Cả nước giảm hơn 6.700 đơn vị hành chính cấp xã, hình thành 23 tỉnh mới sau sắp xếp

Với sự đồng thuận tuyệt đối, 100% thành viên có mặt tán thành, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thông qua về nguyên tắc nghị quyết sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã. Sau khi Quốc hội quyết định việc thành lập các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và thông qua Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi), Chủ tịch Quốc hội sẽ ký ban hành các nghị quyết cụ thể về sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã.

Sau sắp xếp, còn 34 đơn vị hành chính cấp tỉnh

Trình bày Tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà nhấn mạnh, việc xây dựng Đề án quán triệt nghiêm túc Nghị quyết số 60-NQ/TW Hội nghị Trung ương 11 (khóa XIII) và căn cứ theo các nguyên tắc, quy định tại Nghị quyết số 76/2025/UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Trên cơ sở hiện trạng và định hướng phát triển của 63 tỉnh, thành phố, Chính phủ xây dựng 23 phương án sắp xếp đối với 52 đơn vị hành chính cấp tỉnh, qua đó hình thành 23 tỉnh mới.

Sau sắp xếp, cả nước còn 34 đơn vị hành chính cấp tỉnh, gồm 6 thành phố trực thuộc Trung ương và 28 tỉnh. Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà khẳng định, toàn bộ 23 đơn vị hành chính cấp tỉnh hình thành sau sắp xếp đều đạt định hướng tiêu chuẩn theo quy định tại Điều 4 Nghị quyết 76.

Tổng hợp từ các địa phương cho thấy, tổng biên chế cán bộ, công chức, viên chức theo định mức tại 52 tỉnh, thành phố thực hiện sắp xếp là 447.657 người. Trong đó gồm 2.321 cán bộ, 79.118 công chức và 366.218 viên chức.

Chính phủ sẽ tiếp tục chỉ đạo Bộ Nội vụ phối hợp với Ban Tổ chức Trung ương, các tỉnh ủy, thành ủy và cơ quan liên quan xây dựng vị trí việc làm và đề xuất cấp có thẩm quyền giao biên chế cho các địa phương mới sau sắp xếp.

Giảm mạnh số lượng xã: còn 3.321 đơn vị hành chính cấp xã

Theo Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà, trong tổng số 10.035 đơn vị hành chính cấp xã hiện nay, có 9.907 đơn vị được sắp xếp lại thông qua 3.193 phương án để hình thành 3.193 đơn vị hành chính cấp xã mới (gồm 2.498 xã, 682 phường và 13 đặc khu). Như vậy, cả nước giảm 6.714 đơn vị hành chính cấp xã, tương đương 66,91% tổng số trước đó.

Kết quả sau sắp xếp, cả nước còn 3.321 đơn vị hành chính cấp xã, gồm 2.621 xã, 687 phường và 13 đặc khu. Trong số này, 3.036 đơn vị (chiếm 95,08%) bảo đảm tiêu chuẩn diện tích tự nhiên và quy mô dân số theo Nghị quyết 76. Có 157 đơn vị chưa đạt tiêu chuẩn nhưng không thể sắp xếp thêm do đặc thù địa lý, dân cư – đã được Chính phủ giải trình rõ, đề nghị áp dụng khoản 3 Điều 5 Nghị quyết 76 để xử lý phù hợp.

Việc sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy sau sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã được triển khai đồng bộ với tổ chức Đảng, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị – xã hội cùng cấp. Biên chế cấp huyện sẽ được điều chuyển để bố trí cho cấp xã mới, cán bộ lãnh đạo cấp huyện sẽ là nòng cốt triển khai công việc tại các đơn vị cấp xã mới, kết hợp tăng cường cán bộ từ cấp tỉnh. Đồng thời, kết thúc hoạt động của người hoạt động không chuyên trách cấp xã, thực hiện đầy đủ chế độ chính sách theo quy định.

Thẩm tra kỹ tiêu chuẩn các đơn vị hình thành sau sắp xếp

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết, các Tờ trình và Đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã của Chính phủ đã được chuẩn bị hết sức khẩn trương, vượt tiến độ yêu cầu, đảm bảo đủ hồ sơ, trình tự, thủ tục theo quy định.

Ủy ban đánh giá, toàn bộ 23 tỉnh mới hình thành sau sắp xếp đều đáp ứng tiêu chuẩn diện tích tự nhiên và quy mô dân số. Tuy nhiên, cần cân nhắc kỹ việc xác định đơn vị hành chính cấp tỉnh sau sắp xếp là tỉnh miền núi, vùng cao để có cơ sở áp dụng chính sách phù hợp. Hiện nay, tiêu chí xác định tỉnh miền núi, vùng cao là tỉnh có 2/3 số huyện là huyện miền núi, vì vậy khi sáp nhập phải tính toán chính xác trên tiêu chí này.

Về cấp xã, ông Hoàng Thanh Tùng nhấn mạnh, trong 3.193 đơn vị hành chính mới, phần lớn hình thành từ sáp nhập 3 đơn vị trở lên (chiếm 65,44%), tuy nhiên vẫn có 157 đơn vị chưa đạt đủ tiêu chuẩn do yếu tố khách quan. Chính phủ đã giải trình cụ thể và đề xuất hướng xử lý linh hoạt để bảo đảm hiệu quả thực tiễn và phù hợp chính sách hiện hành.

Hoàng Minh