'Ăn miếng trả miếng': Iran và Israel đang lún sâu vào vòng xoáy xung đột nguy hiểm

Iran đáp trả mạnh mẽ sau đòn tấn công của Israel

Đêm 14/6, Iran đã tiến hành bốn đợt tấn công tên lửa quy mô lớn vào lãnh thổ Israel nhằm đáp trả các vụ không kích vào cơ sở hạt nhân, quân sự và các vụ ám sát chỉ huy cấp cao của Tehran. Các thành phố như Tel Aviv, Jerusalem, Beersheba, Gush Dan và Rishon LeZion bị trúng đạn.

Tư lệnh mới của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC), Tướng Ahmad Vahidi, cho biết hơn 150 mục tiêu quân sự bị tấn công, bao gồm căn cứ chứa tiêm kích F-35, F-16, F-15, máy bay tiếp dầu, vận tải, trung tâm chỉ huy và hệ thống tác chiến điện tử. Ngoài ra, Iran cũng pháo kích các cơ sở sản xuất vũ khí, tên lửa và thiết bị quân sự của Israel.

IRGC xác nhận hàng chục tên lửa đạn đạo đã đánh trúng mục tiêu, trong đó có các tòa nhà của Bộ Quốc phòng và Bộ An ninh Quốc gia Israel tại Tel Aviv. Đáng chú ý, Iran lần đầu tiên sử dụng tên lửa đạn đạo phóng từ tàu ngầm trong chiến dịch này.

Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) thừa nhận một số tên lửa không bị đánh chặn. Mặc dù được bảo vệ bởi hệ thống phòng thủ đa tầng như Hetz (Arrow), THAAD, David's Sling và Iron Dome, các chuyên gia nhận định vẫn có giới hạn trong khả năng đánh chặn, đặc biệt trước tên lửa siêu thanh cơ động.

Chuyên gia quân sự Dmitry Kornev, nhà sáng lập cổng thông tin Military Russia lưu ý rằng việc đánh chặn không hoàn hảo khiến chi phí phòng thủ tăng vọt do phải sử dụng tên lửa đánh chặn đắt tiền. Trong khi đó, Iron Dome, vốn được thiết kế để đối phó với tên lửa không dẫn đường như Kassam hay Grad, lại kém hiệu quả hơn với đạn đạo chiến thuật có điều khiển.

IDF xác nhận thiệt hại lớn về cơ sở hạ tầng, trong khi thương vong dân sự được ghi nhận ở mức thấp: ít nhất 4 người chết, 70 người bị thương (theo The Jerusalem Post). Đáp lại, phía Iran cho biết hơn 70 người thiệt mạng và 300 người bị thương trong cuộc không kích của Israel hôm 13/6.

Iran: Trả đũa mạnh mẽ và cảnh báo chiến lược

Tối 13/6, Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc họp khẩn về tình hình Trung Đông. Nga lên án Israel, chỉ trích các cuộc tấn công vi phạm luật pháp quốc tế và cảnh báo nguy cơ chiến tranh khu vực. Đại diện Iran tại LHQ, Amir Said Iravani, gọi các hành động của Israel là “khủng bố nhà nước” và tuyên bố Tehran coi đó là “lời tuyên chiến”.

Lãnh tụ tối cao Ali Khamenei khẳng định Iran sẽ không để Tel Aviv “miễn trừng phạt”. Tổng tư lệnh IRGC Ahmad Vahidi tuyên bố chiến dịch “True Promise 3” sẽ tiếp diễn đến khi đạt mục tiêu. Trong chiến dịch này, Iran đã phóng tên lửa nhắm vào trung tâm hạt nhân Dimona, biểu tượng chiến lược trong chương trình hạt nhân của Israel. Dù không gây thiệt hại lớn, hành động này mang thông điệp rõ ràng: Iran sẵn sàng đáp trả ở cấp độ ngang hàng.

