Từ độc giả vô danh đến độc giả trung thành: Hành trình của báo chí số
(CLO) Theo nhà báo Lê Xuân Trung - Phó Tổng Biên tập báo Tuổi trẻ, cần phân chia đối tượng theo mức độ trung thành và chiến thuật để cải thiện tương tác. Đồng thời, xây dựng mô hình để biến độc giả từ vô danh đến trung thành trong giai đoạn phát triển hiện nay của báo chí số.
Chiều 20/6, trong Chương trình Diễn đàn báo chí toàn quốc 2025 (khuôn khổ Hội Báo toàn quốc năm 2025) đã diễn ra Phiên số 9 với chủ đề “Cá nhân hoá nội dung để giữ độc giả trung thành”.
Cá nhân hóa nội dung đang trở thành một xu thế tất yếu
Tham luận tại phiên thảo luận, ông Bùi Trung Hiếu, Chuyên gia về công nghệ thông tin, Công ty TNHH giải pháp phần mềm MFITE cho biết, trong bối cảnh thông tin phát triển bùng nổ, nhu cầu cá nhân hóa nội dung đang trở thành một xu thế tất yếu, đặc biệt trong lĩnh vực báo chí và truyền thông số.
Đáng chú ý, theo ông Hiếu, nhu cầu cá nhân hóa hiện nay tăng mạnh vì ba nguyên nhân chính:
Dữ liệu người dùng ngày càng nhiều: Với lượng thông tin phát sinh khổng lồ từ báo chí, website, mạng xã hội… những phương pháp lọc và cung cấp thông tin truyền thống đã không còn hiệu quả. Cá nhân hóa trở thành một phương án cấp thiết để xử lý và phân phối dữ liệu thông minh hơn.
Sự cạnh tranh từ mạng xã hội: Các nền tảng như Facebook, TikTok… vốn đã hoạt động theo mô hình cá nhân hóa từ lâu, khiến người dùng quen với việc được “phục vụ đúng gu”. Trong khi đó, báo chí truyền thống thường phát nội dung theo kiểu một chiều, đại trà. Việc chuyển hướng sang cá nhân hóa là cần thiết để lấy lại sự chủ động trong việc giữ chân độc giả.
Nâng cao hiệu quả kinh doanh và trải nghiệm người dùng: Cá nhân hóa giúp người dùng ở lại lâu hơn, truy cập thường xuyên hơn. Từ đó, các chỉ số như impression, click, thời gian trên trang đều tăng, kéo theo doanh thu quảng cáo và giá trị thương hiệu.
Ông Bùi Trung Hiếu chia sẻ, hiện có 4 cách tiếp cận cá nhân hóa chính:
Cá nhân hóa chủ động (Explicit Personalization): Người dùng tự khai báo sở thích, chủ đề quan tâm… khi đăng ký tài khoản. Hệ thống sẽ hiển thị nội dung dựa trên thông tin người dùng cung cấp.
Cá nhân hóa thụ động (Implicit Personalization): Hệ thống theo dõi hành vi người dùng (click, thời gian đọc, lượt tương tác…) để phân nhóm và đề xuất nội dung phù hợp. Đây là hình thức phổ biến và có độ chính xác cao vì dựa vào hành vi thực tế.
Cá nhân hóa theo ngữ cảnh và xu hướng (Contextual/Trending Personalization): Gợi ý nội dung theo thời gian, địa điểm, hoặc những chủ đề đang được quan tâm nhiều trong cộng đồng – nhằm đảm bảo tính cập nhật và độ "nóng" của thông tin.
Cá nhân hóa bằng AI và học máy (AI-powered Personalization): Đây là hình thức cá nhân hóa tiên tiến nhất hiện nay, sử dụng mô hình học máy (machine learning) để kết hợp hành vi người dùng với nội dung bài viết nhằm tạo ra đề xuất theo từng cá nhân (1-1 personalization). Mỗi người dùng sẽ có một trải nghiệm duy nhất, không trùng lặp.
