Báo chí địa phương vẫn ‘loay hoay’ lựa chọn mô hình kinh doanh

Muốn chuyển đổi số nhưng không biết bắt đầu từ đâu?

Tại phiên 1 - với chủ đề: Báo chí Việt Nam trong kỷ nguyên mới: Tầm nhìn kiến tạo không gian phát triển thuộc Diễn đàn báo chí toàn quốc lần thứ II năm 2025 diễn ra vào chiều 19/6 (trong khuôn khổ Hội Báo toàn quốc năm 2025), TS Nguyễn Thanh Hòa- Chuyên gia báo chí truyền thông, Phó Giám đốc Trung tâm Chuyển đổi số TP Hồ Chí Minh (TP HCM) đã chia sẻ liên quan đến vấn đề kinh tế báo chí.

Theo TS Nguyễn Thanh Hòa, một vấn đề của TP HCM hiện nay nhiều Tổng Biên tập lo là Thành phố có 15 cơ quan báo chí và khoảng 160 văn phòng đại diện của các cơ quan báo chí Trung ương đóng trên địa bàn nhưng mà sắp tới thành lập mô hình mới thì vấn đề kinh tế báo chí là việc rất được quan tâm.

Cụ thể, khi sáp nhập tỉnh thành thì TP HCM mới sẽ là một Thành phố rộng 7000 km² và có dân số là khoảng 14 triệu người. Đài tiếng nói trước đây đứng riêng, Đài truyền hình riêng nhưng đang có kế hoạch sáp nhập thêm Đài phát thanh - truyền hình của tỉnh Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu. Khi sáp nhập vào thì mô hình báo chí mà mọi người đang bàn rất nhiều và cũng đang lên kế hoạch đó là tổ hợp truyền thông.

Mặt khác, theo ông Hòa, động lực tăng trưởng truyền thống của báo chí ngày xưa chiếm đến 70% trở lên là quảng cáo, bây giờ ngược lại rơi vào mạng xã hội gần 70% còn lại quảng cáo trên báo chí chỉ chừng 30%. Do đó, các cơ quan báo chí cũng đang đứng trước rất nhiều khó khăn.

“Chúng tôi làm khảo sát thì các tờ báo của Thành phố mong muốn chuyển đổi số nhưng không biết bắt đầu từ đâu. Rồi mọi người hình dung là thay đổi mô hình kinh doanh nhưng mà lại lo lắng rằng là vừa chạy vừa xếp hàng như thế thì nó ảnh hưởng như thế nào?, ông Hòa nói.

TS Nguyễn Thanh Hòa cũng cho biết, TP HCM có một chương trình gọi là hợp tác truyền thông, bỏ ra một khoản kinh tế đặt hàng cơ quan báo chí; sau đó dùng chương trình hợp tác truyền thông này để hỗ trợ cho các cơ quan báo chí. Nhưng theo ông Hòa, theo quy định thì hằng năm đều phải trình lại như cũ một loạt các hồ sơ, giấy tờ do đó rất là mất thời gian và thường thì không bao giờ đúng thời hạn, do đó, cũng chưa đem lại hiệu quả cao.

Không biết khán giả của mình là ai thì rất khó định hình mô hình kinh doanh

Cũng theo TS Nguyễn Thanh Hòa, các cơ quan báo chí vẫn ở địa phương vẫn chưa có định hình về mô hình kinh doanh rõ ràng, cũng chưa có chiến lược nội dung rõ ràng và cũng chưa có chiến lược nền tảng rõ ràng. “Nhiều khi mình cố gắng sản xuất thật nhiều tin bài trên đa nền tảng thì lại càng cung cấp cho mạng xã hội rất là nhiều những cái nội dung trên đó, trong khi không có mô hình để mà thu về”, ông Hòa nói và cho rằng, nhiều người cứ nghĩ rằng cứ làm và đến một mức độ nào đó sẽ thu lại nhưng câu chuyện đó kéo quá dài.

Phó Giám đốc Trung tâm Chuyển đổi số TP HCM cũng chia sẻ, cơ quan báo chí nếu không biết khán giả của mình là ai thì rất khó định hình ra mô hình kinh doanh. “Câu hỏi này khi chúng tôi trao đổi với một số nhà báo thì có vẻ các anh cũng đang rất là phân vân chưa có một câu trả lời cụ thể”, ông Hòa cho biết.

Theo ông Nguyễn Thanh Hòa ước đoán tổng doanh thu của cả nền báo chí vào khoảng 5 tỷ đô la. Tuy nhiên, các web free và blockchain hiện nay có doanh thu 105 tỷ đô la; trong khi đó, lượng tiền mà giao dịch còn lớn hơn rất nhiều. “Nếu so sánh như thế thì thấy rằng nếu ứng dụng công nghệ mới này vào trong cái lĩnh vực báo chí, NFT cho những bài báo hay, bài báo có chiều sâu thì sẽ đem lại những giá trị”, ông Hòa cho biết và nói thêm, từ đó, có thể bảo vệ được bản quyền của tác phẩm báo chí nếu như quan tâm đến vấn đề sở hữu trí tuệ.

Cũng theo ông Hòa, việc dùng công nghệ blockchain là hướng mà ông cho rằng các nước cũng đang bắt đầu. Có những nền tảng giúp thúc đẩy sản phẩm báo chí, đồng thời quảng bá tên tuổi nhà báo và các tác phẩm trên đó để bảo vệ bản quyền.

Quốc Trần