Báo chí cũng cần “đi trong và đi cùng" trong quá trình xây dựng chính sách

Báo Nhà báo & Công luận xin trích đăng tham luận của bà Lê Ngọc Hân – Giám đốc Sở Thông tin & truyền thông Quảng Ninh: 

Quảng Ninh nằm ở địa đầu phía Đông Bắc của đất nước, là tỉnh có các điều kiện về tự nhiên, xã hội đa dạng và phong phú được Trung ương xác định là một cực tăng trưởng khu vực phía Bắc, là động lực phát triển kinh tế - xã hội phía Bắc. Quảng Ninh cũng là địa phương đi đầu cả nước về thực hiện các mô hình có tính đột phá như: Mô hình “Dân tin - Đảng cử”; mô hình “Trung tâm Truyền thông tỉnh Quảng Ninh”; mô hình “Lãnh đạo công, quản trị tư”, “đầu tư tư, sử dụng công”, “sở hữu công, quản trị tư";… mô hình “Lấy đầu tư công dẫn dắt đầu tư tư gắn với thúc đẩy xã hội hóa nguồn lực và quản lý”, mô hình thúc đẩy chính quyền số, chính quyền điện tử...

Liên tục nhiều năm, Quảng Ninh nằm trong nhóm đứng đầu cả nước về Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI), Chỉ số cải cách hành chính (PAR Index), Chỉ số hài lòng của người dân, tổ chức đối với sự phục vụ của cơ quan hành chính nhà nước (SIPAS) và Chỉ số hiệu quả quản trị và hành chính công (PAPI). Đồng thời, Quảng Ninh tiếp tục sắp xếp, tinh gọn bộ máy, giảm bớt các tầng nấc trung gian, bảo đảm hiệu quả lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành.

Tăng trưởng kinh tế (GRDP) 6 tháng đầu năm của tỉnh Quảng Ninh đứng thứ 2 trong vùng đồng bằng sông Hồng và đứng thứ 4 cả nước. Quảng Ninh là địa phương duy nhất trong cả nước lần thứ 2 giữ vị trí đứng đầu cả 4 chỉ số quan trọng, 10 năm liền (từ năm 2013 - 2022) nằm trong nhóm các tỉnh, thành phố có chất lượng điều hành kinh tế xuất sắc nhất cả nước. Trong đó, 6 năm liên tiếp (từ 2017 - 2022) giữ vị trí Quán quân chỉ số PCI. 

Trong lĩnh vực an sinh xã hội, tỉnh Quảng Ninh đã  hoàn thành trước 3 năm Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025 theo tiêu chí của Trung ương và triển khai áp dụng quy định chuẩn nghèo đa chiều áp dụng trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2023 - 2025 cao hơn mức chuẩn nghèo quy định của Trung ương.

Một trong những yếu tố góp phần tạo nên những thành tựu của tỉnh là công tác tuyên truyền, trong đó có công tác truyền thông chính sách tạo sự đồng thuận giữa ý Đảng - lòng dân từ đó thực hiện thành công các chủ trương, chính sách đề ra.

Về tình hình hoạt động báo chí trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh, tại thời điểm hiện tại bao gồm: 01 cơ quan báo chí của tỉnh là Trung tâm Truyền thông tỉnh Quảng Ninh; có 48 cơ quan báo chí Trung ương, bộ, ngành và các địa phương khác cử văn phòng đại diện, phóng viên thường trú với hơn 120 nhà báo (có 25 văn phòng đại diện với 83 người, 23 cơ quan báo chí cử phóng viên thường trú với 29 người), phóng viên; 11 cơ quan báo chí cử phóng viên chuyên trách với 12 phóng viên. Từ năm 2012, tỉnh duy trì chương trình hợp tác truyền thông với khoảng 30 cơ quan báo chí Trung ương, bộ, ngành nhằm đẩy mạnh công tác truyền thông quảng bá hình ảnh Quảng Ninh đến với du khách, bạn bè, nhà đầu tư trong và ngoài nước đồng thời hỗ trợ tỉnh phản bác kịp thời, hiệu quả các thông tin sai trái trên môi trường mạng.

