Theo thống kê, hiện có khoảng 30 quốc gia trên thế giới đang có phụ nữ giữ vai trò Tổng thống hoặc Thủ tướng. Và hầu hết các quốc gia này đều không có xung đột vũ trang hoặc khủng hoảng chính trị nghiêm trọng.

Chính trường quốc tế và vị thuyết khách mang tên Merkel

Một sự trùng hợp không mong đợi là chỉ ít lâu sau khi vị “nữ tướng” nổi bật nhất trên chính trường thế giới trong khoảng 2 thập kỷ qua là Thủ tướng Đức Angela Merkel rời nhiệm sở, thì chiến tranh nổ ra ở châu Âu. Cụ thể bà Merkel mãn nhiệm vào ngày 22/11/2021 sau 16 năm điều hành nền kinh tế lớn nhất châu Âu, thì chỉ đúng 3 tháng sau cuộc chiến Nga - Ukraine bắt đầu.

Thật khó để khẳng định nếu bà Merkel tiếp tục giữ vai trò trung tâm trên chính trường Đức và châu Âu thì cuộc chiến sẽ không xảy ra. Nhưng chắc chắn bà Merkel sẽ làm được nhiều điều để ngăn cuộc chiến này. Nếu nhìn lại trước thềm cuộc chiến Nga - Ukraine, hẳn nhiều người đều có thể nhận ra rằng thế giới lúc đó thiếu hẳn một vị thuyết khách uy tín và hài hòa như bà Merkel.

Bà Merkel còn rất thân quen với Tổng thống Vladimir Putin sau gần 20 năm song hành với nhau trên trường quốc tế, đặc biệt rất hiểu nội tình của những người “anh em” thuộc Liên Xô cũ như Nga và Ukraine do lớn lên và được giáo dục ở Đông Đức. Nếu bà vẫn còn trên chính trường trước thềm cuộc chiến, điều tồi tệ rất có thể đã không xảy ra.

Thực ra, mối hiềm khích giữa Nga và Ukraine đã tồn tại từ nhiều năm trước, từng lên đến đỉnh điểm vào năm 2014 sau khi Nga sáp nhập bán đảo Crimea và hậu thuẫn phe ly khai nổi dậy ở vùng Donbas. Chính bà Merkel là người có công đầu trong việc hòa giải, giúp xung đột không leo thang thêm. Bà dẫn đầu các cuộc đàm phán giữa các bên để thiết lập Giao thức Minsk vào năm 2014 và Định dạng Normandy vào năm 2019, qua đó kìm hãm thành công “Thùng thuốc súng Donbas”.

Bên cạnh các yếu tố kể trên, không thể phủ nhận sự mềm mỏng luôn có ở một người phụ nữ cũng đã góp phần giúp bà Merkel khiến “Thùng thuốc súng Donbas” chỉ có thể âm ỉ, hoàn toàn được dập tắt theo thời gian và nếu có một giải pháp phù hợp. Để rồi, không quá khi nói việc một thế giới mà lãnh đạo hàng đầu toàn “phái mạnh” trước thềm cuộc chiến Nga - Ukraine đã làm hỏng tất cả.

Đề cập nhiều đến bà Merkel như vậy để thấy rằng vai trò của phụ nữ trên chính trường đỉnh cao thực ra lại đang rất cần thiết để duy trì nền hòa bình trong thời đại này. Ai cũng phải thừa nhận chỉ cần sự hiện diện của các “nữ tướng”, bất kỳ cuộc đàm phán dù tính chất căng thẳng thế nào ít nhiều cũng sẽ dịu đi.

Ở đâu có “nữ tướng”, ở đó có hòa bình!

Nhìn rộng ra trên thế giới, thậm chí có thể nói các “nữ tướng” còn đang được xem như một sự đảm bảo cho nền hòa bình cơ bản. Theo thống kê, hiện có khoảng 30 quốc gia trên thế giới đang có phụ nữ giữ vai trò Tổng thống hoặc Thủ tướng. Và hầu hết các quốc gia này đều không có xung đột vũ trang hoặc khủng hoảng chính trị nghiêm trọng.

Ngược lại, các điểm nóng xung đột vũ trang hàng đầu thế giới hiện đều đang diễn ra ở các quốc gia hoặc khu vực mà phụ nữ rất có ít cơ hội để thể hiện vai trò lãnh đạo. Trước tiên hãy nói đến Afghanistan, quốc gia mà thậm chí quyền cơ bản nhất của phụ nữ luôn bị chà đạp. Kết quả thì ai cũng biết, nước này đã chìm trong chiến tranh hoặc khủng hoảng trầm trọng suốt hàng thập kỷ qua.

