Nate Thayer, nhà báo từng phỏng vấn Pol Pot, qua đời ở tuổi 62

Ông Robert Thayer cho biết thi thể của anh trai ông được tìm thấy vào ngày 3/1, nhưng không rõ ông này đã qua đời khi nào. Ông Thayer đã viết vào năm ngoái rằng sức khỏe của ông đang giảm sút, bao gồm cả việc bị nhiễm trùng huyết sau khi phẫu thuật chân và mất khả năng đi lại.

Bài liên quan

TikTok sẽ đối mặt với nhiều thách thức vào năm 2023 bởi sức ép từ cả Mỹ lẫn Trung Quốc

100 năm tới của Disney sẽ phụ thuộc vào metaverse

Twitter cắt giảm chi phí, bị kiện vì thiếu tiền thuê nhà

Các công ty công nghệ mới của Trung Quốc sẽ trỗi dậy trong năm 2023?

Trong suốt nhiều thập kỷ làm báo bắt đầu từ cuối những năm 1980, ông Thayer đã gây dựng được danh tiếng là một người làm việc tự do sẵn sàng chịu đựng gian khổ và rủi ro để theo dõi những câu chuyện lớn cho các hãng truyền thông bao gồm tạp chí Soldier of Fortune, Far Eastern Economic Review, Associated Press và Washington Post.

Với cái đầu trọc và hàm răng ố vàng do nhai thuốc lá, ông làm chúng ta nhớ lại hình mẫu của người làm báo thời xưa. Ông rất thích thú khi kể lại các câu chuyện mà mình đã trải qua, bao gồm cả việc bị thương nặng khi chiếc xe tải ở Campuchia kích hoạt một quả mìn chống tăng vào tháng 10/1989.

Trong những năm gần đây, ông đã sử dụng mạng xã hội để tuyên bố rằng ABC đã sử dụng trái phép các video từ “phiên tòa xét xử kangaroo” của Pol Pot vào tháng 7/1997.

Báo cáo của ông về những tháng cuối cùng của Pol Pot vẫn là điểm nổi bật trong sự nghiệp của ông Thayer, tuyến bài đã thu hút sự chú ý của quốc tế. Tác phẩm của ông cũng bổ sung thêm các chi tiết lịch sử quan trọng vào di sản “cánh đồng chết” của chế độ Khmer Đỏ giai đoạn 1975-1979. Ước tính có khoảng 1,7 triệu người Campuchia đã thiệt mạng trong khoảng thời gian này.

“Ông ấy đã làm sáng tỏ một sự kiện lịch sử mà thế giới không thể biết đến nếu không có những năm tháng sống trong rừng rậm Campuchia của ông”, một giải thưởng do Hiệp hội các nhà báo điều tra quốc tế trao tặng năm 1998 ghi nhận.

Một năm trước đó, ông Thayer đã thuyết phục các thành viên của phe Khmer Đỏ còn sống sót rằng quốc tế cần biết tới vấn đề này. 

Viết trên Tạp chí Kinh tế Viễn Đông, ông Thayer đã mô tả lại phiên toà và cách Pol Pot bị kết án tù chung thân. Ông Thayer không có cơ hội để hỏi Pol Pot bất kỳ câu hỏi nào trong phiên tòa này.

Ông Thayer đã đạt được một thỏa thuận miệng với ABC để cho phép video được phát sóng trên chương trình “Nightline".

“Hãy nhớ rằng, tôi đã sống ở Campuchia,” ông nói với người dẫn chương trình “Nightline” Ted Koppel. “Hầu hết bạn bè của tôi đã bị Pol Pot hủy hoại cuộc đời. Vì vậy, đó là một khoảnh khắc cảm động sâu sắc. … Tôi đã khóc rất nhiều lần khi kể lại tin này với mọi người".

Đài ABC cho biết ông Thayer đã nhận được 350.000 USD cho đoạn video này. Nhưng ABC cũng lập luận rằng ông Thayer đã không hiểu rằng các clip này cũng sẽ được đăng trên internet một cách hợp pháp.

Ông Thayer đã nhấn mạnh rằng ABC đã vi phạm cam kết khi không cho phép ông quyền kiểm soát tài liệu. Ông cũng từ chối giải thưởng Peabody liên quan tới chương trình này.

Ông Thayer được phép trở lại trại Campuchia vào tháng 10/1997 với lời hứa sẽ được phỏng vấn Pol Pot. Các nhà báo phương Tây cuối cùng có khả năng phỏng vấn Pol Pot là Elizabeth Becker của The Post và Richard Dudman của St. Louis Post-Dispatch vào năm 1978. Ông Thayer được yêu cầu đợi gần một túp lều nhỏ.

Ông Thayer đã viết trong Tạp chí Kinh tế Viễn Đông về việc nhà cựu độc tài, khi đó 72 tuổi, cần phải nắm lấy cánh tay của ông để đi bộ một đoạn ngắn đến túp lều.

Pol Pot tỏ ra ăn nói nhỏ nhẹ một cách phi thường, đưa ra quan điểm của mình một cách bình tĩnh và có chừng mực.

“Ông có chịu trách nhiệm không?”, ông Thayer hỏi về vụ giết người hàng loạt.

“Tôi chỉ đưa ra những quyết định liên quan đến những người rất quan trọng. Tôi không giám sát cấp dưới”, ông này trả lời.

Ông đã trở lại trại Anlong Veng một ngày sau khi Pol Pot chết vào tháng 4/1998 và chụp ảnh thi thể trước khi hỏa táng. Báo cáo của ông trở thành xác nhận độc lập duy nhất về cái chết của Pol Pot. 

“Thật không may, cùng với cái chết của Pol Pot, cơ hội tìm hiểu thực sự điều gì đã xảy ra và lý do tại sao cũng biến mất theo”, ông Thayer nói với chương trình “All Things Considered” của NPR.

Nathaniel Talbott Thayer sinh ra ở Washington vào ngày 21/ 4/1960. Gia đình anh có mối quan hệ sâu sắc ở Đông Nam Á thông qua cha anh, Harry E.T. Thayer, người đã phục vụ trong các cơ quan ngoại giao ở Hồng Kông, Đài Bắc và các nơi khác trước khi trở lại Bộ Ngoại giao Mỹ.

Ông Thayer học tại Đại học Massachusetts ở Boston nhưng không tốt nghiệp. Công việc đầu tiên của ông ở Đông Nam Á là một phần của dự án nghiên cứu học thuật năm 1984 về những người tị nạn từ chế độ Khmer Đỏ trước khi làm việc tự do cho Soldier of Fortune, đưa tin về các cuộc nổi dậy du kích ở Myanmar.

Sau khi học nghiên cứu sinh về nghiên cứu quốc tế tại Đại học Johns Hopkins, ông và phóng viên ảnh Nic Dunlop đã lần ra một kẻ tra tấn Khmer Đỏ, Kang Kek Iev, người đã đồng ý nói chuyện sau khi biết ông Thayer đã phỏng vấn Pol Pot. Tên này cũng đã đầu thú với chính quyền sau khi bài viết của ông Thayer được đăng trên Tạp chí Kinh tế Viễn Đông.

Ông Thayer sau đó đã đưa tin về cuộc chiến Iraq vào năm 2003 cho Slate và thực hiện các câu chuyện về các phong trào dân tộc chủ nghĩa của người da trắng đang phát triển ở Mỹ.

Hoàng Việt (theo WP)