Báo chí không thể đứng ngoài cuộc trong “dòng chảy kiến tạo” đất nước

Phóng viên Báo Nhà báo và Công luận đã có cuộc trao đổi với Đại biểu Quốc hội Tạ Văn Hạ – Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội xung quanh nội dung này.

+ Thưa Đại biểu Quốc hội, trong bối cảnh đất nước đang bước vào giai đoạn phát triển mới với nhiều chuyển biến mạnh mẽ, theo ông, Báo chí Cách mạng Việt Nam cần chuẩn bị cho mình hành trang gì để phát huy vai trò dẫn dắt và đáp ứng yêu cầu của thời đại?

- Đất nước ta đang trong giai đoạn tăng tốc phát triển, hội nhập sâu rộng với thế giới, kéo theo sự thay đổi sâu sắc về đời sống xã hội, tư duy con người và phương thức tiếp cận thông tin. Trong bối cảnh đó, báo chí không thể đứng ngoài cuộc!

Tôi cho rằng, hành trang cần thiết nhất của báo chí trong giai đoạn hiện nay chính là bản lĩnh chính trị vững vàng, đạo đức nghề nghiệp trong sáng và năng lực chuyên môn cao.

Cùng với đó là khả năng nắm bắt công nghệ, sử dụng linh hoạt các nền tảng truyền thông số, để vừa đảm bảo thông tin chính xác, vừa giữ được sức hút trong môi trường truyền thông cạnh tranh khốc liệt như hiện nay.

Nhìn tổng quan, giai đoạn vừa qua, các cơ quan báo chí cũng đã có những bước chuyển mình rất tích cực, phản ánh toàn diện, có chiều sâu về tình hình kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh của đất nước; đặc biệt là tuyên truyền sâu rộng tạo đồng thuận cao về cuộc cách mạng sắp xếp tổ chức bộ máy lần này…

+ Trong bối cảnh chung về sắp xếp tinh gọn bộ máy, các cơ quan báo chí cũng thuộc diện đối tượng sắp xếp. Vậy tới đây, khi sửa Luật Báo chí, theo Đại biểu, cần lưu ý những điều gì?

- Tôi rất chia sẻ điều này với các cơ quan báo chí!

Cơ quan báo chí được xem là đơn vị sự nghiệp công lập, hướng tới tự chủ. Như vậy, để có nguồn tài chính chi thường xuyên cho lương, phụ cấp của cán bộ, nhân viên các cơ quan báo chí cũng như đầu tư cho cơ sở hạ tầng kỹ thuật thì các cơ quan báo chí phải nỗ lực không hề nhỏ.

Báo chí cách mạng nằm trong hệ thống chính trị của đất nước cho nên Đảng, Nhà nước cũng có trách nhiệm phải quan tâm. Tới đây, khi sửa Luật Báo chí chính là để tạo “đường ray” pháp lý cho báo chí phát triển tốt hơn. Trong đó, củng cố, ổn định về tổ chức, quy định rõ hơn về cơ chế đặt hàng truyền thông chính sách, bồi dưỡng đội ngũ người làm báo tinh nhuệ hơn, đầu tư trang thiết bị, cơ sở hạ tầng để báo chí có đủ phương tiện, công cụ hoạt động trong môi trường cạnh tranh hội nhập sâu rộng như hiện nay… Điều đó chính là thể hiện sự quan tâm của Đảng, Nhà nước với lực lượng báo chí. Chính sách cần phải được hoàn thiện đầy đủ, có cơ chế tạo điều kiện thì cũng sẽ gắn với những chế tài rõ ràng để bảo đảm cho báo chí đi đúng đường ray!

Tôi kỳ vọng, thời gian tới, chúng ta sẽ tiếp tục hoàn thiện, có chính sách hợp lý nhất, thiết thực nhất, xứng đáng với những người làm công tác báo chí.

+ Qua góc nhìn của Đại biểu Quốc hội, ông đánh giá ra sao về trách nhiệm của báo chí trong việc đồng hành cùng sự phát triển của đất nước, đặc biệt là trong việc gìn giữ giá trị văn hóa, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng và phản biện xã hội lành mạnh?

