Thời gian đang đếm ngược, thuế đối ứng của Mỹ vẫn đang là ẩn số
(CLO) Ngày 9/4, Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo tạm dừng áp thuế đối ứng trong 90 ngày với hơn 75 quốc gia đối tác thương mại. Tính tới thời điểm hiện nay, mốc 90 ngày còn khoảng 19 ngày, tức còn hơn 2 tuần.
Thời gian đang đếm ngược
Trong 5 tháng đầu năm 2025, mặc dù tình hình thế giới có nhiều biến động, đặc biệt là chính sách thuế quan mới của Mỹ đã tác động không hề nhỏ đối với thương mại toàn cầu, thế nhưng, kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam vẫn đạt được một số kết quả tích cực.
Theo báo cáo của Cục Thống kê, Bộ Tài chính, tính chung năm tháng đầu năm 2025, tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa đạt 355,79 tỷ USD, tăng 15,7% so với cùng kỳ năm trước, trong đó xuất khẩu tăng 14,0%; nhập khẩu tăng 17,5%. Cán cân thương mại hàng hóa xuất siêu 4,67 tỷ USD.
Về thị trường xuất, nhập khẩu hàng hóa 5 tháng đầu năm 2025, Mỹ vẫn là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam với kim ngạch đạt 57,2 tỷ USD. Trung Quốc là thị trường nhập khẩu lớn nhất của Việt Nam với kim ngạch đạt 69,4 tỷ USD.
Liên quan về thuế đối ứng của Mỹ, trong phiên đàm phán song phương thương mại lần thứ 3 mới đây, Bộ trưởng Bộ Thương mại Mỹ và Trưởng Đại diện Thương mại Mỹ đánh giá giá cao thiện chí, nỗ lực của Việt Nam trong đàm phán và cơ bản thống nhất với những ý tưởng mà phía Việt Nam đưa ra, xem đó là cơ sở quan trọng để hai bên tiếp tục thảo luận các công việc cần thiết cho việc thúc đẩy hướng đến việc đạt được thỏa thuận giữa hai nước.
Trong phiên đàm phán này, ông Howard Lutnick, Bộ trưởng Bộ Thương mại Mỹ khẳng định Mỹ rất coi trọng quan hệ với Việt Nam và mong muốn Việt Nam phát triển mạnh mẽ. Ông ghi nhận ý kiến đề xuất và quan tâm của Việt Nam và cho biết sẽ thống nhất với Cơ quan Đại diện Thương mại Mỹ để có phương án xử lý phù hợp.
Trước đó, ngày 9/4, Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo tạm dừng áp thuế đối ứng trong 90 ngày với hơn 75 quốc gia đối tác thương mại. Tính tới thời điểm hiện nay, mốc 90 ngày còn khoảng 19 ngày, tức còn hơn 2 tuần. Với những phiên đàm phán trước đó, nhiều ý kiến kỳ vọng những kết quả tích cực về triển vọng tăng trưởng xuất nhập khẩu của Việt Nam.
Thuế đối ứng hiện nay vẫn là ẩn số
Nhận định về vấn đề này, TS Lê Duy Bình, Giám đốc Economica Việt Nam cho rằng, thuế đối ứng hiện nay vẫn là ẩn số tạo ra nhiều áp lực. Tuy việc áp dụng thuế đối ứng đã được thời trì hoãn, nhưng rủi ro về việc chịu mức thuế suất cao vẫn còn lơ lửng ở đó.
“Sắc thuế này nếu bị áp ở mức cao, đặc biệt là khi cao hơn so với các nền kinh tế khác có cùng mặt hàng đang được xuất khẩu vào Mỹ, sẽ gây ra nhiều tác động tiêu cực”, ông Bình nói.
Theo ông, mức thuế đối ứng cao nếu được áp dụng sẽ tác động đến xuất khẩu và các doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng của các hàng hoá xuất khẩu sang Mỹ. Nếu Mỹ áp mức thuế 46% như dự tính ban đầu có thể dẫn tới một sự giảm sút đáng kể về kim ngạch xuất khẩu do có tác động trực tiếp tới gần 1/3 kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam.
Bởi, trong năm 2024, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ đạt gần 120 tỷ USD, chiếm khoảng 30% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước.
