Những lá thư vô giá của liệt sỹ Hoàng Kim Giao tại “tọa độ lửa” Truông Bồn

Thân xác anh hòa vào đất mẹ

Liệt sỹ Hoàng Kim Giao sinh ngày 25/12/1941 tại quận Đồ Sơn (Hải Phòng). Anh là một cán bộ khoa học trẻ có 2 bằng đại học, thông thạo 4 ngoại ngữ, công tác tại Cục Nghiên cứu Kỹ thuật, thuộc Tổng cục Hậu cần (Bộ Quốc phòng). Tháng 9/1968, thay vì ra nước ngoài học tập thì Thiếu úy Hoàng Kim Giao đã xung phong nhận nhiệm vụ Trưởng đoàn công tác vào tuyến lửa Khu 4 để huấn luyện và trực tiếp phá dỡ bom.

Những ngày tháng trên tọa độ lửa, Hoàng Kim Giao đã phá thành công 32 quả bom nổ chậm và tháo đầu nổ 40 quả bom từ trường. Ngày 29/12/1968, Hoàng Kim Giao và đồng đội là Lương Văn Tín (quê Thái Bình) đã hy sinh lúc đang phá quả bom chứa 300 kg thuốc nổ ở xã Nam Hưng (huyện Nam Đàn, Nghệ An), cách Truông Bồn mấy trăm mét.

Quả bom phát nổ, thân xác anh và đồng đội tan vào đất mẹ. Hai phần mộ được an táng nằm cạnh Quốc lộ 15A lịch sử, bên hố bom là chiến tích năm xưa khi quả bom phát nổ. Chính giữa mộ phần là dòng chữ tạc vào đá: “Thân xác anh đã tan vào đất mẹ. Tâm hồn anh còn mãi với quê hương”. Giờ đây, ngôi mộ của hai anh đã được giao cho Ban Quản lý Khu di tích lịch sử quốc gia (KDT LSQG) Truông Bồn chăm sóc và có nhiều người qua lại thăm viếng.

“Chúng tôi sẽ gìn giữ, bảo tồn kỷ vật cho thế hệ mai sau”

Không chỉ để lại cho đời những nghiên cứu khoa học ở tầm vĩ mô, anh hùng, liệt sỹ Hoàng Kim Giao còn được biết đến với những trang nhật ký và đặc biệt là hàng trăm bức thư gửi cho người bạn gái Nguyễn Thị Lan, sau này là người vợ hậu phương của mình, khiến không ít người rưng rưng xúc động. Từ những lá thư để lại đã làm sống lại một mối tình chiến trận thủy chung và mật ngọt.

Tình yêu của Hoàng Kim Giao và cô hàng xóm được xây đắp từ những ngày anh còn ở quê. Theo thời gian, năm tháng, mối tình ấy đã qua bao thử thách để đến ngày đơm hoa, kết trái. Cưới nhau được một thời gian ngắn, Hoàng Kim Giao từ biệt người vợ trẻ, ra chiến trận.

Những lúc mệt mỏi nhất, anh lại viết cho vợ những cánh thư ngọt ngào: “Lan ạ! Có những lúc anh mệt mỏi, lúc đó anh thấy anh bé nhỏ lắm Lan ạ! Anh chỉ muốn là con chim nhỏ, bay về sã cánh giữa lòng em, em vỗ về nuôi nấng, em làm tất cả, em trách móc yêu thương…”

Yêu thương đắm đuối, nhưng với Thiếu úy Hoàng Kim Giao, anh không muốn trở thành nô lệ của tình yêu: “Chúng ta là những giọt nước nhỏ giữa biển mênh mông, đừng bao giờ vì thế mà chúng ta để mặc cho giọt nước tiêu tan thành đám bọt bẩn mà phải cho đời chúng ta trở thành có ích. Đời chúng ta có ý nghĩa chính vì thế”.

