Phim tài liệu VTV Đặc biệt ‘Buổi phát sóng lịch sử’: Khơi gợi tình thần hòa hợp tạo nên sức mạnh dân tộc

Trước tháng 4/1975, trong những đoàn quân hướng về phía Nam với tinh thần sẵn sàng cho việc giải phóng miền Nam yêu dấu, có những đoàn hành quân đặc biệt của Vô tuyến truyền hình Việt Nam. Thành viên là những biên tập viên, kỹ thuật viên ưu tú tập kết ra Bắc trước đó, nhiệm vụ của họ là làm sao để chương trình truyền hình của Vô tuyến truyền hình Việt Nam ở 58 Quán Sứ lúc ấy sớm được phát sóng tại miền Nam.

Chủ trương đầy táo bạo, mang tính chính trị cao này được những người đứng đầu Ủy ban Phát thanh truyền hình, lãnh đạo Ban Vô tuyến truyền hình chuẩn bị kỹ lưỡng. Trong chuyến đi dọc đất nước ấy, các mũi tiến quân của Vô tuyến truyền hình Việt Nam đã thực hiện những nhiệm vụ cụ thể: Làm phóng sự, tin, bài về bước tiến quân vũ bão của bộ đội chủ lực.

Tiếp quản và bàn giao các cơ sở phát thanh - truyền hình chế độ cũ cho Ban Quân quản các địa phương; Xây dựng phương án lắp ghép và thiết lập vận hành trạm phát sóng trên đỉnh núi Bà Đen (Tây Ninh) để phát các chương trình truyền hình của Ban Vô tuyến truyền hình sản xuất tại Hà Nội vào thẳng trung tâm Sài Gòn. Nghiên cứu các hạ tầng kỹ thuật của Đài Truyền hình Sài Gòn đang sử dụng để tiếp quản ngay khi giải phóng thành công, sử dụng chính Đài Truyền hình Sài Gòn để phát sóng các chương trình của Vô tuyến truyền hình Việt Nam sản xuất.

19h tối 1/5/1975, hình ảnh người dẫn chương trình nói “Đây là Đài truyền hình Sài Gòn giải phóng” đánh dấu một bước ngoặt lớn. Từ câu nói đó đã tạo nên buổi phát sóng lịch sử vào bằng chính hệ thống truyền hình của chế độ cũ; sự ủng hộ của bà con nhân dân Sài Gòn thời điểm đó.

Trước đó, tối 29/4/1975, toàn bộ người dân của thành phố Sài Gòn cũng như miền Nam vẫn xem các chương trình phát sóng của Đài Truyền hình Sài Gòn, thì đến ngày 1/5, chỉ sau đó 48 giờ thì được nghe chương trình hoàn toàn mới của Đài truyền hình Sài Gòn giải phóng. Hình ảnh về ngày độc lập dân tộc, thống nhất đất nước đầu tiên được phát trên sóng giữa lòng thành phố đến các tỉnh thành.

Phim “Buổi phát sóng lịch sử” được thể hiện rõ thông qua nhiều tư liệu lịch sử, cảnh quay hiện tại và lời kể của các nhân chứng từ hai phía, như: nhà quay phim Nguyễn Văn Vinh; nhà báo Huỳnh Văn Tiểng - cựu Trưởng Ban Vô tuyến truyền hình Việt Nam; quay phim Phạm Việt Tùng - một trong những người có mặt trong đoàn quân Vô tuyến truyền hình từ Bắc vào Nam; kiến trúc sư Nguyễn Hữu Thái - người tạo ra bản tin đầu tiên của Đài Tiếng nói Việt Nam phát vào ngày 30/4/1975, đồng thời cũng là người hỗ trợ sinh viên bảo vệ Đài Truyền hình Sài Gòn để chờ những đoàn quân cách mạng tới tiếp quản…

Bộ phim VTV Đặc biệt “Buổi phát sóng lịch sử” không chỉ là những hồi tưởng về chủ trương tiếp quản truyền hình Sài Gòn, phim còn là câu chuyện về sự hòa hợp dân tộc thông qua việc kết hợp của những cán bộ, nhân viên Đài Truyền hình Sài Gòn (chế độ cũ) và Đài truyền hình Sài Gòn giải phóng thực hiện buổi phát sóng đầu tiên.

Nhà báo Nguyễn Hoàng Lâm, Phó Giám đốc Trung tâm Phim tài liệu và Phóng sự (VTV) cho biết, "Tại Đài truyền hình Cần Thơ ngay từ ngày 30/4/1975, giám đốc của Đài và các nhân viên kỹ thuật đã mở cửa chờ những người lính Quân giải phóng đến để bàn giao. Tất cả đều mong muốn tiếp tục cống hiến cho truyền hình nước nhà, với tinh thần hòa hợp dân tộc đã có nhiều người làm truyền hình của chế độ cũ làm việc suốt từ 1/5/1975 cho đến tận khi họ về hưu. Điều đặc biệt là họ luôn cố gắng cống hiến sức lực của mình cho ngành truyền hình. Và họ nhận được đón nhận như những người nhân viên bình thường khác".

Để làm nên bộ phim VTV Đặc biệt “Buổi phát sóng lịch sử” các thành viên trong ê kíp đã ngược dòng lịch sử, tìm kiếm những tư liệu về buổi phát sóng đầu tiên đấy. Một nhóm khác tìm kiếm lại các tư liệu ở Trung tâm Tư liệu của Đài Truyền hình Việt Nam; tìm đến bộ phận lưu trữ của Đài Truyền hình Sài Gòn Giải phóng để lại. Ngoài ra là tư liệu, hình ảnh của Đài truyền hình Sài Gòn; đài Cần Thơ… từ đó ê kíp sản xuất đã tổng hợp được kho tư liệu lớn, có một số tư liệu quý lần đầu tiên được công bố, đây cũng là cơ sở quan trọng để hoàn thiện bộ phim.

Theo nhà báo Nguyễn Hoàng Lâm: " Với VTV Đặc biệt “Buổi phát sóng lịch sử” chúng tôi muốn nói lên rằng, để đóng góp cho chiến thắng ngày 30/4/1975, thì không chỉ có quân đội, không chỉ có lực lượng vũ trang, sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, Nhà nước mà có cả những người làm truyền hình. Họ có những đóng góp công sức quan trọng của mình vào ngày 30/4 bằng công việc hết sức đặc thù của mình. Hòa vào trong chiến thắng của dân tộc thì người làm truyền hình đã cống hiến bằng những nỗ lực hoàn thành nhiệm vụ chứ không chỉ có cầm súng".

Lê Tâm