Tại sao Israel lại được phép sở hữu vũ khí hạt nhân?
(CLO) Trong khi phương Tây liên tục hô hào "Iran không thể có vũ khí hạt nhân", thì Israel – quốc gia được cho là sở hữu một kho vũ khí hạt nhân bí mật – lại hiếm khi bị chất vấn.
Theo Trung tâm Kiểm soát và Không phổ biến vũ khí hạt nhân (Nuclear Nonproliferation and Control Center), Israel sở hữu ít nhất 90 đầu đạn hạt nhân và có đủ nguyên liệu phân hạch để chế tạo thêm hàng trăm chiếc nữa. Cựu Tổng thống Mỹ Jimmy Carter từng tiết lộ con số thực có thể lên đến 300 hoặc hơn. Con số này vượt xa kho hạt nhân của Triều Tiên – vốn chỉ sở hữu khoảng 20–30 đầu đạn.
Những đầu đạn này có thể được triển khai bằng các tiêm kích do Mỹ cung cấp, tàu ngầm Dolphin của Đức hoặc tên lửa đạn đạo Jericho 3 – loại có thể bắn tới mọi điểm trên thế giới.
Dù vậy, Chính phủ Israel vẫn không xác nhận hoặc phủ nhận việc sở hữu vũ khí hạt nhân, đồng thời từ chối cho phép thanh sát viên quốc tế vào kiểm tra cơ sở Dimona, nơi được cho là trung tâm sản xuất plutonium.
Israel không ký Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT) và không cho phép thanh sát quốc tế. Dù đã ký Hiệp ước Cấm thử hạt nhân hạn chế năm 1963, Israel nhiều khả năng đã tiến hành một vụ thử chung với Nam Phi năm 1979 – được biết đến là sự cố Vela.
Về mặt pháp lý, điều này cấm Mỹ cung cấp viện trợ quân sự cho Israel theo Đạo luật Kiểm soát Xuất khẩu Vũ khí năm 1976. Nhưng trong suốt hơn nửa thế kỷ, Mỹ đã phớt lờ điều đó vì cho rằng quan hệ với Israel là ưu tiên chiến lược.
Lập luận phổ biến là Israel là một "đồng minh đáng tin cậy", còn Iran thì không. Nhưng thực tế lịch sử chỉ ra điều ngược lại. Vào thập niên 1970, Israel từng đề nghị bán vũ khí hạt nhân cho chính quyền phân biệt chủng tộc ở Nam Phi, theo điều tra của Guardian. Thỏa thuận thất bại vì chi phí quá cao, nhưng chế độ khi đó ở Nam Phi vẫn cung cấp phần lớn uranium để Israel phát triển chương trình hạt nhân.
.png)
Sau vụ tấn công ngày 7/10/2023 và chiến dịch quân sự khốc liệt ở Gaza, Chính quyền Israel đã tuyên bố công khai đe dọa sử dụng tên lửa Jericho – loại có thể mang đầu đạn hạt nhân.
Thành viên Quốc hội Israel (Knesset) Revital Gotliv thậm chí đăng lời kêu gọi: "Tên lửa Jericho! Tên lửa Jericho! Một cảnh báo chiến lược trước khi chúng ta cân nhắc triển khai lực lượng. Một vũ khí tận thế! [...] Israel phải sử dụng mọi thứ trong kho vũ khí của mình". Một bộ trưởng khác, Amichai Eliyahu, công khai đồng tình với việc ném bom hạt nhân xuống toàn bộ Gaza.
Chính sách hạt nhân của Israel bao gồm "Tùy chọn Samson", một học thuyết cho phép sử dụng vũ khí hạt nhân nếu đất nước đối mặt với "mối đe dọa hiện hữu".
Hiện tại, Mỹ là quốc gia duy nhất có đủ đòn bẩy để buộc Israel phi hạt nhân hóa. Nhưng Mỹ lại đang duy trì một "tiêu chuẩn kép": Israel được sở hữu và đe dọa dùng vũ khí hạt nhân, trong khi Iran hay bất kỳ nước nào khác thì không.
Iran đã nhiều lần đề xuất thiết lập một khu vực phi vũ khí hạt nhân ở Trung Đông (NWFZ). Nếu Israel từ bỏ vũ khí hạt nhân, Iran cam kết cũng sẽ làm điều tương tự. Đây không phải ý tưởng xa vời: châu Phi và Nam Mỹ hiện đều nằm trong các khu vực NWFZ hoạt động hiệu quả.
Thậm chí, một số chính trị gia Mỹ – từ Tulsi Gabbard, Thomas Massie đến cả Matt Gaetz – đang kêu gọi Mỹ ủng hộ phi hạt nhân hóa kép, chấm dứt thế đối đầu giữa Israel và Iran bằng một thỏa thuận đôi bên cùng có lợi. Đây là lối thoát duy nhất để ngăn kịch bản Samson trở thành hiện thực.
Thế giới có hai con đường: hoặc chấp nhận rằng mọi quốc gia đều có quyền sở hữu vũ khí hạt nhân, hoặc nỗ lực hướng tới một thế giới không có bom nguyên tử. Lựa chọn thứ hai rõ ràng an toàn hơn.