Đổi mới tư duy, không tiếp tục cách làm cũ kiểu 'có đường là trồng cây'
(CLO) Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu đổi mới tư duy quy hoạch và quản lý cây xanh đô thị, không thể tiếp tục cách làm cũ kiểu "có đường là trồng cây", nhất là khi nhiều tuyến phố, vỉa hè không đủ điều kiện vẫn bị áp tiêu chí "trồng đủ mật độ", dẫn đến đối phó
Bổ sung không gian xanh chưa đạt chuẩn
Chiều 23/6, chủ trì cuộc họp cho ý kiến về dự thảo Nghị định về quản lý công viên, cây xanh, mặt nước, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu đổi mới tư duy quy hoạch và quản lý cây xanh đô thị, không thể tiếp tục cách làm cũ kiểu "có đường là trồng cây", nhất là khi nhiều tuyến phố, vỉa hè không đủ điều kiện vẫn bị áp tiêu chí "trồng đủ mật độ", dẫn đến đối phó. Việc trồng cây phải tuân thủ quy chuẩn cụ thể về hạ tầng, tầm nhìn giao thông và lựa chọn chủng loại phù hợp để tránh gãy đổ gây nguy hiểm.
Dẫn kinh nghiệm quốc tế, Phó Thủ tướng nhấn mạnh nguyên tắc "cụm hóa" – bố trí cây xanh tập trung thay vì rải rác. Nhiều nước đã quy hoạch "rừng trong đô thị" với tỉ lệ cây xanh hợp lý, thay cho cách trồng dàn trải thiếu hiệu quả, tiềm ẩn rủi ro.
Cây xanh phải được coi là đối tượng độc lập trong quy hoạch, đồng bộ với hạ tầng, giao thông, kiến trúc. Trong các đô thị, khu dân cư cần xác định rõ nơi trồng cây, loại cây phù hợp với cảnh quan, khí hậu; quy định chặt hạ, thay thế, xử lý cây nguy hiểm và trách nhiệm quản lý theo cấp chính quyền.
Đối với khu dân cư mới, tái định cư, cây xanh, vườn hoa, công viên phải được quy định rõ trong quy hoạch chi tiết và thiết kế hạ tầng, tránh bị giảm trừ để tăng mật độ xây dựng. Ngoài ra, cần bổ sung quy định bảo tồn hệ sinh thái cây bản địa, giữ lại cây cũ có giá trị, và quy định riêng cho các "khu rừng" đô thị – một loại tài nguyên cảnh quan cần bảo vệ.
Quy hoạch quỹ đất không gian xanh trong các đô thị phải bảo đảm tỉ lệ tối thiểu theo quy chuẩn và không được điều chỉnh giảm trong vòng đời quy hoạch. Các thành phố lớn phải dành quỹ đất dự trữ phát triển công viên, hành lang sinh thái, tuyến cây xanh dọc sông hồ và tích hợp xanh hóa vào chương trình phát triển nhà ở, giao thông, hạ tầng kỹ thuật.
Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Xây dựng hướng dẫn địa phương rà soát quy hoạch phân khu, chi tiết để bổ sung không gian xanh chưa đạt chuẩn, nhất là ở đô thị hóa nhanh, mật độ dân cư cao. Việc xây dựng chỉ tiêu, bản đồ hóa, theo dõi biến động quỹ đất cây xanh cần thực hiện bằng công cụ số, cập nhật định kỳ và công khai để giám sát.
Không để tình trạng "mặt nước bị co lại" qua các thời kỳ quy hoạch
Nhấn mạnh mặt nước đô thị là tài sản công quan trọng, cần được quản lý chặt chẽ và khai thác bền vững, Phó Thủ tướng yêu cầu dự thảo Nghị định phải xác định mặt nước đô thị là tài sản công do Nhà nước quản lý, giao chính quyền địa phương chịu trách nhiệm cụ thể trong công tác bảo vệ, duy tu, khai thác; phân biệt rõ giữa mặt nước tự nhiên (như sông, hồ, kênh, rạch) và mặt nước nhân tạo (như hồ điều hòa, hồ cảnh quan trong khu đô thị), từ đó có cơ chế quản lý phù hợp.
Mọi hoạt động khai thác, sử dụng mặt nước như làm nhà hàng nổi, bến thuyền, khu dịch vụ… đều phải được quy định bằng tiêu chuẩn, quy chuẩn cụ thể, cấp phép rõ ràng, giám sát thường xuyên, trên cơ sở bảo đảm công năng đô thị, không gian công cộng và lợi ích cộng đồng.
Bên cạnh đó, Dự thảo Nghị định cần phân định rõ trách nhiệm quản lý mặt nước giữa các Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Xây dựng và chính quyền đô thị trong kiểm soát chất lượng nước, xử lý ô nhiễm, duy tu nạo vét và tổ chức giao thông thủy nội đô (nếu có), bảo đảm tính liên tục và hiệu quả trong bảo vệ không gian mặt nước đô thị.
Việc quy hoạch đô thị cần gắn chặt với bảo vệ và phục hồi không gian mặt nước, không để tình trạng "mặt nước bị co lại" qua các thời kỳ quy hoạch; yêu cầu giữ lại hoặc tạo lập mặt nước phải là tiêu chí bắt buộc ngay từ bước lập hoặc điều chỉnh quy hoạch đô thị...