Trong những năm qua, công tác thông tin, truyền thông chính sách được Quảng Ninh quan tâm thực hiện với nhiều hình thức, sử dụng đa dạng các kênh thông tin như: Báo chí, mạng xã hội, đội ngũ báo cáo viên, từ cấp tỉnh đến cấp xã, phường.

Trong đó, Quảng Ninh xác định, trong nhiệm vụ truyền thông chính sách, báo chí là kênh truyền thông đóng vai trò chủ lực, dẫn dắt, bởi các lý do như sau:

1. Lực lượng đội ngũ làm truyền thông chính sách là các phóng viên, nhà báo, biên tập viên đã được đào tạo bài bản, có năng lực, trình độ, nhờ vậy mà việc nắm bắt, triển khai tuyên truyền đưa chính sách đến người dân kịp thời, hiệu quả.

2. Báo chí đặc biệt là Trung tâm Truyền thông tỉnh Quảng Ninh nhanh nhạy, sáng tạo trong việc lựa chọn loại hình, các thể loại tin, bài phù hợp với nội dung chuyển tải đồng thời ứng dụng công nghệ thông tin để chuyển tải đầy đủ, có trọng tâm, trọng điểm và hấp dẫn các nội dung đưa chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước đến với Nhân dân một cách hiệu quả.

3. Đội ngũ phóng viên, nhà báo, biên tập viên cũng có mối quan hệ với các cơ quan ban hành chủ trương, chính sách vì vậy họ dễ dàng có những trao đổi kịp thời, nắm bắt chính xác những điểm trọng tâm, điểm mới, điểm cần quan tâm, cần lưu ý của chủ trương, chính sách khi chuyển tải đến Nhân dân. Đội ngũ phóng viên, biên tập viên các cơ quan báo chí cũng là những người trực tiếp được trao đổi, lắng nghe, tiếp xúc với Nhân dân để nắm bắt được tâm tư, tình cảm cũng như tác động của chính sách đến với cuộc sống qua đó có những đề xuất, phản ánh đến các cấp chính quyền đặc biệt là cơ quan đóng vai trò chủ thể ban hành chính sách.

Từ quan điểm đó, Quảng Ninh đã triển khai nhiều nội dung nhằm nâng cao hiệu quả truyền thông chính sách trên báo chí như:

1. Cơ quan báo chí của tỉnh giữ vai trò chủ đạo, dẫn dắt trong truyền thông chính sách trên địa bàn tỉnh: Trung tâm Truyền thông tỉnh - là cơ quan báo chí duy nhất của tỉnh Quảng Ninh, sau hơn 4 năm thành lập đã khẳng định được đây là một mô hình phù hợp, trở thành một chỉnh thể thống nhất, đồng bộ, vận hành ngày càng nhuần nhuyễn, trong thời gian qua đã thực hiện tốt vai trò chủ lực truyền thông chính sách, đã phát huy cao hiệu quả hạ tầng truyền thông của đơn vị để tuyên truyền trước, trong và sau khi ban hành chính sách.

Trong đó, trang tổng hợp Cổng TTĐT tỉnh Quảng Ninh - kênh cung cấp thông tin chính thống của tỉnh do Trung tâm Truyền thông tỉnh quản trị trong những năm qua là địa chỉ tin cậy để các cơ quan báo chí cũng như người dân tiếp cận để tiếp nhận thông tin về các chủ trương, chính sách của tỉnh cũng như bày tỏ ý kiến (thông qua mục hỏi đáp).

Kênh truyền hình, phát thanh, báo in, báo điện tử cũng được Trung tâm Truyền thông tỉnh căn cứ vào từng nội dung cụ thể cần tuyên truyền để lựa chọn hình thức thể hiện phù hợp. Nhiều hình thức thể hiện mới như infographic, E-magazine, video ngắn... được sử dụng linh hoạt góp phần tuyên truyền hiệu quả chủ trương, chính sách của tỉnh đến với người dân.

