Ắc quy xe bị ăn mòn: nguyên nhân và cách xử lý hiệu quả
(CLO) Ắc quy ô tô bị ăn mòn có thể khiến xe chết máy bất ngờ, gây hỏng hóc nặng nếu không xử lý kịp thời.
Nhiều người thường không mở nắp ca-pô xe trừ khi thực sự cần thiết. Khi xe vận hành ổn định, có thể mất vài năm trước khi chủ xe kiểm tra các bộ phận bên dưới. Trong đó, các đầu cực của ắc quy là nơi dễ xuất hiện lớp ăn mòn màu xanh trắng theo thời gian.
Dù bị ăn mòn, ắc quy vẫn có thể giúp xe khởi động bình thường, ít nhất là cho đến khi tình trạng này trở nên nghiêm trọng và làm gián đoạn kết nối điện.
Nếu rơi vào tình huống đó, xe có thể chết máy giữa một cung đường vắng vào mùa đông lạnh giá. Khi không mang theo dụng cụ sửa chữa, người lái chỉ còn cách chờ đợi sự hỗ trợ trong cái lạnh mà không thể khởi động xe để sưởi ấm.
Vậy nguyên nhân nào khiến ắc quy bị ăn mòn? Tình trạng này tiết lộ điều gì về xe? Và làm sao để ngăn chặn hiệu quả? Với sự hỗ trợ từ các chuyên gia sửa chữa ô tô, bài viết này sẽ giải đáp chi tiết.
Nguyên nhân gây ăn mòn ắc quy
Ắc quy ô tô thông thường, không phải loại kín không cần bảo dưỡng, chứa dung dịch axit sulfuric đóng vai trò chất điện ly. Chính dung dịch này là nguyên nhân chính dẫn đến hiện tượng ăn mòn trên các đầu cực.
Axit sulfuric tự nhiên giải phóng khí hydro, thoát ra ngoài qua các lỗ thông hơi để tránh tích tụ khí nguy hiểm bên trong ắc quy.
Khi khí hydro tiếp xúc với đầu cực kim loại, phản ứng hóa học xảy ra, tạo thành lớp ăn mòn dễ nhận thấy. Độ ẩm và muối trong không khí càng đẩy nhanh quá trình này.
Hiện tượng ăn mòn là điều khó tránh khỏi, nhưng đây cũng là dấu hiệu cho thấy ắc quy đang hoạt động bình thường. Vì vậy, người dùng không cần quá lo lắng khi phát hiện lớp ăn mòn trên đầu cực.
Tuy nhiên, để tránh rủi ro như xe không khởi động được vào lúc cần thiết, việc loại bỏ ăn mòn và áp dụng biện pháp phòng ngừa là điều nên làm.
Nguyên nhân gây ăn mòn quá mức
Trong điều kiện thông thường, phải mất khoảng ba năm để đầu cực ắc quy tích tụ lượng ăn mòn đáng kể cần làm sạch. Nếu đầu cực bị ăn mòn nghiêm trọng trước khoảng thời gian này hoặc mức độ ăn mòn vượt quá bình thường, một số nguyên nhân có thể được xem xét.
Trước hết, vỏ ắc quy bị nứt có thể khiến chất điện ly axit rò rỉ ra ngoài. Nếu vết nứt nằm gần đầu cực, quá trình ăn mòn sẽ diễn ra nhanh chóng.
Thứ hai, nhiệt độ cao cũng là yếu tố thúc đẩy ăn mòn, đặc biệt vào mùa hè khi tốc độ tích tụ ăn mòn thường nhanh hơn so với mùa đông. Ngoài ra, ăn mòn quá mức đôi khi phản ánh vấn đề từ hệ thống làm mát của xe không hoạt động hiệu quả, khiến động cơ quá nhiệt.
