Từ Đức, Anh Mỹ đến EU

Đức đã có động thái lớn đầu tiên, khi thực hiện các bước để ngăn chặn chứng nhận đường ống dẫn khí Nord Stream 2 từ Nga - một hợp đồng lớn mà Moscow tìm kiếm từ lâu nhưng bị Mỹ chỉ trích vì làm tăng sự phụ thuộc của châu Âu vào nguồn cung cấp năng lượng từ Nga.

Và tại Washington, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã công bố các biện pháp trừng phạt tài chính. Ông cho biết Mỹ sẽ áp đặt "phong tỏa hoàn toàn" đối với hai tổ chức tài chính lớn của Nga và "trừng phạt toàn diện" đối với nền tài chính của Nga.

Biden nói: "Điều đó có nghĩa là chúng tôi đã cắt chính phủ Nga khỏi nguồn tài chính phương Tây. Họ không còn có thể huy động tiền từ phương Tây và cũng không thể giao dịch các khoản vay nợ mới của mình trên thị trường của chúng tôi hoặc châu Âu".

Liên minh châu Âu (EU) đã công bố các biện pháp trừng phạt nhằm vào 351 nhà lập pháp Duma đã bỏ phiếu ủng hộ việc công nhận các khu vực ly khai ở Ukraine, cũng như 27 quan chức và tổ chức khác của Nga từ giới quốc phòng và ngân hàng. Họ cũng tìm cách hạn chế Moscow tiếp cận các thị trường vốn và tài chính của EU.

Bên ngoài EU, Anh đã nêu tên 5 ngân hàng Nga và 3 cá nhân giàu có bị họ trừng phạt. Cụ thể, Thủ tướng Boris Johnson nói với quốc hội Anh rằng đó là 5 ngân hàng Rossiya, IS Bank, GenBank, Promsvyazbank và Black Sea Bank, còn 3 cá nhân là Gennady Timchenko, hai anh em tỷ phú Igor và Boris Rotenberg.

Các nhà lãnh đạo phương Tây cho rằng các động thái của Putin ở Ukraine đã vi phạm vô số thỏa thuận quốc tế, và vì ngoại giao đã thất bại nên đã đến lúc phải hành động.

Nga cho biết họ đã gửi "lực lượng gìn giữ hòa bình" tới miền đông Ukraine, nhưng người đứng đầu chính sách đối ngoại của EU Borrell nhấn mạnh họ là "quân đội" trên lãnh thổ Ukraine có chủ quyền.

Vẫn còn cơ hội cho ngoại giao?

Thông báo của Biden dường như giữ nguyên một số lệnh trừng phạt rộng nhất và cứng rắn nhất mà Mỹ từng xem xét. Những điều đó bao gồm lệnh cấm xuất khẩu sẽ từ chối công nghệ cao của Nga đối với các ngành công nghiệp và quân sự, và nhiều lệnh cấm tài chính sâu rộng hơn có thể làm tê liệt khả năng kinh doanh của Nga với phần còn lại của thế giới.

Hai ngân hàng lớn của Nga bị Mỹ nhắm tới là Vnesheconombank (VEB) và Promsvyazbank Public Joint Stock Company (PSB). VEB đóng vai trò quan trọng đối với khả năng huy động vốn của Nga và PSB đóng vai trò quan trọng đối với lĩnh vực quốc phòng của Nga.

Trong số các nhà tài phiệt và những người khác thân cận với ông Putin bị trích dẫn trong lệnh trừng phạt có Denis Bortnikov, Phó chủ tịch Ngân hàng VTB thuộc sở hữu nhà nước Nga, và Petr Fradkov, Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành của PSB.

Cha của quan chức VTB là Aleksandr Bortnikov, Giám đốc Cơ quan An ninh Liên bang và là thành viên thường trực của Hội đồng An ninh Liên bang Nga, cũng được trích dẫn trong danh sách trừng phạt. 

Sergei Kiriyenko, phó chánh văn phòng thứ nhất của Putin, và con trai ông Vladimir Kiriyenko, giám đốc điều hành của công ty mẹ của nền tảng truyền thông xã hội hàng đầu của Nga, VKontakte, cũng có tên trong danh sách.

Hy vọng rằng một cuộc xung đột lớn có thể được ngăn chặn đang tắt dần. Chỉ thị của Putin được đưa ra vài giờ sau khi ông công nhận hai khu vực ly khai Ukraine là các quốc gia độc lập. Ông Putin đã đổ lỗi cho NATO về cuộc khủng hoảng hiện tại và gọi liên minh do Mỹ dẫn đầu là mối đe dọa đối với Nga.

Với ước tính khoảng 150.000 quân Nga đã tập trung ở ba phía của Ukraine, Mỹ đã cảnh báo rằng Moscow có thể tấn công. Tuy nhiên, hai ông Biden và Putin dự kiến có thể tiến hành hội nghị thượng đỉnh do Tổng thống Pháp Emmanuel Macron làm trung gian tới đây. Đây được xem như một trong những nỗ lực cuối cùng để tránh xung đột toàn diện.

Hoàng Anh