Sáng 1/4, UBND tỉnh Phú Yên tổ chức Lễ công bố quyết định của Thủ tướng Chính phủ công nhận bảo vật quốc gia Phù điêu Kala Núi Bà.

Năm 1993, phù điêu Kala được phát hiện trong hố khai quật di tích Núi Bà (thôn Mỹ Thạnh Đông, xã Hòa Phong, huyện Tây Hòa). Đây là tác phẩm điêu khắc đá thời Champa, kích thước cao 60cm, đế rộng 44cm và dày 17cm, trọng lượng 105,5kg.

Về đặc điểm tạo hình, phù điêu Kala được tạo tác trên một khối đá hình lá nhĩ, đế bằng, đỉnh nhọn. Mặt phía trước thể hiện khuôn mặt Kala nhìn thẳng về phía trước.

Kala có miệng rộng, 8 răng chạm nổi to, dài thò ra ngoài, trong đó gồm có 2 răng nanh và 6 răng cửa; 2 răng nanh ở hai bên dài hơn và nhọn. Môi trên cong, râu xung quanh miệng dày, xếp thành từng đường thẳng. Hai bên miệng mỗi bên có 3 sừng ngắn mọc từ dưới lên.

Mũi Kala to tròn, sống mũi ngắn và gãy, hai mắt to tròn, lồi ra phía trước, đuôi mắt xếch ngược lên phía trên. Lông mi quanh mắt rậm, đuôi lông mi xoắn lại hình ốc. Trán dô, trên trán có chuỗi hạt hình tròn, bờm dày tạo thành 4 lớp.

Phù điêu Kala núi Bà là một tác phẩm điêu khắc thể hiện rõ nét nghệ thuật và tín ngưỡng Champa, có niên đại từ thế kỷ XIV.

Trong nghệ thuật điêu khắc Champa, Kala là biểu hiện của thần Siva, đấng hủy diệt và tái tạo vũ trụ của Ấn Độ giáo. Kala có nghĩa là thời gian, tượng trưng cho sự hủy diệt để tái tạo và chết để tái sinh. Trong văn hóa Champa, Phù điêu Kala có giá trị đặc biệt, là một thành phần quan trọng, có mối quan hệ hữu cơ mật thiết gắn kết thống nhất với kiến trúc đền tháp.

Theo ông Đào Mỹ, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phú Yên, phù điêu Kala Núi Bà là hiện vật gốc, độc bản. Phù điêu Kala Núi Bà là bảo vật Quốc gia đầu tiên của tỉnh Phú Yên được Thủ tướng Chính phủ công nhận. Điều này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với công tác bảo tồn và phát huy giá trị các di sản văn hóa trên địa bàn tỉnh nói chung và di sản văn hóa Champa nói riêng.

Thế Vũ