- Đúng vậy, song hành với những cơ hội rộng mở, Báo chí Cách mạng Việt Nam hôm nay đang mang trên vai những trọng trách hết sức to lớn và nặng nề. Đây không chỉ là trách nhiệm nghề nghiệp mà còn là sứ mệnh chính trị và văn hóa sâu sắc, gắn liền với vận mệnh phát triển của đất nước trong thời kỳ mới.

Trước hết, báo chí phải là lực lượng tiên phong trong công cuộc định hướng dư luận xã hội, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, và kiên quyết đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Trong bối cảnh mạng xã hội phát triển bùng nổ, thông tin đa chiều, thật giả lẫn lộn thì vai trò dẫn đường, “giữ mạch nguồn chân lý” của báo chí càng trở nên cấp thiết. Chỉ có báo chí chính thống – với bản lĩnh chính trị vững vàng và đạo đức nghề nghiệp trong sáng – mới đủ sức làm điểm tựa tin cậy cho nhân dân, tạo nên sức đề kháng vững chắc trước những tác động tiêu cực từ mặt trái của thông tin.

Thứ hai, báo chí có trách nhiệm sâu sắc trong việc xây dựng, gìn giữ và lan tỏa những giá trị văn hóa truyền thống, bản sắc dân tộc Việt Nam. Giữa làn sóng toàn cầu hóa mạnh mẽ, không ít giá trị bản địa có nguy cơ bị mờ nhạt hoặc đánh mất. Báo chí không chỉ là “người kể chuyện” về văn hóa, mà còn là “người gác cổng” văn hóa – có vai trò sàng lọc, định hình và nuôi dưỡng những giá trị tốt đẹp, lành mạnh, nhân văn trong xã hội. Viết về văn hóa không chỉ là phản ánh sự kiện, mà là thắp sáng niềm tự hào dân tộc, giữ gìn hồn cốt Việt giữa muôn vàn trào lưu hội nhập.

Cuối cùng, không thể không nhấn mạnh đến vai trò phản biện xã hội lành mạnh của báo chí. Đây là chức năng thể hiện rõ nét tinh thần dân chủ và trách nhiệm xã hội. Phản biện không phải để phủ định, mà là để hoàn thiện; không nhằm gây chia rẽ, mà để đóng góp, xây dựng. Báo chí phải là tiếng nói khách quan, trung thực của nhân dân, là cầu nối hiệu quả giữa người dân và chính quyền, từ đó góp phần thúc đẩy minh bạch hóa thông tin, tăng cường công bằng và thượng tôn pháp luật trong xã hội. Những tiếng nói phản biện đúng mực, trên tinh thần xây dựng, sẽ là một trong những động lực quan trọng để đất nước phát triển bền vững.

Nói một cách khái quát, báo chí không đứng ngoài cuộc sự phát triển của đất nước, mà chính là một phần trong dòng chảy kiến tạo ấy!

+ Một trong những yêu cầu đặt ra hiện nay là báo chí không chỉ thông tin trung thực, kịp thời mà còn phải có tầm nhìn, biết chọn vấn đề, dẫn dắt công luận. Theo Đại biểu, để thực hiện điều này, đội ngũ người làm báo cần trang bị cho mình những năng lực, phẩm chất và đạo đức nghề nghiệp ra sao?

- Tôi cho rằng, ba yếu tố cốt lõi của người làm báo cần có là: đạo đức, trí tuệ và bản lĩnh.

Đạo đức để không sa ngã trước cám dỗ, không ngả nghiêng trước quyền lực hay lợi ích nhóm. Trí tuệ để nhìn thấy bản chất vấn đề, chọn được góc nhìn đúng, phản ánh trung thực, có chiều sâu. Và bản lĩnh để dám viết, dám đấu tranh, nhưng vẫn tỉnh táo, đúng pháp luật, đúng chuẩn mực nghề nghiệp.

Ngoài ra, người làm báo hôm nay phải liên tục học hỏi, cập nhật công nghệ, bởi sự thay đổi trong môi trường truyền thông hiện đại là rất nhanh và không có chỗ cho sự trì trệ!

Tôi tin rằng, khi giữ được cái gốc – là lý tưởng cách mạng và khát vọng cống hiến – thì báo chí Việt Nam sẽ luôn là lực lượng tiên phong trong hành trình xây dựng một xã hội dân chủ, văn minh, phát triển!

+ Trân trọng cảm ơn Đại biểu Quốc hội!

Nguyễn Hường (Thực hiện)