Nghiên cứu: Năng suất lúa ít bị ảnh hưởng hơn các cây lương thực khác khi Trái đất nóng lên
(CLO) Lúa được dự báo sẽ chịu ảnh hưởng ít nhất, nhờ các đặc điểm sinh học, điều kiện khí hậu nơi canh tác và khả năng thích nghi linh hoạt.
Một nghiên cứu mới xem xét sản lượng trong tương lai của sáu loại cây lương thực chính bao gồm lúa mì, đậu nành và cao lương cho thấy riêng lúa sẽ có mức giảm nhỏ nhất về năng suất toàn cầu.
Kết quả cho thấy viễn cảnh đáng lo ngại về tác động của biến đổi khí hậu đối với hệ thống lương thực toàn cầu, song cũng chỉ ra rằng nông dân vẫn có thể thực hiện một số biện pháp để giảm thiểu thiệt hại.
Tác giả chính Andy Hultgren cho biết lúa gạo có khả năng thích nghi tốt hơn, nhờ sự kết hợp giữa đặc điểm sinh học và các hành động ứng phó từ người trồng trọt.
Nhiệt độ cực cao, đặc biệt là vào ban ngày, được dự đoán sẽ làm giảm năng suất nhiều loại cây. Tuy nhiên, nhiệt độ ban đêm cũng tăng lên, và điều này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến một số cây trồng như ngô.
Trong khi đó, một số giống lúa lại có thể phát triển tốt hơn trong điều kiện ẩm ướt và ấm áp, đặc biệt ở các vùng như Nam và Đông Nam Á – nơi lúa là cây trồng chủ lực.
Dù một số nghiên cứu trước đây cho rằng đêm nóng hơn có thể làm giảm năng suất lúa, Hultgren lưu ý rằng tác động này phụ thuộc vào giống lúa và điều kiện cụ thể tại địa phương.
Nghiên cứu cũng dự đoán rằng sự gia tăng thu nhập ở châu Á sẽ giúp người nông dân dễ dàng tiếp cận với các giống lúa năng suất cao hơn – một yếu tố quan trọng góp phần củng cố lợi thế tương đối của lúa gạo trong bối cảnh khí hậu thay đổi.
Tuy năng suất lúa vẫn được dự báo sẽ giảm, mức giảm chỉ vào khoảng 1% nếu phát thải trung bình đến cuối thế kỷ – thấp hơn nhiều so với mức giảm 6% của cao lương, 14% của lúa mì và 22% của đậu nành.
Nhóm nghiên cứu đã sử dụng dữ liệu chi tiết về năng suất cây trồng toàn cầu kết hợp với máy móc để phân tích mối liên hệ giữa biến đổi thời tiết, các biện pháp thích nghi như thay đổi giống cây và tăng cường tưới tiêu, cùng với các yếu tố kinh tế ảnh hưởng đến năng suất ở các vùng canh tác khác nhau.
Ngoài ra, họ còn đưa vào mô hình những giả định cụ thể về khả năng thích nghi của nông dân dựa trên sự phát triển kinh tế của từng quốc gia, từ đó xem xét cách năng suất cây trồng có thể thay đổi theo các mức độ ấm lên khác nhau.
Một số tổn thất lớn nhất được dự đoán sẽ xảy ra tại các vùng nông nghiệp trọng điểm như khu vực Trung Tây Hoa Kỳ, nơi sản lượng ngô và đậu nành có nguy cơ sụt giảm mạnh. Các hộ gia đình có thu nhập thấp, đặc biệt là ở khu vực châu Phi cận Sahara – nơi người dân chủ yếu trồng sắn để tự cung tự cấp – cũng được dự đoán sẽ phải đối mặt với mức giảm năng suất đáng kể.
Tuy nhiên, nhà nghiên cứ Timothy Searchinger chỉ ra một số hạn chế của nghiên cứu này, như chưa phản ánh đầy đủ tác động từ các hiện tượng thời tiết cực đoan như lũ lụt hoặc hạn hán – những yếu tố khó dự đoán nhưng lại có ảnh hưởng mạnh đến nông nghiệp.