Thanh Hóa: Người giữ nghề nấu rượu “siêu men lá” ở Lang Chánh
(CLO) Trong dòng chảy hiện đại, khi nghề nấu rượu truyền thống đang mang trong mình nỗi lo mai một thì ở bản Năng Cát (xã Trí Nang, huyện Lang Chánh, tỉnh Thanh Hóa) vẫn còn người phụ nữ quyết tâm giữ lại những hương vị, bản sắc truyền thống của cha ông truyền lại.
Lớn lên tại bản Năng Cát, chị Ngân Thị Quyến đã sớm được gia đình truyền dạy nghề nấu rượu. Từ 15 tuổi, chị theo bố mẹ vào trong rừng sâu để tìm hiểu về loại cây lá phục vụ cho việc làm men. Việc hái lá phải chính xác tuyệt đối, không được nhầm lẫn với lá cây khác nếu không sẽ ảnh hưởng đến chất lượng men. Dần dần hái lá nấu rượu đã trở thành công việc quen thuộc hằng ngày của chị Quyến.
Chị Ngân Thị Quyến được gia đình truyền lại nghề nấu rượu, đến nay chị đã gắn bó với nghề được 38 năm.
Qua 38 năm nấu rượu, chị thành thạo từng món lá, từng công thức để tạo ra thứ rượu đặc sản “Không dễ để nấu được món rượu siêu men lá truyền thống ngon, chuẩn vị. Từ khâu chuẩn bị nguyên liệu làm men, ngoài các nguyên liệu dễ tìm như lá cây quế, nhân trần, củ riềng, lá trầu không, ớt quả, gừng củ,… thì không thể thiếu Khắm Vạc một loại lá mang mùi thơm đặc trưng, góp phần tạo nên hương vị riêng biệt của rượu” Chị Quyến chia sẻ với phóng viên.
Quy trình nấu rượu truyền thống siêu men lá của dân tộc Thái cơ bản cũng giống như các loại rượu khác, nhưng rượu siêu men lá ở bản Năng Cát có điểm đặc biệt mà nơi khác khó có được, đó là nguồn nước. Nguồn nước gia đình chị Quyến lấy để siêu rượu ở trên đỉnh núi Pù Rinh, nơi có độ cao khoảng 1.200m so với mực nước biển, nước quanh năm trong lành và tinh khiết.
Hiện nay với quy mô hộ gia đình chị Quyến, một năm đạt sản lượng gần 25.000 lít. Mỗi lít rượu bán ra với giá 55.0000 đồng.
Nấu rượu đã lâu năm, chị Quyến cho rằng để có được giọt rượu ưng ý phải trải qua rất nhiều công đoạn, quá trình chuẩn bị khoảng 2 tháng. Khi nấu phải luôn giữ lửa củi cháy đều. Lửa không được cháy quá to, cũng không nên cháy quá nhỏ, làm ảnh hưởng đến chất lượng rượu. Chị không ngần ngại đầu tư bộ máy lọc rượu khử andehit. Các nguyên tố độc hại có trong rượu sẽ được máy lọc rượu loại bỏ đem đến cho người tiêu dùng những loại rượu an toàn cho sức khỏe, tránh được ngộ độc rượu cũng như các rủi ro xấu khi sử dụng rượu.
Trải qua hàng chục năm cần mẫn, nấu ra những giọt rượu thơm ngon, êm dịu chị Quyến đã gặt hái được thành quả nhất định. Năm 2023 rượu siêu men lá của chị Quyến với tên gọi “rượu siêu men lá Bình An” được công nhận sản phẩm OCOP 3 sao của UBND huyện Lang Chánh.
Với thị trường thủ yếu là trong tỉnh, khu du lịch sinh thái như thác Ma Hao. Hiện nay với quy mô hộ gia đình chị Quyến, một năm đạt sản lượng gần 25.000 lít. Mỗi lít rượu bán ra với giá 55.0000 đồng. Việc nấu rượu siêu men lá vừa góp phần cải thiện đời sống kinh tế của gia đình, vừa giữ gìn văn hóa truyền thống của bà con nơi đây.
Phú Thắng - Lê Thảo