Mức thuế này sẽ làm tăng giá thành sản phẩm của Việt Nam tại thị trường Mỹ, từ đó giảm tính cạnh tranh so với các đối thủ từ các quốc gia khác đặc biệt từ những nền kinh tế không chịu mức thuế cao như vậy ví dụ như Indonesia hay Ấn Độ.
“Điều này làm giảm tính cạnh tranh của hàng hoá xuất khẩu từ Việt Nam, gây khó khăn trong việc mở rộng thị trường Mỹ, đồng thời dẫn đến giảm sút kim ngạch xuất khẩu, và gián tiếp làm suy giảm tăng trưởng kinh tế”, ông Bình nói.
Bên cạnh đó, TS Lê Duy Bình cho rằng, suy giảm xuất khẩu vào thị trường Mỹ khó có thể được bù đắp lập tức bằng việc tăng xuất khẩu sang các thị trường khác, và do vậy ảnh hưởng trực tiếp tới các hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp đang sản xuất hàng xuất khẩu hiện nay, ảnh hưởng tới việc làm và thu nhập của người lao động và ảnh hưởng tới sức mua và tiêu dùng trong nước.
“Trong hoạt động thương mại quốc tế, Việt Nam có mức xuất siêu lớn sang Mỹ. Mức thuế cao sẽ gây ảnh hưởng tới cán cân thương mại hiện tại của Việt Nam. Rủi ro cán cân thương mại của Việt Nam sẽ quay trở lại trạng thái thâm hụt là có thể. Thâm hụt thương mại sẽ tạo áp lực lên cán cân thanh toán, và từ đó tạo áp lực lên tỷ giá hối đoái, lãi suất và các cân đối vĩ mô khác của nền kinh tế”, ông Bình nhấn mạnh.
Trong khi đó, ông Nguyễn Bá Hùng, chuyên gia kinh tế trưởng của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) cho rằng, xung đột thương mại và căng thẳng địa chính trị gia tăng khiến môi trường kinh tế toàn cầu bất ổn.
Theo ông, hiện nay, còn quá sớm để có thể đánh giá tác động cụ thể của chính sách thuế quan của Mỹ đối với nền kinh tế Việt Nam trong khi các vòng đàm phán vẫn đang tiếp tục giữa phái đoàn hai nước.
Tuy nhiên, ngoài tác động trực tiếp ảnh hưởng đến xuất khẩu từ Việt Nam vào Mỹ, dự kiến tác động tiêu cực từ mức thuế đối ứng tăng cao có thể làm nhu cầu toàn cầu yếu đi, sẽ gây áp lực suy giảm đến triển vọng mở rộng xuất khẩu và tăng trưởng của Việt Nam trong năm nay.
Khi hàng hóa Việt Nam phải chịu mức thuế quan cao, xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ và các thị trường khác sẽ không những sụt giảm do nhu cầu nhập khẩu giảm vì giá cao, mà còn phải cạnh tranh gay gắt hơn với hàng xuất khẩu từ các nước có mức thuế thấp hơn tại thị trường Mỹ, cũng như cạnh tranh với các nước xuất khẩu khác trong việc đa dạng hóa thị trường.
Các doanh nghiệp FDI và ngành sản xuất định hướng xuất khẩu sẽ gặp những trở ngại lớn hơn và khả năng đóng góp cho tăng trưởng kinh tế sẽ ít hơn, kéo chậm tốc độ tăng trưởng.
Ở một mức độ nhất định, rủi ro tăng trưởng chậm lại có thể làm tăng áp lực lên thị trường việc làm và ảnh hưởng tiêu cực nhiều hơn đến các nhóm dễ bị tổn thương.
“Trong bối cảnh căng thẳng thương mại và thuế quan đang gia tăng, tại Hội nghị Thường niên lần thứ 57 diễn ra vào đầu tháng 5 vừa qua ở Milan (Ý), ADB đã khuyến khích các quốc gia thành viên đẩy mạnh hợp tác và hội nhập khu vực nhằm đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, tăng cường kết nối khu vực để nâng cao hiệu quả hợp tác kinh tế và củng cố năng lực cạnh tranh của nền kinh tế trong chuỗi cung ứng toàn cầu”, ông Hùng nói.