Thách thức to lớn trong bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa các dân tộc thiểu số

Ngày 17/12, tại Hội thảo Văn hóa 2022, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Y Thanh Hà Niê K’đăm cho rằng, thực hiện chính sách bảo tồn và phát huy giá trị văn hoá của cộng đồng các dân tộc thiểu số (DTTS) chính là biện pháp nhằm khơi nguồn sức mạnh mềm của văn hóa dân tộc, tạo ra sức mạnh nội sinh, là nguồn lực và động lực to lớn cho phát triển kinh tế - xã hội bền vững và hội nhập quốc tế.

Đề cập về thực trạng bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa cộng đồng DTTS trong giai đoạn hiện nay, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Y Thanh Hà Niê K’đăm cho biết, trong bối cảnh hội nhập quốc tế, toàn cầu hoá và cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ 4 đang có những tác động rất mạnh mẽ, yêu cầu bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa của đồng bào DTTS càng được đặt ra cấp bách và cao hơn trước.

Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Y Thanh Hà Niê K’đăm nhấn mạnh, bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa các DTTS luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm đặc biệt. Qua đó đã góp phần chấn hưng, quảng bá, phục hồi và phát huy giá trị văn hóa các cộng đồng DTTS. Tính hiệu quả trong bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa đã tạo nên hiệu quả quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội, hình thành tư tưởng, tình cảm, tinh thần trong đời sống tinh thần của các DTTS và góp phần vào sự phát triển chung của địa phương, vùng và đất nước.

Bên cạnh những kết quả tích cực đó, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Y Thanh Hà Niê K’đăm cũng chỉ rõ, trong bối cảnh hiện nay, văn hoá các DTTS ở nước ta cũng đang đứng trước những biến đổi rất sâu sắc, bị mai một lai căng mất dần bản sắc, đặt ra những thách thức to lớn trong bảo tồn và phát huy giá trị. Có thể nhận diện một số thách thức, biến đổi sau:

Trước hết, đó là sự mai một, biến mất của một số thành tố vốn là bản sắc văn hóa tộc người.

Hai là, quá trình tiếp biến văn hoá đã làm xuất hiện quan niệm, lối sống và nhiều yếu tố văn hóa lai căng, không lành mạnh trong các DTTS, đặc biệt là ở giới trẻ.

Ba là, yêu cầu giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp các DTTS ngày càng trở nên cấp bách trong bối cảnh giao lưu và hội nhập quốc tế.

Bốn là, cùng với việc quan tâm bảo tồn và phát huy giá trị văn hoá trong quá trình hội nhập thì vấn đề kiến tạo sự gắn kết chặt chẽ việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống các DTTS với các chương trình, đề án, chính sách phát triển kinh tế - xã hội vùng DTTS, miền núi cũng cần được đặt ra.

Năm là, công tác thực hiện, đánh giá chính sách bảo tồn và phát huy giá trị văn hoá các DTTS còn nhiều hạn chế. Chỉ rõ tại các địa phương, một số cấp ủy, chính quyền địa phương nhận thức quan điểm, nhiệm vụ và giải pháp bảo tồn và phát huy giá trị văn hoá các DTTS còn chưa đầy đủ, chưa tương xứng với phát triển kinh tế - chính trị.

Từ những bất cập nêu trên, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Y Thanh Hà Niê K’đăm đã đề xuất giải pháp bảo tồn và phát huy giá trị văn hoá các DTTS trong bối cảnh mới. Thứ nhất: Tiếp tục đổi mới nhận thức trong công tác hoạch định chính sách bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa các DTTS. Thứ hai, tiếp tục rà soát văn bản, thể chế hóa các chủ trương của Đảng và hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật của Nhà nước về bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa cộng đồng DTTS. Thứ ba, nâng cao chất lượng công tác quản lý Nhà nước trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị văn hoá DTTS, quan tâm bố trí đủ nguồn lực cho các chương trình, dự án, đề án, nghiên cứu khoa học về bảo tồn văn hóa và nâng cao hiệu quả công tác quản lý văn hóa vùng DTTS. Thứ tư, đổi mới tư duy, nâng cao chất lượng chính sách bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa các DTTS gắn kết với các chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển kinh tế - xã hội vùng DTTS.

Thiên An