Xung đột Israel - Iran tác động thế nào đến kinh tế toàn cầu?
(CLO) Xung đột giữa Israel và Iran kéo dài sang ngày thứ năm, làm dấy lên lo ngại về nguy cơ chiến tranh lan rộng tại Trung Đông – khu vực sản xuất dầu và khí đốt quan trọng của thế giới.
Các thị trường tài chính rung lắc, giá dầu tăng vọt, ngành hàng không bị gián đoạn, và các nhà đầu tư tìm đến vàng như một tài sản an toàn.
Giá dầu Brent tăng gần 7% từ thứ Năm (12/6), đạt 74,60 USD/thùng vào sáng thứ Hai (16/6). Lo ngại về nguồn cung dầu gia tăng khi xung đột đe dọa eo biển Hormuz – tuyến đường biển vận chuyển 21 triệu thùng dầu mỗi ngày, chiếm 1/3 lượng dầu giao dịch qua đường biển toàn cầu. Eo biển này, nằm giữa Iran và các quốc gia Vùng Vịnh, chỉ rộng 33 km ở điểm hẹp nhất, dễ trở thành mục tiêu tấn công.
Theo hãng tin IRINN của Iran, nghị sĩ Esmail Kosari cho biết Tehran đang cân nhắc đóng eo biển Hormuz nếu xung đột leo thang. Goldman Sachs dự báo, trong kịch bản xấu nhất, việc phong tỏa eo biển có thể đẩy giá dầu vượt 100 USD/thùng. Tuy nhiên, nhà phân tích Hamzeh Al Gaaod từ TS Lombard nhận định việc đóng eo biển sẽ gây thiệt hại lớn cho chính Iran, đặc biệt là xuất khẩu dầu sang Trung Quốc – nguồn thu quan trọng của Tehran.
Ảnh hưởng đến lạm phát toàn cầu
Giá dầu tăng kéo theo chi phí sản xuất cao hơn, ảnh hưởng đến các mặt hàng như thực phẩm, quần áo và hóa chất. Các quốc gia nhập khẩu dầu có thể đối mặt với lạm phát cao hơn và tăng trưởng kinh tế chậm lại.
Nhà phân tích Al Gaaod cảnh báo các ngân hàng trung ương G7, vốn đang trong chu kỳ giảm lãi suất, sẽ gặp khó khăn trong việc kiểm soát giá cả nếu xung đột kéo dài. Ngân hàng Anh đã giảm lãi suất cơ bản xuống 4,25%, nhưng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) tạm hoãn cắt giảm lãi suất do áp lực từ các chính sách thuế quan của Tổng thống Trump.
Thị trường chứng khoán toàn cầu chao đảo sau các cuộc tấn công. Tại Mỹ, chỉ số S&P 500 giảm 1,1% và Nasdaq giảm 1,3% vào thứ Sáu (13/6). Ở Trung Đông, chỉ số EGX 30 của Ai Cập mất 7,7%, còn chỉ số TASE 35 của Tel Aviv giảm 1,5%. Tại châu Âu, DAX của Đức và CAC 40 của Pháp giảm hơn 1,1%, trong khi FTSE 100 của Anh giảm 0,5%.
Tuy nhiên, cổ phiếu của các công ty quốc phòng như BAE Systems (Anh), Lockheed, Northrop Grumman và RTX (Mỹ) tăng giá, với BAE tăng gần 3%. Cổ phiếu các hãng dầu mỏ BP và Shell cũng tăng lần lượt 2% và 1%.
Giá vàng tăng 1%, đạt 3.426 USD/ounce vào thứ Sáu, gần mức kỷ lục 3.500 USD hồi tháng Tư. Đến thứ Hai, thị trường dần ổn định khi nhà đầu tư kỳ vọng xung đột sẽ không lan rộng, với giá dầu và vàng giảm nhẹ, còn cổ phiếu phục hồi.
Ngành hàng không bị gián đoạn
Ngành hàng không toàn cầu, vốn vừa phục hồi sau đại dịch, đang đối mặt với rủi ro mới từ việc đóng cửa không phận và tăng chi phí nhiên liệu.
Xung đột khiến Iran, Iraq và Jordan đóng cửa không phận, gây ảnh hưởng lớn đến ngành hàng không. Emirates hủy các chuyến bay đến Iraq, Jordan, Lebanon và Iran đến ngày 30/6. Etihad Airways dừng các chuyến bay giữa Abu Dhabi và Tel Aviv, đồng thời điều chỉnh lộ trình bay. Qatar Airways tạm ngừng các chuyến bay đến Iran, Iraq và Syria.
Không phận phía đông Iraq, một trong những hành lang hàng không nhộn nhịp nhất thế giới, cũng bị đóng cửa. Al Gaaod dự đoán du lịch Trung Đông có thể bị gián đoạn trong khoảng một tháng, nhưng sẽ sớm phục hồi.