Với hàng trăm trang thư đã nói lên phần nào phẩm chất, tâm hồn của chàng trai đất cảng. Đó không chỉ là những trang thư mà còn là những trang đời, là lẽ sống, tình yêu của người anh hùng, kỹ sư, liệt sỹ Hoàng Kim Giao. Những tư liệu đó đã được nhà báo, nhà văn Đặng Vương Hưng biên soạn, giới thiệu trong tập sách có tựa đề “Sống để yêu thương và dâng hiến”.

Mới đây, như một cơ duyên, người thân của liệt sỹ Hoàng Kim Giao đã đồng ý trao toàn bộ những bức thư và một số kỷ vật lưu giữ hơn nửa thế kỷ qua cho KDT LSQG Truông Bồn.

Cầm trên tay những bức thư đã nhuốm “màu thời gian” của liệt sỹ Hoàng Kim Giao, anh Phan Trọng Lộc - Giám đốc KDT LSQG Truông Bồn không khỏi xúc động. “Khi phần mộ của liệt sỹ được giao cho Ban quản lý KDT LSQG Truông Bồn chăm sóc, chúng tôi nhiều lần liên hệ, vận động gia đình trao tặng thư. Ban đầu, gia đình có ý định tặng Bảo tàng Quân đội nhưng cuối cùng họ quyết định chuyển những lá thư và kỷ vật của liệt sỹ vào Nghệ An, nơi liệt sỹ ngã xuống và đang yên nghỉ”, anh Lộc chia sẻ và cho biết đó là một “cơ duyên” lớn.

Những lá thư của anh hùng, liệt sỹ Hoàng Kim Giao sẽ góp phần khắc họa thêm sự khốc liệt của “tọa độ lửa” Truông Bồn những năm đánh Mỹ, cũng như ý chí, tinh thần chiến đấu quật cường của những chàng trai, cô gái năm xưa. Qua đó, người dân xứ Nghệ nói riêng, cả nước nói chung sẽ mãi mãi ghi nhớ sự hy sinh anh dũng của anh hùng, liệt sỹ Hoàng Kim Giao, người con đất cảng Hải Phòng.

Đối với Ban Quản lý KDT LSQG Truông Bồn, những lá thư và hiện vật của liệt sỹ Hoàng Kim Giao thực sự là báu vật. “Với trách nhiệm của người quản lý, chúng tôi sẽ bảo tồn những kỷ vật của liệt sỹ Hoàng Kim Giao đến mai sau để giới thiệu cho du khách khi họ đến với Truông Bồn”, anh Lộc chia sẻ.

Trên vùng tuyến lửa Quân khu IV, Truông Bồn là một đoạn đèo dốc dài khoảng 5km trên dãy núi Thung Nưa chạy qua địa phận xã Mỹ Sơn, huyện Đô Lương (Nghệ An), có vị trí đặc biệt quan trọng trên cung đường 15A. Không quân Mỹ đã dồn lực đánh phá ác liệt biến Truông Bồn trở thành “tọa độ chết”.

Chỉ trong vòng 4 năm, từ năm 1964 đến 1968, trọng điểm này đã phải hứng chịu 18.936 quả bom các loại và hàng ngàn quả tên lửa. 1.240 người con ưu tú thuộc các lực lượng quân đội, công an, TNXP, dân công hỏa tuyến đã mãi mãi nằm lại trong lòng đất mẹ.

Sáng 31/10/1968, 13 chiến sĩ thanh niên xung phong của tiểu đội thép, tiểu đội cảm tử thuộc Đại đội 317 - Đội 65 - Tổng đội Thanh niên xung phong chống Mỹ, cứu nước tỉnh Nghệ An đã anh dũng hy sinh trong khi đang làm nhiệm vụ. Họ ra đi khi chỉ còn ít giờ nữa không quân Mỹ ngừng ném bom miền Bắc.

Bài và ảnh: Thảo Nguyên

CTV