Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới

Sự kiện này diễn ra trong khuôn khổ Kỳ họp lần thứ 47 của Ủy ban Di sản Thế giới, được tổ chức tại Paris, Pháp từ ngày 06/7 đến ngày 16/7/2025.

Quần thể di tích và danh thắng được công nhận Di sản Thế giới này trải rộng trên địa bàn ba tỉnh, thành phố: Quảng Ninh, Hải Phòng và Bắc Ninh, bao gồm tổng cộng 12 điểm di tích quan trọng. Trong đó, Quảng Ninh đóng góp 05 điểm (Thái Miếu, chùa Lân, chùa Hoa Yên, chùa Ngọa Vân, bãi cọc Yên Giang); Bắc Ninh có 02 điểm (chùa Vĩnh Nghiêm, chùa Bổ Đà). Đặc biệt, thành phố Hải Phòng tự hào với 05 điểm di tích lịch sử và danh thắng tiêu biểu: chùa Côn Sơn, đền Kiếp Bạc, chùa Thanh Mai, động Kính Chủ và chùa Nhẫm Dương. Những di tích này không chỉ mang giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học đặc sắc của Việt Nam mà còn sở hữu giá trị nổi bật toàn cầu, đáp ứng đầy đủ các tiêu chí để được ghi danh Di sản Thế giới.

Quần thể này là minh chứng cho sự liên minh chiến lược độc đáo giữa Nhà nước (Hoàng gia nhà Trần), tôn giáo (Phật giáo Trúc Lâm) và nhân dân, tạo nên một truyền thống văn hóa có ý nghĩa toàn cầu, định hình bản sắc dân tộc và thúc đẩy hòa bình, an ninh khu vực.

Quần thể cũng khẳng định Phật giáo Trúc Lâm, được khởi xướng và phát triển bởi các thành viên Hoàng gia nhà Trần từ dãy núi Yên Tử, đã có ảnh hưởng sâu rộng đến xã hội thế tục, góp phần củng cố quốc gia, đảm bảo hòa bình và hợp tác trong khu vực.

Trong số 5 điểm di tích của Hải Phòng, chùa Côn Sơn là một trong ba trung tâm nổi tiếng nhất của Phật giáo Trúc Lâm từ thời Trần, nơi cả ba vị Tam Tổ đều từng tu hành và thuyết pháp. Chùa lưu giữ nhiều cổ vật quý giá, trong đó có 3 bảo vật quốc gia được Thủ tướng Chính phủ công nhận, cùng với hệ thống di vật khảo cổ liên tục từ thời Trần đến thời Nguyễn. Lễ hội chùa Côn Sơn cũng được ghi danh di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Đền Kiếp Bạc là nơi thờ Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn, anh hùng dân tộc, thiên tài quân sự. Đây từng là đại bản doanh, nơi Ngài huấn luyện quân sỹ và viết những tác phẩm bất hủ. Đền là trung tâm tín ngưỡng linh thiêng bậc nhất của đất nước, với kiến trúc được tu bổ liên tục qua các thời kỳ và dấu tích khảo cổ học từ thời Trần. Lễ hội đền Kiếp Bạc cũng là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Chùa Thanh Mai, khởi dựng thời Trần trên núi Phật Tích, là đại danh lam gắn liền với Thiền sư Pháp Loa và Huyền Quang. Chùa lưu giữ nhiều cổ vật nguyên gốc, trong đó có bia “Thanh Mai Viên Thông tháp bi” là bảo vật quốc gia, ghi chép lịch sử Phật giáo Trúc Lâm.

Chùa Nhẫm Dương, khởi dựng thời Trần, từ thế kỷ 17 trở thành chốn tổ phái Tào Động Việt Nam. Nơi đây nổi bật với động Thánh Hóa có tầng văn hóa cổ sinh - khảo cổ học dày tới 4m, chứa nhiều di vật khảo cổ học từ thời tiền sử đến các thời kỳ lịch sử, khẳng định truyền thống định cư, sinh hoạt liên tục của con người.

Cuối cùng, Động Kính Chủ trên núi Dương Nham, được vua Lý Thần Tông ban tên, nổi tiếng với hệ thống hơn 50 bia ma nhai của các danh nhân văn hóa Việt Nam, ca ngợi cảnh trí thiên nhiên và ghi lại những sự kiện lịch sử hào hùng, trong đó có 2 tấm bia thời Trần của Phạm Sư Mạnh là bảo vật quốc gia.

Việc Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới là một niềm vinh dự to lớn, khẳng định giá trị văn hóa, lịch sử và tâm linh trường tồn của Việt Nam. Sự kiện này chắc chắn sẽ mở ra nhiều cơ hội mới cho sự phát triển du lịch và kinh tế - xã hội của các địa phương liên quan, đặc biệt là Hải Phòng, đồng thời góp phần quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam ra thế giới.

Đại Vũ