Ngày tháng đầu nhớ lại

KỶ NIỆM 19 NĂM BÁO NHÀ BÁO & CÔNG LUẬN XUẤT BẢN SỐ ĐẦU TIÊN

LTS: Nhân dịp báo Nhà báo & Công luận 19 tuổi (10-7- 1996- 10-7-2015), phóng viên đã có cuộc trò chuyện với ông Trần Mai Hạnh- nguyên Phó Chủ tịch - Tổng thư ký Hội Nhà báo Việt Nam- kiêm Tổng biên tập đầu tiên của tờ báo về sự ra đời của Báo Nhà báo & Công luận...

PV : Là Tổng biên tập đầu tiên, ông có thể vui lòng cho bạn đọc biết đôi nét về sự ra đời của tờ Tuần báo NB&CL ?

- Ông Trần Mai Hạnh: Tôi mong ước Hội Nhà báo Việt Nam có tờ tuần báo từ những năm 1990-1991 khi còn công tác ở Thông tấn xã Việt Nam và là Ủy viên Ban thư ký Hội NHà báo Việt Nam khóa V kiêm nhiệm Trưởng Ban nghiệp vụ và Tổng biên tập Tạp chí Nhà báo & Công luận của Hội. Tại Hội nghị Đảng đoàn và Hội nghị Thường vụ Hội Nhà báo Việt Nam khóa VI họp ngày 18, 19-8-1995 (lúc đó tôi là Thường trực Đảng đoàn, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội Nhà báo Việt Nam) đề xuất của tôi về việc Hội Nhà báo Việt Nam nên có một tờ tuần báo lấy tên là "Công luận" được Chủ tịch Phan Quang và các đồng chí trong Đảng đoàn và Thường vụ nhất trí. Tôi được phân công xây dựng đề cương xuất bản tờ tuần báo và làm các thủ tục theo qui định để xin Giấy phép xuất bản. Ngày 6-10-1995, tại Giấy phép xuất bản số 3107 do Thứ trưởng Bộ Văn hóa-Thông tin Nguyễn Khoa Điềm ký cho phép Hội Nhà báo Việt Nam xuất bản tờ tuần báo "Công luận" do tôi làm Tổng biên tập. Ngày 30-10- 1995, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam ký Quyết định số 44/HNB về việc : “Xuất bản tờ Tuần báo Văn hóa - Xã hội - Kinh tế - Chính trị mang tên "Công luận" - Cơ quan Trung ương của Hội Nhà báo Việt Nam kể từ đầu năm 1996. Tuần báo "Công luận" do đồng chí Phan Quang, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam làm Chủ tịch Hội đồng biên tập; đồng chí Trần Mai Hạnh, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội Nhà báo Việt Nam làm Tổng biên tập...". Nhưng có một sự việc xảy ra, khiến “Công luận” có lẽ là tờ báo đầu tiên được cấp phép nhưng chưa kịp xuất bản đã phải đổi tên. Số là, đầu tháng 4-1996, trong buổi làm việc với tập thể Đảng đoàn và Thường vụ Hội Nhà báo Việt Nam, khi nghe báo cáo về việc Hội Nhà báo Việt Nam chuẩn bị xuất bản tờ tuần báo “Công luận", đồng chí Nguyễn Đức Bình, Ủy viên Bộ chính trị, phụ trách công tác tư tưởng của Đảng khi đó cho ý kiến là cần xem lại tên tờ tuần báo, hai chữ “Công luận" rộng và trùm phủ quá, không thích hợp với tiếng nói của Hội Nhà báo Việt Nam - một tổ chức chính trị, xã hội, nghề nghiệp. Vì vậy Đảng đoàn và Thường vụ Hội Nhà báo Việt Nam quyết định đổi tên tờ Tạp chí Nhà báo & Công luận do tôi làm Tổng biên tập khi đó thành Tạp chí Người làm báo (trở lại tên ban đầu của nó), cử đồng chí Đỗ Khánh Toàn, Phó Tổng biên tập Tạp chí NB&CL làm Tổng biên tập Tạp chí Người làm báo, đồng thời có công văn báo cáo với Bộ Văn hóa-Thông tin và sau khi được Bộ Văn hóa-Thông tin chấp thuận, ngày 19- 4-1996, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam ký Quyết định số 68/QĐ-HNB quyết định : “Đổi tên báo “Công luận" đã được Bộ Văn hóa-Thông tin cấp Giấy phép hoạt động báo chí số 3107/GPXB ngày 6-10- 1995 thành báo “Nhà báo và Công luận”. Báo NB&CL in số thử nghiệm (số 0) ra từ 24 đến 30/6/1996. Số thử nghiệm không phát hành, chỉ lưu hành nội bộ để rút kinh nghiệm. Báo NB&CL phát hành chính thức từ số 1 ( ra từ ngày 8 đến 14/7/1996 ) đúng dịp Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VIII Đảng Cộng sản Việt Nam thành công tốt đẹp. Trong số đầu tiên của mình, trên trang nhất Báo NB&CL đã đăng trang trọng Nghị quyết của Đại hội VIII của Đảng, danh sách Ban chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Thường vụ Bộ chính trị và Ủy ban kiểm tra của Đảng...

