Ukraine đang tiến gần đến cuộc chiến giữa robot và robot

Tại một tổ hợp kiến trúc phong cách brutalist bị bỏ hoang ở Kiev, một bãi tập đầy rác và cỏ dại đang trở thành nơi thử nghiệm cho tương lai của cuộc chiến Ukraine.

Đây là sân huấn luyện của Lữ đoàn xung kích số 3, nơi robot quân sự – hay chính xác hơn là các phương tiện mặt đất không người lái (UGV) – đang được đưa vào đào tạo, thử nghiệm trong các điều kiện khắc nghiệt, từ chiến hào, vượt chướng ngại vật cho đến mô hình “ngôi nhà tử thần”.

Lữ đoàn này là một trong những đơn vị đầu tiên triển khai UGV trên tiền tuyến. Dù số lượng hiện chưa nhiều, nhưng Ukraine đã đặt mục tiêu đưa vào hoạt động khoảng 15.000 robot mặt đất, với hy vọng những "cỗ máy thây ma" này sẽ gánh bớt phần máu thịt con người trên chiến trường.

Một nhà sản xuất UGV bình luận: “Chúng tôi không có đủ người để chống lại làn sóng từ Nga, nên chúng tôi sẽ gửi thây ma của mình đối đầu với họ”.

Hiện có khoảng 40 công ty tư nhân ở Ukraine sản xuất tổng cộng gần 200 mẫu UGV, chia thành ba nhóm: hậu cần (vận chuyển nhiên liệu, sơ tán thương binh...), hỗ trợ kỹ thuật (gỡ mìn, truyền tin...) và hỗ trợ chiến đấu (súng phóng lựu, súng máy, thiết bị chống UAV). Khi ra trận, nhiều đơn vị thường tùy biến thêm bằng cách gắn camera, hệ thống liên lạc và bảo vệ điện tử.

Theo “Stark” – người đứng đầu “Học viện UGV” tại bãi tập – các robot này đang từng bước thay thế con người trong những tình huống nguy hiểm. Robot vận tải Mule có thể mang hàng tấn vật tư; Ardal sơ tán thương binh giúp tránh nguy cơ bị UAV đối phương phát hiện; các robot rải mìn thả hàng chục quả mìn trong một lần, tiết kiệm sức người.

Một UGV tên Hyzhak (Predator) thậm chí được tích hợp AI để bắn hạ UAV ở khoảng cách 200 mét, trong khi Liut (Fury) – một bệ súng máy điều khiển từ xa – từng được Ukraine sử dụng trong một cuộc phục kích vào tháng 8 năm ngoái ở Kursk. Theo người sáng lập công ty UGV Robotics, khi bị Liut tấn công, binh sĩ Nga đã quá bất ngờ đến mức để lộ vị trí, tạo cơ hội cho các đơn vị khác tấn công chính xác.

Ban đầu, các robot cần được điều khiển từ rất gần – chỉ cách vài trăm mét – khiến lính phải hộ tống tận mặt trận, điều mà ngày nay gần như là tự sát dưới trời đầy UAV. Nhưng với sự hỗ trợ của Starlink, các binh sĩ giờ có thể điều khiển từ xa hàng km, ngồi tại sở chỉ huy cách xa chiến tuyến và “vừa lái vừa uống coca”, như lời đùa của một binh sĩ.

Dù vậy, họ khẳng định robot chưa thể thay thế hoàn toàn lính bộ binh. “Chúng sẽ hỗ trợ, nhưng không bao giờ thay thế được bộ binh”, một người điều khiển nói.

Khó khăn lớn nhất hiện nay là kết nối. Starlink không hoạt động tốt ở rừng núi hay dưới tán cây. Mạng lưới dạng lưới – nơi các robot kết nối với nhau – rất dễ bị sụp đổ nếu một nút quan trọng bị mất.

Theo Viktor, kỹ sư của Burevii – một hãng phát triển UGV dùng cho hậu cần và tấn công cảm tử – công nghệ hiện tại vẫn cần nâng cấp thêm về AI và thị giác máy nếu muốn hoạt động quy mô lớn ngoài thực địa. Ông cũng cho biết, lực lượng điều khiển robot hiện đang rất thiếu, vì “có quá ít người đã thực hiện đủ số nhiệm vụ và vẫn còn sống”.

Ukraine hiện đang đi trước Nga trong cuộc đua UGV, phần lớn vì họ bắt buộc phải làm vậy. Ngược lại, Nga vẫn tiếp tục bổ sung lính đều đặn mỗi tháng và chưa chịu áp lực chuyển đổi.

Hoài Phương (theo Economist, Pravda)