Đặt thư pháp bên graffiti để tìm sự ‘đồng cảm’

Trung tâm Hoạt động Văn hóa, Khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám vừa tổ chức Tọa đàm “Thư pháp và Graffiti: Từ khác biệt đến đồng cảm”.

Tọa đàm được dẫn dắt bởi thạc sĩ, dịch giả Trương Quốc Toàn, chuyên gia thư pháp Nguyễn Thanh Tùng, người có nhiều nỗ lực đưa nghệ thuật graffiti đến Việt Nam, đồng thời anh cũng là quản trị Fanpage Group Graffiti Việt Nam và nghệ sĩ đa phương tiện và giám tuyển nghệ thuật Nguyễn Quốc Hoàng Anh.

Được diễn ra tại không gian Thư quán - một địa điểm vừa được nâng cấp nhằm đáp ứng nhu cầu nghỉ chân của khách tham quan di tích Văn Miếu - Quốc Tử Giám, buổi tọa đàm đã đưa đến cho người xem cái nhìn tổng quát và khách quan nhất về hai loại hình nghệ thuật thư pháp và graffiti.

Theo thư pháp gia Nguyễn Thanh Tùng, thư pháp là một loại hình nghệ thuật phát triển tại khắp nơi trên thế giới, không chỉ riêng có tại Việt Nam, Trung Quốc. Tuy nhiên, từ xưa, thư pháp luôn được biết đến như một thú chơi tao nhã của giới có học thức, giỏi ngôn ngữ và đam mê văn chương.

Tại phương Tây, thư pháp được biết tới dưới cái tên calligraphy. Calligraphy là kết hợp hai từ calli và graphy. Calli có nguồn gốc từ Hy Lạp là kalli, phát sinh từ kallos có nghĩa là vẻ đẹp và từ graphy có gốc Hy Lạp là graphein, có nghĩa là viết chữ.

Bên cạnh thư pháp - calligraphy, cũng có một lối chơi chữ nghệ thuật khác được gọi là graffiti.

Graffiti đại diện cho trào lưu văn hóa trẻ du nhập từ phương Tây, gắn liền với văn hóa hip-hop. Graffiti bắt nguồn từ chữ graphein trong tiếng Hy Lạp, có nghĩa là viết. Sau này, trở thành từ graffito trong tiếng La tinh, có nghĩa là “hình vẽ trên tường”, tên gọi chung cho những hình ảnh hoặc chữ viết kiểu cách trên các bức tường ở các đường phố, khu phố và được vẽ bằng sơn, sơn xịt hoặc đánh dấu lên những nơi có bề mặt phẳng, rộng.

Trong tâm thức của nhiều người, hình ảnh của những bức tường phủ đầy graffiti thường gợi lên hình ảnh những đứa trẻ nổi loạn, thích “vẽ bậy”, khao khát được thể hiện và khẳng định mình.

Chỉ riêng những điểm đó thôi cũng khiến không ít người cho rằng giữa thư pháp và graffiti luôn tồn tại một khoảng cách tưởng chừng không thể nào lấp đầy.

Tại tọa đàm, các diễn giả đã trao đổi những góc nhìn khác nhau về hai loại hình nghệ thuật tưởng như đối lập này. Nhiều ý kiến cho rằng, nếu gạt góc nhìn định kiến sang một bên, thì thư pháp và graffiti là 2 loại hình nghệ thuật có nhiều điểm tương đồng, chẳng hạn như hình họa, cách thể hiện đòi hỏi trí tưởng tượng rất cao và đều mang trong mình sứ mệnh truyền tải những thông điệp.

Các chuyên gia cũng làm rõ hơn nghệ thuật graffiti trước những hiểu lầm là một kiểu “vẽ bậy” trên tường của thanh, thiếu niên như không ít người vẫn nghĩ.

Thông qua nội dung chia sẻ của những người trong cuộc là các nhà hoạt động thư pháp, nghệ sĩ graffiti và giám tuyển nghệ thuật, hai loại hình nghệ thuật này sẽ có cơ hội được đến gần với công chúng hơn, mang lại cho người xem cảm giác mới lạ và có cái nhìn theo chiều hướng tích cực, gần gũi đối với cả hai bộ môn.

Theo Thạc sĩ - Dịch giả Trương Quốc Toàn, từ sự khác biệt đi tới sự “đồng cảm”, tọa đàm này là khởi đầu cho một dự án sáng tác và trưng bày về thư pháp kết hợp với graffiti sẽ được Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám tổ chức trong thời gian tới.

Dự án này lần đầu tiên có sự kết hợp giữa 2 loại hình nghệ thuật, một bên là nghệ thuật truyền thống của phương Đông, một bên là sự trẻ trung, có phần “nổi loạn” đến từ phương Tây.

Đây cũng là một trong rất nhiều hoạt động văn hóa sẽ được tổ chức trong năm 2022 nhằm từng bước hiện thực hóa ý tưởng đưa Văn Miếu - Quốc Tử Giám trở thành một không gian sáng tạo, một điểm đến quen thuộc của công chúng.

Thế Vũ