+ PV: Xin ông cho biết tòa soạn lúc đầu có bao nhiêu cán bộ, phóng viên ?

- Ông Trần Mai Hạnh: Tòa soạn lúc đầu chỉ có ba người, tôi làm Tổng biên tập, một cán bộ làm nhiệm vụ thư ký tòa soạn và một cán bộ làm nhiệm vụ kế toán - trị sự. Báo được thành lập, nhưng do không có biên chế để tuyển phóng viên nên Thường vụ Hội Nhà báo Việt Nam đã quyết định mời một số nhà báo có trình độ, uy tín và nhiệt tình của các cơ quan báo chí giúp phụ trách các chuyên mục của báo, cụ thể gồm : 1- Nhà báo Hồng Thanh Quang (Báo Quân đội nhân dân, nay là Tổng biên tập Báo Đại Đoàn Kết) phụ trách trang Quốc tế. 2- Nhà báo, nhà văn Hoàng Minh Tường (Báo Văn nghệ, nay đã về nghỉ hưu) phụ trách trang Văn hóa- Xã hội. 3 - Nhà báo Trần Mai Hưởng (Thông tấn xã Việt Nam, sau này là Tổng Giám đốc TTXVN trước khi về nghỉ hưu) phụ trách trang Kinh tế. 4 - Nhà báo Nguyễn Mạnh Chung, đã qua đời, (lúc đó là Thư ký Tòa soạn, sau là Tổng biên tập Báo Tin Tức của TTXVN) phụ trách trang Đời sống và Pháp luật. 5 - Nhà báo, nhà văn Trần Bảo Hưng (Báo Đại đoàn kết) phụ trách công tác Thư ký tòa soạn. 6- Nhà báo Long Sơn (TTXVN) phụ trách ảnh và theo dõi in ấn . 7- Họa sĩ Thanh Toàn (Báo Hà Nội mới) phụ trách trình bày báo... Vì không phải biên chế tòa soạn nên không có quyết định cử các đồng chí đó là trưởng các ban biên tập, nhưng có qui định rõ là các đồng chí đó có trách nhiệm viết, tổ chức, xử lý tin bài của cộng tác viên và bạn đọc, lo bài vở hoàn chỉnh cho trang chuyên mục mà mình phụ trách. Chính vì phải thực hiện những nhiệm vụ nêu trên nên ngoài tiền nhuận bút bài mình viết, người phụ trách các trang chuyên mục được lĩnh một khoản lương-phụ cấp trách nhiệm hàng tháng là 500.000 đồng (có giá trị tương đương với hơn 1 chỉ vàng thời kỳ đó). Hiện bảng lương (phụ cấp) và phiếu lĩnh lương hàng tháng cùng chữ ký nhận của các đồng chí phụ trách các trang chuyên mục còn lưu ở bộ phận kế toán- trị sự của Tòa soạn Báo NB&CL.

+ PV: Ông có nhắc đến Hội đồng biên tập. Vậy Hội đồng biên tập của báo gồm những ai ?

- Ông Trần Mai Hạnh: Hội đồng biên tập Tuần báo NB&CL do Thường vụ Hội Nhà báo Việt Nam quyết định thành lập do Chủ tịch HNBVN Phan Quang làm Chủ tịch Hội đồng, tôi làm Phó Chủ tịch; các Ủy viên gồm các đồng chí: Hữu Thọ, Hà Đăng, Đỗ Phượng, Võ Tử Thành, Đinh Phong và Nguyễn Thị Vân Anh (kiêm Giám đốc thương mại). Nhưng do các đồng chí trong Hội đồng biên tập đều là thủ trưởng các cơ quan báo chí quan trọng, nhiều trọng trách nên tôi nhớ Hội đồng chỉ họp được vài lần.