Theo Izvestia, nhà nghiên cứu Leonid Tsukanov nhận định phản ứng của Iran không vượt quá phạm vi trả đũa thông thường, nhưng mức độ và quy mô tấn công cho thấy bước chuyển trong chiến lược quân sự của Tehran. Đáng chú ý, Israel sau đó đã không kích vào nhiều mục tiêu sâu trong lãnh thổ Iran như Hamadan, Isfahan và Tehran.

Theo nhà phân tích Tigran Meloyan (Trung tâm nghiên cứu Địa Trung Hải, HSE), hiện tại, Israel đang tạm chiếm ưu thế chiến thuật. Tuy nhiên, nếu Iran tiếp tục tấn công tên lửa quy mô lớn, cán cân chiến lược có thể nghiêng theo hướng bất lợi cho Tel Aviv.

Nguy cơ trực tiếp leo thang giữa Iran và Mỹ

Sau cuộc tấn công quy mô lớn của Israel vào hơn 100 mục tiêu tại Iran, bao gồm cả cơ sở làm giàu uranium ở Natanz, nguy cơ về một cuộc đối đầu trực tiếp giữa Iran và Mỹ đang gia tăng rõ rệt.

Israel, với sự hỗ trợ quân sự của Mỹ, đã sử dụng các hệ thống phòng không và triển khai tàu chiến tới khu vực. Trong khi đó, Iran tuyên bố các hành động của Israel, được thực hiện bằng vũ khí Mỹ, là “lời tuyên chiến” và cảnh báo sẽ mở rộng các đòn tấn công nếu phương Tây tiếp tục hậu thuẫn Tel Aviv.

Mặc dù vòng đàm phán hạt nhân thứ sáu giữa Mỹ và Iran tại Oman ngày 15/6 chưa chính thức bị hủy, giới chức Iran tuyên bố các cuộc thương lượng “đã trở nên vô nghĩa” sau hành động quân sự của Israel. CNN cho biết một số đại diện Iran trong phái đoàn đàm phán đã thiệt mạng trong vụ tấn công, khiến triển vọng nối lại đối thoại càng thêm mong manh.

Theo chuyên gia Murad Sadigzade (Trường Kinh tế Cao cấp, HSE/Nga), hiện Iran chưa sẵn sàng cho đàm phán và nguy cơ xung đột trực tiếp với Mỹ đang lớn dần. Tehran đã phát tín hiệu sẵn sàng đáp trả không chỉ với Israel mà cả với các lực lượng Mỹ tại Trung Đông, trong trường hợp Washington can thiệp sâu hơn.

Nguồn tin từ Iran tiết lộ với các hãng thông tấn Mehrvà Farsrằng nếu Mỹ tiếp tục hỗ trợ Israel, các căn cứ của họ ở khu vực sẽ trở thành mục tiêu tấn công, thậm chí cả tàu chiến trên Vịnh Ba Tư cũng không được đảm bảo an toàn.

Chuyên gia Farhad Ibragimov (Trường Đại học Hữu nghị các dân tộc, Nga) nhận định: nếu Iran thực sự tấn công các cơ sở quân sự Mỹ, đó sẽ là một bước leo thang nguy hiểm, báo hiệu rằng các công cụ ngoại giao và đối phó bất đối xứng đã cạn kiệt, và cuộc xung đột có thể vượt qua ngưỡng kiểm soát.

Về năng lực quân sự, Iran sở hữu kho tên lửa đạn đạo và hành trình tầm trung có thể vươn tới Iraq, Syria, Vịnh Ba Tư và Đông Địa Trung Hải. Ngoài ra, Tehran đã đạt bước tiến lớn trong công nghệ UAV, loại vũ khí từng được sử dụng hiệu quả ở Syria và Yemen.

Nếu diễn biến hiện tại không được kiềm chế, xung đột giữa Iran và Mỹ có thể vượt khỏi phạm vi “ủy nhiệm” và trở thành va chạm trực tiếp với hậu quả khó lường cho toàn khu vực.

Hùng Anh