Đáng kể, tại Kỳ họp HĐND tỉnh lần thứ 14 vừa qua của tỉnh Quảng Ninh, Trung tâm Truyền thông tỉnh đã thực hiện livestream phiên chất vấn trên trang fanpage của đơn vị, thu hút hơn 26.000 lượt xem và hơn 1 nghìn tương tác và ý kiến do cử tri trực tiếp gửi về - là một hình thức mới, hiệu quả trong công tác truyền thông chính sách trên mạng xã hội do cơ quan báo chí của tỉnh thực hiện.

2. Nâng cao hiệu quả chương trình hợp tác truyền thông giữa tỉnh Quảng Ninh và các cơ quan báo chí: Từ năm 2012 đến nay, tỉnh Quảng Ninh duy trì hợp tác truyền thông với gần 30 cơ quan báo chí. Các cơ quan báo chí mà tỉnh Quảng Ninh lựa chọn để phối hợp tuyên truyền là các cơ quan báo chí có phạm vi tác động lớn, có uy tín, có lượng độc giả đông đảo. Căn cứ theo tôn chỉ mục đích của từng cơ quan để Tỉnh lựa chọn đặt hàng các sản phẩm truyền thông tuyên truyền chính sách phù hợp. Đây cũng như một hình thức cam kết, một dạng hợp đồng với quyền, trách nhiệm rõ ràng (ví như trách nhiệm chính trị; trách nhiệm về tài chính, ngân sách; về dịch vụ, kinh doanh…) nhằm hướng tới mục tiêu nâng cao hiệu quả trong tuyên truyền, chuyển tải chính sách của tỉnh.

Các cơ quan báo chí hợp tác truyền thông với tỉnh không chỉ là kênh giới thiệu hiệu quả các chủ trương, chính sách của tỉnh Quảng Ninh đến với doanh nghiệp, du khách mà còn góp phần quan trọng trong việc phản bác các thông tin xấu độc, sai sự thật làm ảnh hưởng đến hình ảnh, công tác chỉ đạo, điều hành của tỉnh.

Các cơ quan báo chí cũng có các bài viết phản biện về chính sách khi đi vào cuộc sống qua phản ánh ý kiến của Người dân - những người trực tiếp thụ hưởng hoặc bị tác động bởi chính sách. Qua đó, giúp các cấp chính quyền kịp thời nắm biết, tiếp thu, điều chỉnh để đảm bảo phù hợp, quyền lợi của người dân. Tiêu biểu như trong thời điểm dịch COVID -19 diễn biến phức tạp, tình hình dịch bệnh cũng như các biện pháp triển khai phòng, chống dịch của Quảng Ninh đã được các cơ quan báo chí chuyển tải nhanh chóng, kịp thời giúp các doanh nghiệp, người dân trong cả nước nắm biết và có quyết định phù hợp khi di chuyển đến Quảng Ninh.

3. Đẩy mạnh truyền thông chủ động trước, trong và sau quá trình ban hành chính sách. Xác định có “bột mới gột nên hồ” để đẩy mạnh thông tin chính thống trên báo chí, tỉnh Quảng Ninh luôn quan tâm thực hiện công tác cung cấp thông tin cho báo chí.

Theo đó, tỉnh Quảng Ninh triển khai đa dạng các hình thức cung cấp cho các cơ quan báo chí như:

- Cung cấp thông tin qua hệ thống email, qua các Group thông tin trên mạng xã hội mà thành viên là phóng viên thường trú, văn phòng đại diện, đầu mối phóng viên các cơ quan báo chí hợp tác truyền thông, phóng viên được cử theo dõi, nắm bắt thông tin trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh. Theo đó, hàng tháng, tỉnh cung cấp đến phóng viên từ 20 - 40 lượt thông tin, là nguồn nguyên liệu để các cơ quan báo chí tham khảo, tuyên truyền.