+ PV: Ông đánh giá thế nào về chất lượng tờ tuần báo NB&CL thời kỳ đầu ?

- Ông Trần Mai Hạnh: Tôi làm Tổng biên tập tuần báo NB&CL tới ngày 15 - 11 - 1996, được đúng 4 tháng rưỡi (18 số báo) thì bàn giao công việc để sang nhận nhiệm vụ Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam. Để đánh giá về thời kỳ đầu của tờ tuần báo, xin trích dẫn Nghị quyết ngày 28-11-1996 của Thường vụ Hội Nhà báo Việt Nam. Nghị quyết nêu rõ: “Mặc dầu gặp không ít khó khăn về cơ sở vật chất, kỹ thuật, tài chính và cả về nhân sự, sau một thời gian chuẩn bị, đầu tháng 7 năm 1996, Tuần báo “Nhà báo & Công luận" đã chính thức ra mắt bạn đọc. Việc Hội xuất bản tờ báo, cơ quan ngôn luận của Hội được giới báo chí, bạn đọc đón nhận và hoan nghênh".

+ PV: Thưa ông! Bấy nay ông có thường xuyên đọc NB&CL không? Ông có đánh giá và mong muốn gì với tờ báo nhân dịp 19 năm ngày xuất bản số đầu tiên?

- Ông Trần Mai Hạnh: Tình cảm của Tuần báo NB&CL đối với tôi cũng như tôi đối với tờ tuần báo là hết sức sâu nặng, nghĩa tình. Suốt từng ấy năm Tòa soạn vẫn gửi báo biếu tới tôi, giao thừa năm nào đồng chí Tổng biên tập cũng tới thăm, chuyển quà chúc tết của Tòa soạn tới tôi. Mọi thứ rồi cũng sẽ qua đi, chỉ sự nghĩa tình và tình người là còn lại mãi. Tôi đọc NB&CL thường xuyên, hết sức tự hào và phấn khởi trước sự khởi sắc, đổi mới mạnh mẽ cả về nội dung và hình thức, nhất là sự phong phú, đa dạng về thông tin và tính chiến đấu của NB&CL (cả báo in và báo điện tử) trong thời gian gần đây. Còn nói về mong ước với tờ tuần báo, tôi lại chợt nhớ tới Lời nói đầu gửi bạn đọc thân mến trong số NB&CL ra mắt. Đó là :“...Báo Nhà báo & Công luận mong muốn góp tiếng nói khiêm tốn của mình vào tiếng nói chung đa dạng và thống nhất của báo chí Việt Nam đang đổi mới.Nhà báo & Công luận là cơ quan Trung ương của Hội Nhà báo Việt Nam. Nó là diễn đàn của những người làm báo và của tất cả những ai quan tâm tới sự nghiệp truyền thông của nước nhà.Dù sinh sau đẻ muộn, Nhà báo & Công luận cố gắng hàng tuần thông tin và ngôn luận về đời sống văn hóa, kinh tế, xã hội, chính trị của đất nước và về những vấn đề quốc tế sôi động nhất.Kỳ vọng của nó là nói lên được quan điểm của người làm báo trước những vấn đề công luận quan tâm.Ước muốn của nó là phản ánh được công luận đúng đắn, qua đó góp phần vun đắp cuộc sống tinh thần phong phú, lành mạnh trong xã hội ta.Mục tiêu của nó là phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa vì nước mạnh, dân giàu, vì nền văn hóa đậm đà tính dân tộc và xã hội công bằng, văn minh, phát triển và hội nhập vào thế giới đương đại mà vẫn giữ được bản lĩnh Việt Nam.Nhà báo & Công luận là tờ báo của bạn".

Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam Phan Quang và những người được giao xây dựng NB&CL từ “thuở ban đầu” đã gửi gắm rất nhiều suy nghĩ và kỳ vọng của mình vào những dòng chữ ấy.

+ PV: Xin trân trọng cảm ơn ông về cuộc trò chuyện thân tình này!

PV

minhmeo