Những hình ảnh quý về lễ hội làng Di Trạch đầu thế kỷ XX

15/03/2022 06:35

(CLO) Xã Di Trạch nằm trên vùng đất cổ, có truyền thống văn hóa lâu đời, trong đó lễ hội truyền thống có những nét đặc sắc riêng, đó là biểu diễn văn nghệ trước cửa đình. Những hoạt động này đã được các nhà nhiếp ảnh người Pháp ghi lại hồi đầu thế kỷ XX.

Xã Di Trạch - xưa gọi là làng Di Ái hay còn gọi là kẻ Ải - là một làng cổ ở huyện Hoài Đức, TP Hà Nội. Theo lịch sử, khi mới thành lập, Di Ái có hai xóm là Xóm Ải và Xóm Dền, sau mở rộng làng có thêm xóm Đa, xóm Dậu và xóm Vực.

Thời Nguyễn năm 1831, làng có tên là Di Trạch, thuộc tổng Kim Thìa, huyện Đan Phượng, phủ Quốc Oai, tỉnh Sơn Tây. Năm 1886 thuộc phủ Hoài Đức, tỉnh Hà Nội; đến năm 1918 thuộc huyện Đan Phượng tỉnh Hà Đông. Sau nhiều lần tách hợp từ năm 2008, xã Di Trạch lại trở về với Thủ đô Hà Nội.

Lễ hội làng Di Trạch tổ chức vào ngày mùng 10 đến 12/2 Âm lịch. Lễ hội tưởng nhớ vua Lý Bí (Lý Nam Đế), người có công đánh đuổi quân xâm lược nhà Lương lập lên nước Vạn Xuân năm 544. Do vậy, đến nay người dân Di Trạch vẫn kiêng từ “bí” - tất cả những loại cây, quả thuộc họ bầu bí đều được gọi là “bầu”.

Lễ hội làng Di Trạch được tổ chức tại đình làng thuộc địa phận thôn Dền và Ải. Trước đây lễ hội có các phần như lễ nhà thánh, lễ rước kiệu quanh làng, múa hát cửa đình và chia lộc thánh. Trong những năm gần đây, lễ hội lớn có rước kiệu thánh chỉ được tổ chức 5 năm một lần, vào những năm chẵn 5, 10.

Dưới đây là những hình ảnh lễ hội làng Di Trạch những năm 1920-1929, nguồn ảnh lưu trữ tại Viện Viễn đông bác cổ Pháp.

nhung hinh anh quy ve le hoi lang di trach dau the ky xx hinh 1

Ban tế lễ chuẩn bị nghiêm trang trước khi vào lễ Đức thánh Lý Nam Đế

nhung hinh anh quy ve le hoi lang di trach dau the ky xx hinh 2

Các vị bô lão làm lễ Thánh. Kiệu được đặt ngoài sân đình chuẩn bị cho lễ rước

nhung hinh anh quy ve le hoi lang di trach dau the ky xx hinh 3

Về cơ bản, các kiến trúc của đình làng Di Trạch vẫn được giữ nguyên trong 100 năm qua

nhung hinh anh quy ve le hoi lang di trach dau the ky xx hinh 4

Sau khi kết thúc phần lễ thánh, lễ rước kiệu bắt đầu khởi hành

nhung hinh anh quy ve le hoi lang di trach dau the ky xx hinh 5

Kiệu rước trên đường làng với đội quân mang bát bửu cờ thần đi trước. Khi đến một địa điểm quan trọng nào đó kiệu rước thánh sẽ quay và dân làng đốt pháo chào mừng

nhung hinh anh quy ve le hoi lang di trach dau the ky xx hinh 6

Cận cảnh kiệu quay lễ hội làng Di Trạch xưa

nhung hinh anh quy ve le hoi lang di trach dau the ky xx hinh 7

Đoàn rước kiệu thánh trên đường

nhung hinh anh quy ve le hoi lang di trach dau the ky xx hinh 8

Các cụ bà trong đội văn nghệ làm lễ Thánh trước khi biểu diễn

nhung hinh anh quy ve le hoi lang di trach dau the ky xx hinh 9
nhung hinh anh quy ve le hoi lang di trach dau the ky xx hinh 10

Biểu diễn văn nghệ ở đình làng Di Trạch. Đây cũng là nét văn hóa đặc sắc mà hiện nay ít nhiều địa phương còn lưu giữ được

nhung hinh anh quy ve le hoi lang di trach dau the ky xx hinh 11

Đội văn nghệ của làng Di Trạch. Xưa kia, đình là một sân khấu trình diễn nghệ thuật. Nhiều loại hình nghệ thuật đã nương nhờ không gian đình làng để lấy làm nơi trình diễn. Đình có chức năng đa dạng hơn cả nhà văn hóa, nhà hát hiện đại, cộng dồn chức năng thờ tự, sinh hoạt cộng đồng và biểu diễn nghệ thuật.

Nguyễn Quân - T.Toàn