Trong khi đó, những nơi đang có giao tranh tại Trung Đông như Israel, Palestine, Syria, Yemen và kể cả một số quốc gia Ả Rập giàu có, thì quyền lãnh đạo trong phần lớn lịch sử hầu hết đều thuộc về nam giới, phụ nữ gần như không xuất hiện trên chính trường. Tất nhiên, các quốc gia đang có cuộc nội chiến triền miên ở châu Phi ở Eritrea, Sudan, Ethiopia hay Nigeria, thì những người đứng đầu các lực lượng vũ trang, các phiến quân đều là nam giới.

Dù không thể nói tuyệt đối, song có thể nói vai trò của các “nữ tướng” đang ngày càng quan trọng để giúp duy trì nền hòa bình, cả ở tầm quốc gia lẫn khu vực. Vậy xu thế “nữ tướng” trên thế giới hiện đang thực sự diễn ra như thế nào?

Thực ra, ngoài khoảng trống ngắn nhưng đáng tiếc trước thềm cuộc chiến Nga - Ukraine, dấu ấn nói chung của “nữ tướng” đang rất đậm nét trên chính trường quốc tế những năm qua. Thậm chí, chỉ từ năm 2021 đến nay, phần lớn quốc gia hàng đầu châu Âu còn đã hoặc đang được lãnh đạo bởi phụ nữ - hiện tượng chưa từng có trong quá khứ.

Ngoài Đức (nền kinh tế số một EU) của bà Merkel, Vương quốc Anh (nền kinh tế số hai EU) cũng đã có một nữ thủ tướng là bà Liz Truss vào thời điểm nửa cuối năm 2022. Vị cựu Ngoại trưởng Anh không may chỉ tại vị được vỏn vẹn 44 ngày, song điều đó không nói lên được gì, ngoài việc tiếp tục tô đậm sự hiện diện của phụ nữ trên trường quốc tế.

Tại Ý, nước này còn vừa có nữ Thủ tướng đầu tiên trong lịch sử sau cuộc bầu cử vào cuối năm 2022. Đó là bà Giorgia Meloni. Lưu ý, Ý là nền kinh tế lớn thứ 4 của EU. Như vậy, trong hơn một năm qua, 3/4 quốc gia có thể nói lớn nhất Liên minh châu Âu đều đã từng hoặc đang được lãnh đạo bởi phụ nữ. Vậy nền kinh tế lớn còn lại là Pháp thì sao? Câu trả lời là nếu chỉ cần có thêm một sự thay đổi nhỏ, nước Pháp có thể cũng đã có nữ Tổng thống đầu tiên.

Đó là khi bà Marine Le Pen chỉ để thua Tổng thống Emmanuel Macron với kết quả khá sít sao trong cuộc bầu cử giữa năm 2022. Dấu ấn phụ nữ tại quê hương của Hoàng đế Napoleon Bonaparte còn đậm nét hơn sau đó, khi bà Elisabeth Borne được bổ nhiệm trở thành nữ Thủ tướng Pháp đầu tiên trong lịch sử, dù vai trò này phần lớn mang tính nghi lễ.

Ngoài ra, còn một loạt quốc gia giàu ảnh hưởng khác ở châu Âu mà phụ nữ trong năm 2022 đã giữ vai trò quan trọng nhất, như Thụy Điển với bà Magdalena Andersson (chỉ mới mãn nhiệm vào tháng 10), Phần Lan với bà Sanna Marin, Đan Mạch với bà Mette Frederiksen, và mới nhất Slovenia có vị nữ tổng thống đầu tiên là bà Natasa Pirc Musar.

Như đã nói, hiện có tổng cộng khoảng 30 quốc gia và vùng lãnh thổ ở khắp các châu lục đang có Thủ tướng hoặc Tổng thống là các “nữ tướng”. Ngoài số quốc gia kể trên còn có Hy Lạp, Hungary, Slovakia, New Zealand, Ấn Độ, Singapore, Togo, Gabon, Tunisia, Honduras…

Và với xu thế hiện tại, có thể tin rằng sẽ còn có nhiều “nữ tướng” nữa xuất hiện trên chính trường quốc tế trong tương lai. Đây là một điểm tựa lớn nữa để thế giới hy vọng rằng sự yên bình có thể sớm trở lại và được duy trì lâu dài trong tương lai.

Trần Hòa