động có các hang khô cao và rộng
6. Hang động có Hồ nước ngầm sâu và đẹp
7. Hang nước dài nhất.

[caption id="attachment_23844" align="aligncenter" width="800"] Thám hiểm hang động tại Phong Nha- Kẻ Bàng.[/caption] [caption id="attachment_23845" align="aligncenter" width="639"] Huyền ảo Phong Nha- Kẻ Bàng.[/caption]

Với chiều dài 7.729m, Phong Nha là một trong những hang nước dài nhất thế giới. Ngày nay vẻ tráng lệ của hệ thống thạch nhũ, đặc biệt dòng sông ngầm có một không hai ở Việt Nam được cộng hưởng bởi hệ thống đèn Led thiết kế công phu, chuyên nghiệp đã làm ngỡ ngàng ngay cả những khách du lịch đã tham quan động Phong Nha nhiều lần.

Duyên Nhi