Việc sạc ắc quy cũng ảnh hưởng lớn. Khi ắc quy bị sạc quá mức, chất điện ly giải phóng khí hydro nhanh hơn, dẫn đến ăn mòn nghiêm trọng trên cả hai đầu cực. Đây có thể là dấu hiệu cho thấy bộ điều chỉnh điện áp của xe gặp trục trặc.
Ngược lại, nếu ắc quy không được sạc đủ, lớp ăn mòn thường xuất hiện nhiều hơn ở đầu cực âm do hệ thống điện tiêu thụ quá nhiều năng lượng.
Cuối cùng, tuổi thọ của ắc quy cũng là yếu tố quan trọng. Một ắc quy ô tô thường có tuổi thọ từ năm đến bảy năm. Nếu phát hiện ăn mòn quá mức mà không do các nguyên nhân trên, rất có thể ắc quy đã cũ và mất khả năng giữ điện.
Theo thợ máy Bryan Jewett, để kiểm tra tình trạng ắc quy, người dùng có thể sử dụng đồng hồ vạn năng đặt ở chế độ đo điện áp DC. Sau khi tắt xe, kết nối dây dương với đầu cực dương và dây âm với đầu cực âm.
Điện áp của một ắc quy khỏe, sạc đầy dao động từ 12,6 đến 12,8 volt. Nếu dưới 12,4 volt, ắc quy cần được sạc, còn dưới 12 volt thì khả năng cao cần thay mới.
Cách làm sạch đầu cực ắc quy
Garrett Torelli từ Batteries Plus chia sẻ quy trình làm sạch đầu cực ắc quy một cách hiệu quả. Trước tiên, cần đeo găng tay và kính bảo hộ để đảm bảo an toàn, sau đó mở nắp ca-pô.
Trước khi ngắt kết nối, nên cắm bộ lưu bộ nhớ để tránh mất các cài đặt như radio hay đồng hồ. Tiếp theo, ngắt ắc quy bắt đầu từ đầu cực âm, sau đó đến đầu cực dương. Để thao tác dễ dàng, có thể dùng kìm giữ bu-lông cố định trong khi vặn ốc.
Sau khi tháo, cần kiểm tra dây cáp ắc quy xem có bị mòn hay ăn mòn không. Nếu phát hiện hư hỏng, dây cáp cần được thay ngay lập tức.
Để làm sạch, sử dụng bàn chải dây kết hợp dung dịch trung hòa như baking soda pha nước hoặc bình xịt chuyên dụng để loại bỏ lớp ăn mòn.
Cả kẹp đầu cực cũng nên được vệ sinh kỹ lưỡng. Cuối cùng, lắp ắc quy trở lại, cố định chắc chắn và kết nối theo thứ tự ngược lại, bắt đầu từ đầu cực dương. Đảm bảo các kẹp được siết chặt để tránh vấn đề về sau.
Để hạn chế ăn mòn, người dùng chỉ cần bôi một lớp mỡ vaseline hoặc chất bảo vệ đầu cực ắc quy. Đây là hợp chất điện môi giúp ngăn chặn phản ứng hóa học gây ăn mòn.
Lớp bảo vệ này có thể được bôi lại định kỳ, đặc biệt khi nhận thấy dấu hiệu ăn mòn bắt đầu xuất hiện.
Về tần suất kiểm tra, nếu ắc quy còn mới và xe không gặp vấn đề gì, việc kiểm tra ăn mòn nên thực hiện mỗi năm một lần.
Khi ắc quy đã cũ, cần kiểm tra thường xuyên hơn, nhất là khi động cơ khó khởi động hoặc đèn pha mờ đi lúc đề máy.
Nếu phát hiện ăn mòn, người dùng hoàn toàn có thể tự xử lý trong phần lớn trường hợp.
Tuy nhiên, nên đưa xe đến gara chuyên nghiệp nếu gặp các dấu hiệu như ăn mòn quá mức, lớp ăn mòn dày hơn rõ rệt ở đầu cực âm so với đầu cực dương, ắc quy bị rò rỉ hoặc động cơ quá nhiệt.