‏Thuế lao động nhập cư của Tổng thống Donald Trump có thể đẩy kiều hối vào chợ đen‏

Các chuyên gia trong lĩnh vực viện trợ và ngành công nghiệp gần đây đã lên tiếng cảnh báo rằng đề xuất áp thuế của Tổng thống Donald Trump đối với lao động nhập cư gửi tiền về quê hương từ Mỹ có thể gây thiệt hại hàng tỷ USD cho các nền kinh tế nghèo. ‏

‏Không chỉ vậy, biện pháp này còn tiềm ẩn nguy cơ khiến các khoản kiều hối chuyển sang hoạt động ngầm, khó kiểm soát.‏

‏Tổng thống Donald Trump đang thúc đẩy áp dụng mức thuế 3,5% đối với các khoản kiều hối do những người không mang quốc tịch Mỹ gửi đi. Đây là một phần trong dự luật thuế mà ông mô tả là “lớn và đẹp”, hiện đang được Quốc hội Mỹ xem xét thông qua. ‏

‏Nếu được triển khai, chính sách này sẽ ảnh hưởng đến khoảng 40 triệu người đang sinh sống tại Mỹ, bao gồm cả những người sở hữu thẻ xanh, người có thị thực lao động, và thậm chí cả lao động người Anh đang làm việc tại đây.‏

‏Đề xuất thuế này nằm trong một gói luật lớn hơn nhằm hạn chế tình trạng nhập cư bất hợp pháp. Tuy nhiên, điều đáng chú ý là nó sẽ khiến Mỹ trở thành quốc gia có chi phí gửi kiều hối cao nhất trong nhóm G7, gây ra không ít lo ngại về tác động kinh tế.‏

‏Ảnh hưởng đến các nền kinh tế phụ thuộc kiều hối‏

‏Theo đánh giá của các chuyên gia, chính sách thuế mới sẽ làm giảm đáng kể số tiền mà người lao động gửi về quê nhà. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến hàng triệu gia đình tại các quốc gia đang phát triển, nơi kiều hối từ lâu đã trở thành nguồn sống quan trọng. ‏

‏Một số quốc gia khu vực Mỹ Latinh có thể mất đến 1% Tổng thu nhập quốc dân (GNI) do biện pháp này. Mỹ hiện là quốc gia có lượng kiều hối gửi đi lớn nhất thế giới, khiến tác động của chính sách càng thêm rõ rệt.‏

‏Đề xuất thuế được đưa ra trong bối cảnh Mỹ đang cắt giảm mạnh viện trợ nước ngoài, làm trầm trọng thêm khó khăn tài chính cho nhiều quốc gia nghèo. ‏

‏Mexico được dự báo là nước chịu thiệt hại lớn nhất về giá trị tuyệt đối, với mức tổn thất ước tính khoảng 2,6 tỷ USD mỗi năm, theo nghiên cứu từ Trung tâm Phát triển Toàn cầu, một tổ chức tư vấn có trụ sở tại Washington.‏

‏Xét về tỷ lệ thu nhập, các quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất bao gồm El Salvador với mức giảm hơn 1% GNI, Honduras 0,9% và Jamaica 0,7%. Một số nước châu Phi như Gambia và Liberia cũng không nằm ngoài vòng xoáy tác động. ‏

‏Trung tâm Phát triển Toàn cầu nhận định rằng đối với nhiều quốc gia, thuế kiều hối sẽ là một cú đánh kép, nối tiếp những thách thức từ việc Mỹ cắt giảm viện trợ. Đơn cử, Liberia phụ thuộc lớn vào cả viện trợ nước ngoài và kiều hối. ‏

‏Trong năm 2023, kiều hối chiếm hơn gấp ba lần viện trợ song phương của nước này, trong khi các đợt cắt giảm viện trợ từ Mỹ đã làm mất đi khoảng 2% GNI. Thuế kiều hối, dù nhỏ, sẽ khiến nước này mất thêm 0,2% GNI.‏

‏Kiều hối giảm mạnh tại Mexico‏

‏Tại Mexico, lượng kiều hối gửi về đã giảm mạnh kể từ khi Tổng thống Donald Trump cam kết siết chặt chính sách nhập cư và thực hiện trục xuất hàng loạt. ‏

