Đại biểu Quốc hội đề nghị bỏ đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng dầu, Bộ trưởng Bộ Tài chính nói gì?
(CLO) Đại biểu Quốc hội cho rằng xăng dầu không phải là hàng xa xỉ mà là nhiên liệu thiết yếu phục vụ đời sống dân sinh, sản xuất và lưu thông hàng hóa, do đó đánh thuế tiêu thụ đặc biệt là chưa hợp lý. Tuy nhiên, Bộ trưởng Bộ Tài chính đã nêu lý do để buộc phải đánh thuế với mặt hàng này.
Ngày 9/5, tham gia thảo luận về dự án Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) tại chương trình kỳ họp thứ 9, Quốc hội khoá XV, nhiều đại biểu Quốc hội đã góp ý liên quan đến việc đánh thuế tiêu thụ đặc biệt đối với mặt hàng xăng dầu.
Có thể đi ngược lại với nguyên tắc công bằng trong chính sách thuế
Góp ý vào dự thảo Luật, đại biểu Quốc hội Lê Thị Song An - Đoàn Long An cho rằng, một số đối tượng chịu thuế tại Điều 2 dự thảo luật như xăng là chưa phù hợp với thực tế, cần được nghiên cứu, đánh giá để quy định một cách thận trọng hơn.
Bà An nêu lý do, thuế tiêu thụ đặc biệt là loại thuế gián thu đánh vào một số loại hàng hóa, dịch vụ mang tính chất xa xỉ, gây hại cho sức khỏe và môi trường nhằm điều tiết việc sản xuất, nhập khẩu và tiêu dùng trong xã hội chứ không phải đánh vào các mặt hàng mang tính phổ thông đại chúng.
"Chính sách thuế này cần hướng tới mục tiêu quan trọng nhất là điều tiết các hành vi sản xuất, tiêu dùng gây tác hại đến sức khỏe và môi trường, đảm bảo tính công bằng cho tất cả các chủ thể trước pháp luật", bà An nói.
Bên cạnh đó, vị đại biểu Quốc hội này cho rằng, cần tránh việc biến một chính sách thuế trở thành rào cản tiếp cận đời sống tối thiểu của người dân, gây khó khăn cho cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp trong hoạt động nhằm tạo điều kiện phát triển kinh tế - xã hội nhất là trong bối cảnh tác động mạnh mẽ của biến đổi khí hậu và thu nhập, mức sống của người dân chưa cao.
Trong khi đó, mặt hàng xăng không phải là hàng xa xỉ mà là nhiên liệu thiết yếu phục vụ đời sống dân sinh, sản xuất và lưu thông hàng hóa, như người dân vẫn phụ thuộc vào phương tiện sử dụng xăng cho việc đi làm, sản xuất nông nghiệp, vận chuyển hàng hóa, v.v.. "Do đó, việc đánh thuế tiêu thụ đặc biệt đối với xăng theo tôi là chưa hợp lý", bà An phát biểu.
Ngoài ra, theo đại biểu Lê Thị Song An, khi giá xăng tăng do bị đánh thuế, chi phí vận chuyển, logistic, sản xuất nông nghiệp và công nghiệp cũng sẽ tăng theo, tạo nên hiệu ứng dây chuyền đến toàn bộ nền kinh tế, người dân, đặc biệt là người thu nhập thấp sẽ phải gánh chịu về giá khi chi phí cho thực phẩm, hàng hóa thiết yếu tăng mà thu nhập chưa tăng tương ứng.
Bên cạnh đó, việc đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với mặt hàng xăng có thể đi ngược lại với nguyên tắc công bằng trong chính sách thuế. Hiện nay, giá xăng tại Việt Nam đã bao gồm nhiều loại thuế và phí như thuế nhập khẩu, thuế giá trị gia tăng, thuế bảo vệ môi trường.
"Việc tiếp tục áp thuế tiêu thụ đặc biệt cũng sẽ dẫn đến tình trạng thuế chồng thuế, trong khi đó người có thu nhập cao thì dễ dàng chuyển sang sử dụng xe điện hoặc phương tiện công nghệ mới, còn người thu nhập thấp không có khả năng lựa chọn khác ngoài xe máy, xe xăng phổ thông. Như vậy, gánh nặng thuế sẽ đè nặng lên nhóm yếu thế, đi ngược lại với nguyên tắc công bằng thuế", bà An phát biểu.
Áp thuế tiêu thụ đặc biệt 10% với xăng dầu gây gánh nặng chi phí cho người dân, doanh nghiệp
Tham gia thảo luận, đại biểu Nguyễn Trường Giang - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đắk Nông đề nghị không tiếp tục quy định mặt hàng xăng là mặt hàng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt để đúng với bản chất của thuế tiêu thụ đặc biệt là thuế đánh vào một số hàng hóa, dịch vụ mang tính chất xa xỉ, nhằm điều tiết việc sản xuất, nhập khẩu và tiêu dùng của xã hội.
Theo ông Giang, xăng là mặt hàng thiết yếu trong đời sống của người dân và là đầu vào của nhiều ngành sản xuất, mặt khác, xăng cũng đã thuộc đối tượng chịu thuế bảo vệ môi trường. Do vậy, lý giải của cơ quan chủ trì soạn thảo về việc đánh thuế tiêu thụ đặc biệt đối với xăng để bảo vệ môi trường là chưa thuyết phục.
