Quạt tản nhiệt vẫn chạy khi xe tắt máy là điều hoàn toàn bình thường
(CLO) Quạttản nhiệt ô tô chạy thêm 5 phút sau khi tắt máy, giảm nhiệt ngấm, bảo vệ động cơ, ngăn quá nhiệt hiệu quả
Khi tài xế tắt động cơ và rời khỏi xe nhưng vẫn nghe thấy tiếng quạt két nước tiếp tục quay, không cần phải lo lắng. Đây là một chức năng bình thường và được thiết kế có chủ đích của hệ thống làm mát.
Hiện tượng này được gọi là làm mát sau khi tắt máy, một tính năng tự động nhằm bảo vệ động cơ, khác xa với những quyết định thiếu cân nhắc mà người dùng đôi khi mắc phải với chiếc xe của mình.
Các dòng xe hiện đại ngày nay đều được trang bị bộ điều khiển động cơ tinh vi, có khả năng theo dõi nhiệt độ động cơ ngay cả khi xe đã ngừng hoạt động. Nếu hệ thống phát hiện nhiệt độ vẫn ở mức cao, quạt két nước sẽ tiếp tục chạy cho đến khi nhiệt độ giảm xuống ngưỡng an toàn.
Sau khi động cơ dừng, các bộ phận như hệ thống xả, turbocharger và nhiều thành phần khác vẫn giữ nhiệt trong vài phút. Đây là hiện tượng nhiệt ngấm, và nếu không có luồng không khí lưu thông, nhiệt độ dưới nắp ca-pô có thể tăng đột ngột.
Để tránh nguy cơ hư hỏng, hệ thống làm mát sẽ kích hoạt quạt két nước để hút không khí mát từ bên ngoài qua lưới tản nhiệt, giúp giảm nhiệt độ chất làm mát về mức ổn định.
Chức năng này thường xuất hiện sau những chuyến đi dài hoặc vào những ngày nắng nóng, khi động cơ vẫn còn ấm hoặc nóng dù đã tắt máy.
Thông thường, quạt sẽ tự động ngừng hoạt động sau vài phút. Nếu người dùng nhận thấy điều này, đó là dấu hiệu hệ thống đang vận hành đúng như thiết kế. Tuy nhiên, nếu quạt chạy kéo dài bất thường, đó có thể là dấu hiệu cần kiểm tra thêm.
Nhiệt ngấm có thể tăng nhanh đột ngột
Động cơ xe có thể đạt nhiệt độ rất cao, thậm chí đủ để khiến người ta liên tưởng đến việc nướng một miếng bít-tết trên đó, và nhiệt độ không giảm ngay lập tức sau khi tắt máy.
Khi xe di chuyển, luồng không khí hỗ trợ két nước hoạt động hiệu quả, nhưng khi xe dừng lại, không còn luồng không khí tự nhiên, và lượng nhiệt tích tụ cần được giải phóng.
Hiện tượng nhiệt ngấm xảy ra khi nhiệt độ, vốn được kiểm soát bởi chất làm mát lưu thông, bắt đầu lan tỏa qua các bộ phận kim loại sau khi xe và bơm nước ngừng hoạt động.
Sự tích tụ nhiệt dưới nắp ca-pô có thể đẩy nhanh quá trình hao mòn của các cảm biến, thiết bị điện tử, ống cao su, dây đai và hệ thống dây điện. Thậm chí, nó còn có thể gây quá nhiệt cục bộ cho các bộ phận như turbocharger, khối động cơ hoặc nắp xy-lanh.
Để giải quyết vấn đề này, hầu hết các xe được thiết kế để quạt điện của két nước tiếp tục chạy độc lập trong vài phút sau khi động cơ dừng.
Thời gian này thường không vượt quá năm phút. Quạt hỗ trợ đẩy nhiệt tích tụ ra khỏi khoang động cơ và làm mát các bộ phận như két nước, góp phần giảm áp lực nhiệt và kéo dài tuổi thọ cho các thành phần nhạy cảm với nhiệt độ cao.
Khi nào cần lưu ý đến hoạt động của quạt?
Việc quạt chạy trong thời gian ngắn, khoảng vài phút sau khi tắt máy, là điều bình thường và cần thiết. Tuy nhiên, không phải mọi hoạt động của quạt sau khi tắt máy đều vô hại. Nếu quạt tiếp tục chạy quá 10 đến 15 phút, đó có thể là dấu hiệu của một vấn đề tiềm ẩn.
Những nguyên nhân phổ biến bao gồm rơ-le bị hỏng, cảm biến nhiệt độ chất làm mát hoạt động không chính xác, van điều nhiệt gặp lỗi hoặc module điều khiển quạt bị trục trặc. Các sự cố này có thể gây tiêu hao điện năng không cần thiết và làm cạn kiệt ắc-quy nếu không được xử lý kịp thời.
Ngoài ra, người dùng cũng nên chú ý đến các dấu hiệu như đèn cảnh báo trên bảng điều khiển, chỉ số nhiệt độ bất thường hoặc mức chất làm mát giảm. Đây là những tín hiệu cho thấy hệ thống làm mát có thể đang gặp khó khăn.
Tóm lại, quạt két nước chạy trong thời gian ngắn sau khi tắt máy là một phần chức năng bình thường của xe, giúp bảo vệ động cơ khỏi nhiệt độ cao.
Tuy nhiên, nếu quạt hoạt động quá lâu hoặc kèm theo các dấu hiệu bất thường, tài xế nên đưa xe đến kỹ thuật viên có kinh nghiệm để kiểm tra.
Điều này giúp ngăn chặn những vấn đề nhỏ về điện hoặc cảm biến trở thành sự cố nghiêm trọng liên quan đến quá nhiệt trong tương lai.
Bên cạnh đó, việc kiểm tra và thay thế chất làm mát định kỳ cũng rất quan trọng, bởi một hệ thống làm mát không được bảo dưỡng đúng cách có thể dẫn đến nhiều rủi ro không đáng có.