Bàn về giải pháp xây dựng, phát triển đội ngũ lý luận, phê bình văn học nghệ thuật

Phát biểu khai mạc và Đề dẫn tọa đàm, PGS. TS Nguyễn Thế Kỷ - Chủ tịch Hội đồng, phê bình văn học Nghệ thuật Trung ương cho biết: "Trong những năm qua, Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương đã tiến hàng nhiều hoạt động nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn, góp phần xây dựng, bổ sung, từng bước hoàn thiện đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về văn hóa, văn nghệ; tổ chức thành công nhiều cuộc hội thảo khoa học toàn quốc, các cuộc tọa đàm chuyên sâu về những vấn đề căn cốt, cấp thiết trong đời sống văn học, nghệ thuật nước nhà. 

Tổ chức cuộc Tọa đàm khoa học này, Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương mong muốn được lắng nghe nhiều ý kiến thẳng thắn, khách quan của các nhà khoa học, các nhà nghiên cứu lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật; các nhà lãnh đạo, quản lý về thực trạng đội ngũ lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật nước ta hiện nay; thấy rõ những ưu điểm, kết quả; những hạn chế, yếu kém, bất cập; và điều quan trọng hơn là đề xuất các định hướng và giải pháp để xây dựng và phát triển đội ngũ lý luận, phê bình văn học, nghệ thuât nước ta vững mạnh toàn diện trong thời gian tới". 

Những ý kiến và nhận định đúng đắn, khách quan trách nhiệm về vấn đề quan trọng này có giá trị và ý nghĩa sâu sắc trong việc cung cấp luận cứ khoa học tư vấn, tham mưu cho Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ban Tuyên giáo Trung ương tiến hành tổng kết 15 năm thực hiện Nghị quyết số 23-NQ/TW, từ đó, xác định phương hướng, mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp phát triển VHNT nói chung, trong đó có công tác lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật nói riêng trong những năm tới". 

Về nhiệm vụ của Hội đồng Lý luận phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương, Nghị quyết chỉ rõ: "Hội đồng Lý luận phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương, theo chức năng, nhiệm vụ được giao, tham gia thực hiện các chủ trương nhiệm vụ của lĩnh vực lý luận, phê bình". Đặc biệt, Nghị quyết nhấn mạnh vai trò quan trọng của công tác lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật nói chung, của việc xây dựng và phát triển đội ngũ lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật: "Tiếp tục nghiên cứu, đổi mới, phát triển lý luận văn học, nghệ thuật. Kiên quyết khắc phục những yếu kém kéo dài của hoạt động phê bình VHNT, nâng cao tính khoa học, tính thuyết phục, góp phần hướng dẫn, điều chỉnh sáng tác, phê bình văn nghệ". 

Trong suốt buổi tọa đàm, các đại biểu đã bàn về các chủ đề, nội dung liên quan mật thiết về vấn đề xây dựng và phát triển đội ngũ lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật hiện nay. Theo PGS. TS Đào Duy Quát - Nguyên Phó trưởng Ban Thường trực Ban tư tưởng - Văn hóa Trung ương: Cần có những giải pháp thực chất khắc phục tình trạng lực lượng phê bình trẻ, kế cận còn thưa thớt; có kế hoạch điều chỉnh sự phân bố đội ngũ lý luận, phê bình ở các loại hình văn học, nghệ thuật thiếu hợp lý (văn học thì nhiều, các chuyên ngành khác thì ít)…

Từ thực tiễn lý luận phê bình âm nhạc, PGS, TS, nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân - Chủ tịch Liên hiệp các Hội VHNT Việt Nam thừa nhận số lượng hội viên nghiên cứu âm nhạc chỉ khoảng 100 trên hơn 1.000 hội viên Hội Nhạc sĩ Việt Nam. Còn trên lĩnh vực phê bình trên báo chí - truyền thông thì hiện tượng khen chê tùy tiện, PR, quảng bá trá hình thay vì tìm kiếm vẻ đẹp làm nhiễu loạn hệ giá trị tác phẩm trong công chúng. Nhiều người có chuyên môn còn ngại xuất hiện, cho ý kiến đánh giá về các hiện tượng âm nhạc.

Các đại biểu tham dự tọa đàm đưa ra quan điểm đóng góp ý kiến phong phú đa dạng, sát thực tiễn để xây dựng, phát triển đội ngũ lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật một cách toàn diện, khoa học cả về số lượng, chất lượng, cơ cấu loại hình, có tài năng, bản lĩnh, trách nhiệm.

Đặc biệt tập trung nêu các giải pháp liên quan đến chế độ, chính sách, hành lang pháp lý cho hoạt động lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật; cải tiến chế độ lương, nhuận bút, đãi ngộ tài năng, bồi dưỡng chuyên môn…

Hình ảnh tại tọa đàm sáng nay 26/5 tại Hà Nội

Tin và ảnh: Trung Nguyễn