‏Số liệu mới nhất cho thấy trong tháng 4 vừa qua, Mexico nhận được ít hơn 12% so với cùng kỳ năm trước. Các nhà kinh tế lý giải rằng nguyên nhân đến từ sự suy giảm của thị trường lao động Mỹ, kết hợp với nỗi lo bị trục xuất trong cộng đồng người nhập cư. ‏

‏Bà Gabriela Siller, Giám đốc phân tích kinh tế tại Grupo Financiero Base, chia sẻ với Bloomberg rằng nhiều người nhập cư tại Mỹ hiện không dám ra ngoài làm việc hay gửi tiền về nhà vì sợ bị bắt giữ.‏

‏Vai trò của kiều hối trong kinh tế toàn cầu‏

‏Kiều hối từ lâu đã đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế thế giới. Theo ước tính của Ngân hàng Thế giới, năm 2023, người lao động trên toàn cầu đã gửi về quê hương khoảng 656 tỷ USD, tương đương với GDP của Bỉ. ‏

‏Dòng tiền này được xem là động lực phát triển thiết yếu, đến mức Liên Hợp Quốc đã đặt mục tiêu giảm chi phí kiều hối xuống thấp hơn vào năm 2030.‏

‏Số liệu từ Ngân hàng Thế giới cho thấy trong quý III năm 2024, chi phí trung bình để gửi một khoản kiều hối 200 USD trên toàn cầu là 6,62%, chủ yếu đến từ phí dịch vụ của các ngân hàng, ứng dụng di động hoặc công ty chuyển tiền như Western Union, cùng với chênh lệch tỷ giá. ‏

‏Trong nhóm G7, chi phí trung bình là 6,14%, với Mỹ ở mức 6,03% và Anh 5,75%. Nếu thuế mới được áp dụng, chi phí tại Mỹ sẽ tăng vọt lên gần 10%, vượt xa các nước cùng nhóm.‏

‏Thách thức từ hoạt động ngầm‏

‏Theo kế hoạch, thuế kiều hối sẽ bắt đầu có hiệu lực từ năm 2026, áp dụng cho tất cả những người không mang quốc tịch Mỹ, bao gồm cả người có thẻ xanh và lao động tạm thời.

Các ngân hàng và dịch vụ chuyển tiền sẽ chịu trách nhiệm thu thuế từ mỗi giao dịch và chuyển về Bộ Tài chính Mỹ, theo thông tin từ FXC Intelligence. ‏

‏Tuy nhiên, nhiều chuyên gia lo ngại rằng biện pháp này có thể đẩy một lượng lớn tiền ra khỏi các kênh tài chính được quy định chặt chẽ, chuyển sang các tuyến đường ngầm không chính thức, nơi thiếu các biện pháp ngăn chặn rửa tiền hay tài trợ tội phạm.‏

‏Hội đồng Đại Tây Dương gần đây cảnh báo rằng những quốc gia áp dụng biện pháp hạn chế thanh toán xuyên biên giới thường tự làm suy yếu khả năng chống tội phạm tài chính, dẫn đến ảnh hưởng tiêu cực đến nền kinh tế và giảm sức ảnh hưởng quốc tế. ‏

‏Ban đầu, dự luật đề xuất mức thuế 5%, nhưng đã được điều chỉnh giảm vào phút chót xuống còn 3,5%.

Dù vậy, phiên bản hiện tại vẫn đối mặt với sự phản đối mạnh mẽ từ các công ty chuyển tiền khi được đưa ra Thượng viện.‏

‏Phản ứng từ ngành tài chính‏

‏Các nhóm thương mại đại diện cho những công ty như Western Union và Visa đã gửi thư đến Quốc hội Mỹ, bày tỏ lo ngại rằng chính sách này không chỉ ảnh hưởng đến người nhập cư gửi tiền về cho gia đình, mà còn làm gia tăng nguy cơ rửa tiền. ‏

‏Họ nhấn mạnh rằng việc áp thuế sẽ đặt ra một tiền lệ đáng lo ngại, khi chính phủ can thiệp quá sâu vào các giao dịch tài chính cá nhân.

Người dân có thể bị yêu cầu cung cấp thông tin nhạy cảm để thực hiện các giao dịch thông thường qua những nhà cung cấp dịch vụ tài chính được cấp phép, điều này tiềm ẩn nguy cơ xâm phạm quyền riêng tư.‏

‏Dũng Phan‏‏ (Theo The Telegraph)‏