Trung Quốc yêu cầu lái xe Việt Nam không được vào khu vực biên giới, thiệt hại hơn 2.000 tỷ đồng

9.300 container hàng hóa nông sản “nằm chờ dài cổ” ở cửa khẩu

Tính đến sáng 21/12, tổng lượng xe hàng hóa tồn tại các cửa khẩu chờ xuất khẩu sang Trung Quốc là hơn 6.300 xe. Trong khi đó, tại phía bên kia Trung Quốc, lượng phương tiện hàng hóa nhập khẩu vào Việt Nam còn tồn là khoảng hơn 3.000 xe. Như vậy, thông thương 2 chiều đang ùn tắc tại 2 chiều vào khoảng 9.300 xe.

Tại 6 tỉnh biên giới phía Bắc, số cửa khẩu mở cho hàng hóa thông quan hiện chỉ còn là 6/71 cửa khẩu, lối mở. Năng lực thông quan của các cửa khẩu cũng giảm đáng kể.

Đơn cử, tại cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị (Lạng Sơn) đã giảm 4,5 lần so với bình thường, chỉ còn khoảng 100 xe/ngày (bình thường là khoảng 450 xe/ngày).

Trong khi tại cửa khẩu quốc tế Móng Cái, từ thời điểm ngày 21/12, do thành phố Đông Hưng của Trung Quốc tạm thời đóng cửa, xét nghiệm Covid toàn thành phố để truy vết F0 nên năng lực thông quan cũng gần như bằng không. 

Đồng thời, theo tin báo khẩn từ doanh nghiệp sáng ngày 23/12/2021, tại khu vực cửa khẩu Hữu Nghị, phía Trung Quốc tiếp tục gia tăng các biện pháp thắt chặt phòng ngừa dịch bệnh.

Cụ thể: Theo yêu cầu của Ban Phòng ngừa và Kiểm soát dịch bệnh Quốc vụ viện Trung Quốc, từ ngày 24/12, lái xe Việt Nam (và các lái xe nước ngoài nói chung) đều không được phép vào biên giới Trung Quốc. 

Điều này dẫn tới số lượng hàng hóa thông quan qua cửa khẩu Hữu Nghị có khả năng tiếp tục sụt giảm hơn nữa; trong bối cảnh tất cả các bến bãi tại các cửa khẩu đều đã quá tải do lượng xe tắc cả ở chiều đi và chiều về, không thể bố trí thêm.

Tình trạng ùn tắc dự kiến sẽ còn kéo dài trong thời gian tới do khả năng thông quan đã giảm tới mức tối thiểu và phía bạn không có kế hoạch mở lại các cửa khẩu trong thời gian ngắn tới đây, trong khi số xe hàng hóa dồn về các cửa khẩu tiếp tục tăng trong dịp cận Tết Nguyên đán. 

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng nêu trên là do phía Trung Quốc vẫn đang kiên quyết thực hiện chính sách “không Covid”, nên chính quyền các tỉnh của Trung Quốc giáp biên giới Việt Nam, Lào, Myanmar đều tăng cường các biện pháp kiểm soát chặt dịch bệnh trên người và hàng hóa. 

Trong đó, có chính sách “đóng biên tức thời” nếu phát hiện ra bất cứ trường hợp nào là lái xe hay các nhân viên giao dịch tại các khu vực cửa khẩu của một trong hai nước bị nhiễm virus Sars-CoV-2.

Thiệt hại có thể lên tới 2.000 tỷ đồng

Hiện nay, mặt hàng tồn chủ yếu (chiếm tới 80-90%) tại các cửa khẩu đường bộ với Trung Quốc là hàng nông sản và thủy sản. 

Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, hàng nông thủy sản của Việt Nam xuất sang Trung Quốc qua cửa khẩu đường bộ trong 8 tháng đầu năm 2021 đạt 1,58 tỷ USD, chiếm 34% trị giá xuất khẩu của nhóm hàng này sang Trung Quốc (4,9 tỷ USD).

Với thời gian thông quan lên đến 20-30 ngày như hiện nay, hầu hết hàng hóa nông, thủy sản này sẽ bị hỏng, dự kiến phải đổ bỏ, không còn khả năng tiêu thụ. 

Thiệt hại về tiền hàng, theo ước tính của Hiệp hội Rau quả Việt Nam, lên đến 2 nghìn tỷ đồng (trung bình 500 triệu đồng/1 xe x khoảng 4000 xe hàng), chưa kể chi phí vận chuyển (trung bình 100 triệu/1 xe với tình hình ách tắc hiện tại). 

Với bối cảnh sắp đến vụ thu hoạch cuối năm, là vụ cao điểm của lượng hàng hóa nông, thủy sản Việt Nam xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc, nếu khả năng thông quan không được cải thiện, con số thiệt hại sẽ còn lớn hơn rất nhiều lần.

Ngoài ra, tình trạng quá tải ở mọi bến bãi, cửa khẩu cộng với tốc độ thông quan chậm còn ảnh hưởng tới nhiều mặt hàng xuất, nhập khẩu khác, đặc biệt là hàng linh kiện điện tử, hàng nguyên liệu phục vụ sản xuất trong nước (như lĩnh vực sản xuất chế biến gỗ với ván bóc, gỗ bóc…).

Hiện các doanh nghiệp đang rất cần để gấp rút hoàn thành các đơn hàng đã ký dịp cuối năm.  Một số tập đoàn sản xuất hàng điện tử lớn nhất Việt Nam cho biết, do linh kiện không thể nhập về qua cửa khẩu đường bộ theo kế hoạch mà lại không thể dừng dây chuyền sản xuất nên các doanh nghiệp đã phải ứng phó tạm thời bằng cách chuyển sang các phương thức vận chuyển khác tốn kém hơn như đường hàng không với chi phí đắt hơn 76% (chưa tính phụ phí dịch bệnh 15%).

Tuy nhiên, ngay cả khi áp dụng biện pháp này thì mức độ rủi ro bị chậm hàng, dừng hàng vẫn là rất cao, doanh nghiệp có thể bị thiệt hại lớn nếu phải dừng dây chuyền sản xuất.

Trước đó, vào ngày 21/12/2021, Trung Quốc tạm dừng thông quan các cửa khẩu, cặp chợ biên giới trên địa bàn thành phố Đông Hưng cho đến khi có thông báo tiếp theo. Vì vậy, UBND TP Móng Cái khuyến cáo doanh nghiệp chủ động trong việc điều tiết bảo quản hàng hóa xuất nhập khẩu chờ thông quan, không đưa hàng ra cửa khẩu, lối mở trên địa bàn thành phố.

UBND TP Móng Cái cũng dự báo, từ nay đến thời điểm nghỉ Tết Nguyên đán, lượng hàng được thông quan dự báo không nhiều, vì thế doanh nghiệp nên có phương án đưa hàng quay lại nhà máy hoặc qua các cửa khẩu khác, xuất khẩu sang thị trường khác, tiêu thụ nội địa hoặc đưa vào kho cấp đông tại TP Móng Cái để bảo quản.

UBND TP Móng Cái cũng đề nghị các đơn vị kinh doanh kho lạnh, bãi kiểm hóa chung tay hỗ trợ doanh nghiệp, tính toán giá dịch vụ hợp lý trên tinh thần hỗ trợ tối đa, không vì mục tiêu lợi nhuận.

Việt Vũ