Cũng theo ông Bùi Trung Hiếu, quá trình triển khai cá nhân hóa nên được chia thành 3 giai đoạn:
Giai đoạn 1: Sử dụng các mô hình đơn giản như "gợi ý theo xu hướng" để tăng lượng dữ liệu hành vi thu thập được. Kết hợp nội dung biên tập sẵn với đề xuất từ hệ thống.
Giai đoạn 2: Bắt đầu huấn luyện mô hình học máy với dữ liệu đã thu thập, triển khai thử nghiệm cá nhân hóa theo nhóm người dùng (group-based personalization).
Giai đoạn 3: Tiến tới cá nhân hóa 1-1, mỗi người dùng có một gợi ý riêng biệt dựa trên AI và dữ liệu thời gian thực.
Ông Hiếu cũng cho biết hiện nay chi phí phần cứng – từng là rào cản lớn đã giảm đáng kể. Các báo điện tử nếu đầu tư hợp lý và theo từng bước, hoàn toàn có thể triển khai được hệ thống cá nhân hóa với hiệu quả khả quan.
Phân chia đối tượng theo mức độ trung thành và chiến thuật để cải thiện tương tác
Trong phần tham luận, nhà báo Lê Xuân Trung - Phó Tổng Biên tập Báo Tuổi trẻ cho biết, trước đây bạn đọc đi tìm báo để đọc, tìm đài để xem nhưng hiện nay làm báo phải đi tìm độc giả.
"Người làm báo bây giờ muốn cá nhân hoá nội dung để phục vụ bạn đọc trung thành thì thứ nhất cần biết rõ bạn đọc là ai? Ở đâu? Giới tính? Lứa tuổi. Đây là những thông tin ban đầu", ông Trung nói.
Thứ hai, theo Phó Tổng Biên tập Báo Tuổi trẻ là tìm hiểu xem họ thích đọc những gì? Đọc qua kênh nào? Đọc lúc nào?. “Cần tìm hiểu xem họ đọc vào lúc nào, trực tiếp từ trang báo hay qua share link, phải nắm rõ thời gian để phục vụ bạn đọc”, ông Trung nói.
Theo ông Lê Xuân Trung, muốn cá nhân hoá nội dung để phục vụ bạn đọc trung thành cần trải qua 3 bước. Cụ thể:
Khảo sát bạn đọc: Tất cả bạn đọc truy cập vào trang báo theo bảng câu hỏi điều tra xã hội học trong một khoảng thời gian nhất định. Sau đó, thu thập và xử lý số liệu một cách khoa học để làm cơ sở dữ liệu bạn đọc. Điều này thực hiện bằng công nghệ và công nghệ hiện nay cho phép điều này.
Phân loại bạn đọc: Từ số liệu thu thập và xử lý, bộ phận chuyên trách tiến hành phân loại bạn đọc theo đặc điểm bạn đọc (độ tuổi, địa chỉ, giới tính…) và hành vi bạn đọc (trực tiếp, qua mạng xã hội, công cụ tìm kiếm, máy tính, điện thoại…).
Chăm sóc bạn đọc: Họ thích đọc những nội dung gì, đọc vào thời gian nào, có muốn nhân newsletter thường xuyên, có muốn cung cấp thông tin cá nhân, có muốn trở thành bạn đọc thành viên, có sẵn sàng phản hồi ý kiến.
Đặc biệt, nhà báo Lê Xuân Trung nêu rõ: Cần phân chia đối tượng theo mức độ trung thành và chiến thuật để cải thiện tương tác. Trong đó biến bạn đọc vô danh (chưa xác định rõ ràng) thành bạn đọc thường xuyên (bạn đọc truy cập hàng tuần), sau đó là bạn đọc trung thành (bạn đọc truy cập hàng ngày) cuối cùng là bạn đọc thành viên (bạn đọc đăng ký thành viên).
"Ở giai đoạn phát triển hiện nay của báo chí số, cá nhân hóa nội dung không chỉ dừng lại ở việc 'gửi đúng người – đúng nội dung – đúng thời điểm'. Điều khó nhất, cũng là mục tiêu cao nhất, là làm sao để chăm sóc được độc giả trung thành như cách doanh nghiệp chăm sóc khách hàng và thậm chí còn hơn thế nữa", ông Trung nhấn mạnh.