Các bộ gen của người Siberia cổ đại cho thấy sự di cư từ Bắc Mỹ đến Bắc Á

Con người đã biết rõ rằng các nhóm người di cư từ Bắc Á đến Bắc Mỹ qua Biển Bering khoảng 16.000 năm trước. Song những phát hiện mới cho thấy rằng cũng có nhóm người di cư theo hướng ngược lại.

Các nhà nghiên cứu đã xem xét bộ gen cổ đại của 10 cá thể sống ở vùng Altai-Sayan - gần nơi giao nhau giữa Nga, Trung Quốc, Mông Cổ và Kazakhstan ngày nay - cũng như vùng Viễn Đông của Nga và bán đảo Kamchatka ở đông bắc nước Nga.

Dữ liệu di truyền của họ cho thấy nhóm săn bắn hái lượm chưa được biết đến trước đây ở Altai này là hậu duệ của người Paleo-Siberian và người Bắc Âu cổ đại - hai nhóm khác biệt sống ở Siberia trong Kỷ băng hà cuối cùng.

Nhóm nghiên cứu – bao gồm các thành viên đến từ Trung Quốc, Đức, Israel, Hàn Quốc và Nga – đã công bố phát hiện của họ trên tạp chí Current Biology vào cuối tuần vừa rồi. Họ viết: “Người dân Đông Bắc Siberia đã trải qua một dòng gen liên quan đến người Mỹ bản địa".

Họ cho biết đã có “nhiều giai đoạn dòng gen liên quan đến người Mỹ bản địa chảy vào vùng đông bắc châu Á trong 5.000 năm qua, đến bán đảo Kamchatka và trung tâm Siberia”.

Năm ngoái, một nhóm các nhà nghiên cứu Trung Quốc riêng biệt đã báo cáo rằng hài cốt của người cổ đại được tìm thấy trong một hang động ở miền nam Trung Quốc có liên quan chặt chẽ với tổ tiên của người Mỹ bản địa.

Trong nghiên cứu mới nhất, các nhà nghiên cứu cho biết vùng Altai - nơi người Denisovan, một nhóm người đã tuyệt chủng được phát hiện - đóng vai trò là ngã tư di chuyển dân cư giữa bắc Siberia, Trung Á và Đông Á trong hàng nghìn năm.

Tác giả chính Wang Ke, một giáo sư cơ sở của khoa di truyền học và nhân chủng học tại Đại học Phúc Đán ở Thượng Hải, cho biết nhóm người Altai được phát hiện có mối liên hệ di truyền với các xác ướp lưu vực Tarim ở Tân Cương, Trung Quốc.

“Chúng tôi phát hiện ra rằng nhóm người Altai có mối liên hệ di truyền với các xác ướp lưu vực Tarim. Nhưng vẫn chưa thể khẳng định nhóm nào là tổ tiên của nhóm nào”, bà nói.

Một nghiên cứu trước đây đã phát hiện ra rằng các xác ướp ở lưu vực Tarim là hậu duệ trực tiếp của người Bắc Âu cổ đại, một dân số từng phổ biến nhưng phần lớn đã biến mất vào cuối Kỷ băng hà cuối cùng.

Theo nghiên cứu, nhóm người Siberia mới cũng có mối liên hệ di truyền với các nhóm thời đại đồ đồng khác từ Bắc và Nội Á, chẳng hạn như những người săn bắn hái lượm ở hồ Baikal và những người chăn nuôi gia súc gắn liền với nền văn hóa Okunevo ở miền nam Siberia.

Wang cũng cho biết hài cốt của một trong số 10 người đã được tìm thấy trong một hang động ở vùng núi Altai cao 130 mét trên một con sông. Các đồ vật chôn cất được tìm thấy ở đó bao gồm mảnh vụn, đầu mũi tên, xương và răng động vật, có khả năng liên quan đến thực hành tôn giáo của pháp sư. 

Trong khi đó, ở vùng Viễn Đông của Nga, nhóm nghiên cứu đã tìm thấy những cá thể 7.000 năm tuổi có tổ tiên gắn liền với người Jomon, nền văn hóa lớn sớm nhất của Nhật Bản thời tiền sử, cho thấy mối liên hệ với các nhóm săn bắt hái lượm từ quần đảo Nhật Bản.

Mai Vân (theo SCMP)