57% doanh nghiệp xây dựng 'than trời' vì vật liệu tăng giá, cát đá khan hiếm
(CLO) Theo đại diện Cục Thống kê, Bộ Tài chính, khó khăn lớn nhất của doanh nghiệp và các nhà thầu xây dựng phải đối mặt trong quý II/2025 là giá nguyên vật liệu xây dựng tăng cao.
Ngành xây dựng đối mặt với nhiều áp lực
Theo báo cáo của Tổng cục Thống kê, nay là Cục Thống kê, Bộ Tài chính, trong quý IV/2024, có 45,7% doanh nghiệp gặp khó khăn do giá nguyên vật liệu xây dựng tăng cao.
Tuy nhiên, theo báo cáo mới nhất của Cục Thống kê công bố, trong quý II/2025, có tới 57,2% doanh nghiệp xây dựng cho biết giá vật liệu tăng cao đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động sản xuất kinh doanh. Đồng thời, 54% doanh nghiệp phản ánh chi phí nguyên vật liệu trực tiếp tiếp tục tăng.
Liên quan tới vấn đề này, bà Phí Thị Hương Nga, Trưởng ban Thống kê Công nghiệp và Xây dựng, Cục Thống kê cho biết: Khó khăn lớn nhất của doanh nghiệp và các nhà thầu xây dựng phải đối mặt trong quý II là giá nguyên vật liệu xây dựng tăng cao. Bà cũng nhấn mạnh, dây là mức tăng mạnh nhất trong các kỳ khảo sát gần đây.
Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng này là do phía cầu đang tăng mạnh, đặc biệt đầu tư công được thúc đẩy. Các dự án giao thông lớn, nhà ở xã hội và chương trình xóa nhà tạm được triển khai đồng loạt trên khắp cả nước, nhu cầu sử dụng cát, đá, thép, xi măng tăng vọt trong thời gian ngắn.
Số liệu thống kê cho biết, trong quý II, có tới 76,2% doanh nghiệp nhận định hợp đồng xây dựng mới tăng hoặc giữ nguyên, cho thấy thị trường vẫn ở trạng thái sôi động và cạnh tranh cao về nguồn cung. Chỉ số sản xuất ngành vật liệu xây dựng như sắt thép, xi măng, bê tông duy trì đà tăng trưởng tốt trong 6 tháng đầu năm.
Tuy nhiên, tại một số địa phương, doanh nghiệp đang gặp khó khăn trong tiếp cận nguồn cát và đá xây dựng do các mỏ hết hạn khai thác hoặc bị gián đoạn vì sạt lở, chưa được cấp phép mới.
Hiện tượng này gây ra thiếu hụt cục bộ, khiến chi phí vận chuyển tăng cao và đẩy giá thành vật liệu lên mức bất lợi. Tỷ lệ doanh nghiệp cho rằng họ gặp khó vì nguồn cung tuy chỉ là 21,7%, nhưng yếu tố trễ tiến độ, biến động giá và phân phối không đều khiến hiệu ứng lan rộng hơn thực tế thống kê.
Ngoài ra, yếu tố tâm lý thị trường cũng góp phần đẩy giá ngắn hạn. Một số đại lý và nhà phân phối có xu hướng giữ hàng khi thị trường đang tăng nóng, dẫn đến tình trạng mất cân bằng tạm thời. Trong lúc các dự án cần gấp vật liệu để bám tiến độ thì nguồn cung lại chậm nhịp, khiến doanh nghiệp thêm bị động trong tổ chức thi công và kiểm soát ngân sách.
Giá vật liệu xây dựng vẫn đang tăng
Trong khi đó, theo báo cáo của Viện Kinh tế xây dựng, Bộ Xây dựng, trong tháng 6/2025, giá vật liệu xây dựng vẫn trên đà tăng.
Cụ thể, giá thép bình quân tháng tăng 100 - 270 đồng/kg tùy các loại và từng vùng, tính trung bình tăng 1,2% so với tháng 5. Giá nhựa đường tăng tới 200 đồng/kg các loại, tăng 0,16 - 0,33% so với tháng trước. Nguyên nhân giá nhựa đường tăng là do ảnh hưởng giá xăng dầu và chi phí vận chuyển.
Giá xi măng ổn định, không biến động so với tháng trước. Các dây chuyền sản xuất xi măng đủ đáp ứng được nhu cầu tiêu thụ trong nước và xuất khẩu ra các nước trên thế giới. Mặc dù chi phí sản xuất cũng tăng lên nhưng do lượng cung lớn, các nhà máy sản xuất phải cân đối để đạt được lợi nhuận.
Giá cát xây dựng tăng từ 29,95 - 58,45% ở khu vực so với tháng 5/2025. Nguyên nhân được Viện Kinh tế xây dựng nhận định là do nhu cầu xây dựng cao, nguồn cung khan hiếm, các mỏ cát được cấp phép tạm dừng hàng loạt do nhiều nguyên nhân, như hết hạn cấp phép; gây sạt lở, chồng lấn; chủ động ngừng khai thác…
Đặc biệt là các tỉnh miền Trung, các công trình sử dụng chủ yếu nguồn cát tự nhiên, không có các trạm để sản xuất cát nghiền.
Giá đá xây dựng tăng từ 7,3 - 11,11% so với tháng 5/2025. Nguyên nhân là do nhu cầu xây dựng tăng cao, đồng thời do ảnh hưởng tăng giá các loại vật liệu xây dựng (cát xây dựng). Các địa phương không đủ lượng cát tự nhiên, sử dụng cát nghiền để thi công xây dựng, đặc biệt khu vực miền Bắc và miền Nam.
"Nhìn chung trong tháng 6, các loại vật liệu xây dựng như xi măng, thép, nhựa đường ổn định, không biến động nhiều so với tháng trước, chỉ có giá cát và đá xây dựng tăng cao. Do giá vật liệu biến động, nên giá trị các loại hình công trình tăng từ 0,68 - 3,14% so với tháng trước", Viện Kinh tế xây dựng đánh giá.