"Tôi đề nghị trong trường hợp chúng ta thấy rằng cần phải tăng thuế bảo vệ môi trường để bảo vệ môi trường đối với mặt hàng xăng thì chúng ta tăng giá trị tuyệt đối đánh thuế bảo vệ môi trường đối với xăng và không đưa mặt hàng này là mặt hàng mà chúng ta đánh thuế tiêu thụ đặc biệt để đúng với bản chất của nó", ông Giang nhấn mạnh.
Còn đại biểu Quốc hội Trần Văn Khải - Đoàn Hà Nam thì cho rằng, Dự thảo áp thuế tiêu thụ đặc biệt 10% với xăng dầu dù đây là mặt hàng thiết yếu, gây gánh nặng chi phí cho Nhân và doanh nghiệp nên chưa thỏa đáng.
Theo ông Khải, chính sách này cần hài hòa, Nhà nước giữ được nguồn thu từ thuế môi trường, tăng trưởng xanh, nhân dân được hưởng môi trường trong lành hơn và chi phí nhiên liệu ổn định nhờ công nghệ mới, doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vận tải công nghệ và năng lượng, có động lực đầu tư, đổi mới sáng tạo để dẫn dắt thị trường năng lượng sạch.
"Tôi đề nghị bỏ xăng dầu khỏi đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt, sửa Điều 2 chỉ thu thuế môi trường và khuyến khích năng lượng sạch thay thế. Điều này giảm chi phí cho người dân, doanh nghiệp, Nhà nước vẫn đạt được mục tiêu giảm tiêu thụ xăng dầu, thúc đẩy năng lượng sạch, hài hòa lợi ích các bên. Trên đây là một số ý kiến góp ý vào Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt", ông Khải đề nghị.
Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Lệ Thủy - Đoàn Bến Tre bày tỏ quan điểm về việc áp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với xăng sinh học E5 và E10.
Bà Thuỷ cho biết, theo như dự thảo Luật hiện nay chỉ giảm thuế tiêu thụ đặc biệt từ 2% đến 3% so với xăng khoáng tôi thấy là chưa hợp lý. "Tôi đề nghị giảm xuống từ 5% hoặc là 0% đối với xăng sinh học", bà Thuỷ đề nghị.
Theo đại biểu đoàn Bến Tre, với phân tích như hiện nay nếu áp dụng mức thuế là 7% đến 8% thì giá xăng sinh học chỉ thấp hơn 1000 đồng so với xăng khoáng là chưa thật sự hấp dẫn với người tiêu dùng.
Trong khi lợi ích về môi trường mang lại từ xăng sinh học rất lớn, giúp giảm phát thải và phù hợp với mục tiêu tăng trưởng xanh, hướng tới phát thải ròng bằng 0.
"Thuế thấp cũng không gây thất thu thuế mà cũng không làm giảm đáng kể nguồn thu ngân sách, trong khi vấn đề này lại có một tác dụng nữa là kích thích phát triển nông nghiệp, là nguyên liệu chính cho nhiên liệu sinh học", bà Thuỷ nói.
Không thể không đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng dầu
Giải trình tại phiên thảo luận, ông Nguyễn Văn Thắng - Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết, việc đánh thuế và xăng đã áp dụng từ năm 1998 và vừa qua Thủ tướng Chính phủ đã cam kết tại COP 26 là phải giảm khí phát thải về 0 vào năm 2050. "Đây là một cam kết rất khó khăn đối với Việt Nam", ông Thắng nói và cho biết, hiện nay, đối với các nước châu Âu triển khai rất quyết liệt, rất nhiều những biện pháp, còn Việt Nam do điều kiện kinh tế khó khăn nên hiện nay cũng đưa ra các chương trình hành động, đang triển khai, nhưng quả thật chúng ta cần phải nỗ lực, cố gắng.
"Vậy, với cam kết về môi trường như thế này thì đối với mặt hàng xăng càng không thể không đánh thuế tiêu thụ đặc biệt", ông Thắng nêu rõ.
Cũng theo Bộ Trưởng Bộ Tài chính, hiện nay, trên thế giới hầu hết tất cả các nước lớn, các nước phát triển đều đánh thuế và phí, chỉ có tên gọi khác nhau. Thuế là thuế tiêu thụ đặc biệt, còn phí thì có những nước nói luôn là phí CO2, có nước gọi là thuế CO2. Thuế tiêu thụ đặc biệt và phí có mục tiêu khác nhau nhưng lại bổ trợ cho nhau.
Cũng theo ông Nguyễn Văn Thắng, đối với thuế tiêu thụ đặc biệt là tập trung để điều tiết hành vi tiêu dùng và tăng thu ngân sách. Còn, phí bảo vệ môi trường nhằm tạo ra các quỹ cho các dự án về môi trường. Việc áp cả 2 loại thuế, phí là phù hợp với cam kết của Việt Nam tại COP 26 và mục tiêu giảm phí phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. "Hiện nay, cộng cả hai loại thuế và phí này thì chúng ta vẫn còn thấp hơn rất nhiều so với nhiều quốc gia và đặc biệt so với Châu Âu, Châu Âu đánh lên tới 17.000 - 18.000/1 lít xăng", ông Thắng cho biết.