- Tỉnh duy trì thực hiện Hội nghị thông tin báo chí thường kỳ do Ban Tuyên giáo Tỉnh uỷ chủ trì thực hiện vào thứ 3 hàng tuần; hội nghị giao ban báo chí hàng tháng. Qua hội nghị, Ban Tuyên giáo Tỉnh uỷ cung cấp thông tin định hướng tuyên truyền các nội dung trọng tâm đồng thời đề nghị các sở, ngành, địa phương liên quan trực tiếp cung cấp cho các cơ quan báo chí các vấn đề mà báo chí và dư luận quan tâm; trực tiếp trả lời câu hỏi của phóng viên các cơ quan báo chí các vấn đề.

- Duy trì tổ chức họp báo thường kỳ, họp báo cung cấp thông tin về các sự kiện lớn diễn ra trên địa bàn tỉnh, theo đó, căn cứ vào thực tế và nhu cầu cung cấp thông tin để tổ chức họp báo cung cấp thông tin kịp thời. Hàng năm, ngoài các hội nghị thông tin báo chí thường kỳ do Ban Tuyên giáo tỉnh uỷ tổ chức, UBND tỉnh, các sở, ban, ngành, địa phương trên địa bàn tỉnh tổ chức từ 5 - 10 cuộc họp báo, cung cấp thông tin đến phóng viên các cơ quan báo chí các nội dung trọng tâm, trọng điểm, các sự kiện nổi bật trên địa bàn tỉnh.

Duy trì cung cấp thông tin qua Cổng TTĐT của tỉnh, của các sở, ngành địa phương và hệ thống fanpage DDCI qua mạng xã hội Facebook , giúp phóng viên các cơ quan báo chí kịp thời tiếp cận, nắm bắt thông tin chính thống.

4. Theo dõi, tiếp nhận thông tin trên báo chí phản ánh về Quảng Ninh: Để nắm bắt các luồng thông tin phản ánh về tỉnh trên báo chí, từ đó kịp thời phát hiện, đánh giá các xu hướng thông tin tích cực và tiêu cực, có lợi và bất lợi cho công tác chỉ đạo điều hành, Sở Thông tin và Truyền thông thực hiện việc tổng hợp thông tin báo chí hàng ngày, hàng tuần báo cáo UBND tỉnh và các đồng chí lãnh đạo tỉnh. Hàng năm, Sở Thông tin và Truyền thông ban hành hơn 300 báo cáo tổng hợp thông tin báo chí phản ánh về tỉnh Quảng Ninh, trong đó bao gồm các nội dung, vấn đề tồn tại, bất cập cần được xử lý. Qua báo cáo tổng hợp thông tin báo chí hàng ngày, hàng tuần, UBND tỉnh đã có văn bản chỉ đạo, yêu cầu các cơ quan liên quan xử lý thông tin báo chí phản ánh. Hàng năm có từ 30-50 nội dung tồn tại, bất cập do báo chí phản ánh đã được các cấp chính quyền chỉ đạo xử lý, khắc phục, phản hồi, góp phần quan trọng trong việc củng cố niềm tin, tạo sự đồng thuận trong xã hội.

Theo Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, truyền thông chính sách có vai trò, ý nghĩa rất quan trọng, là một trong những chức năng, nhiệm vụ của Chính phủ, các bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, các địa phương trong quá trình thực hiện nhiệm vụ chính trị. Làm tốt công tác truyền thông chính sách sẽ mở ra những nguồn lực lớn, tạo nên sức mạnh lớn, hiệu quả cao trong xây dựng, thực thi chính sách.

Trong những năm qua, báo chí đã đồng hành với Quảng Ninh trong công tác tuyên truyền, là kênh thông tin hai chiều giữa các cấp chính quyền và Nhân dân. Để báo chí phát huy tốt vai trò, hiệu quả trong truyền thông chính sách, Quảng Ninh xác định luôn cần phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp chính quyền và các cơ quan báo chí.

Trong đó, các cơ quan ban hành chính sách phải chủ động kết nối với các cơ quan báo chí, bố trí kinh phí để tăng cường công tác truyền thông chính sách; đặt hàng, giao nhiệm vụ cho các cơ quan báo chí làm nhiệm vụ truyền thông chính sách phù hợp với yêu cầu và quy định của pháp luật. Có như vậy, các cơ quan báo chí mới phát huy tốt được vai trò của kênh truyền thông chủ đạo, dẫn dắt.