Chính phủ chuẩn hóa thủ tục thanh toán chi phí tố tụng: Rõ quy trình, chặt thời hạn

Nghị định có hiệu lực từ ngày 11/7/2025, áp dụng trong các hoạt động tố tụng hình sự, dân sự, hành chính, bảo đảm tính minh bạch, đúng pháp luật và kịp thời trong chi trả cho các cơ quan, tổ chức, cá nhân thực hiện hoạt động tố tụng.

Cụ thể, Nghị định quy định chi tiết việc chi trả các khoản chi phí như: chi phí xem xét, thẩm định tại chỗ; định giá tài sản; giám định; chi trả cho hội thẩm, luật sư, trợ giúp viên pháp lý, bào chữa viên nhân dân khi được chỉ định trong tố tụng hình sự; chi phí cho người làm chứng, người chứng kiến, phiên dịch, dịch thuật; chi phí ủy thác tư pháp ra nước ngoài; chi phí tham gia phiên tòa, phiên họp giải quyết vụ việc, vụ án.

Quy trình thanh toán chi phí xem xét, thẩm định tại chỗ

Sau khi hoàn tất việc xem xét, thẩm định tại chỗ, người tiến hành hoặc được mời tham gia hoạt động này phải gửi hồ sơ đề nghị thanh toán tới cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng bằng hình thức phù hợp (bưu chính, nộp trực tiếp hoặc trực tuyến nếu đủ điều kiện hạ tầng kỹ thuật). Hồ sơ gồm Giấy đề nghị thanh toán theo mẫu kèm theo Nghị định, kèm theo hóa đơn, chứng từ hợp pháp chứng minh chi phí phát sinh hợp lý.

Trong thời hạn 3 ngày làm việc kể từ ngày nhận hồ sơ, nếu thiếu hoặc chưa hợp lệ, cơ quan có thẩm quyền phải thông báo để người nộp hoàn thiện. Trong vòng 10 ngày kể từ khi hồ sơ đầy đủ, cơ quan tố tụng sẽ thanh toán theo quy định và theo hóa đơn, hợp đồng, phiếu thu phù hợp pháp luật.

Chi phí định giá tài sản: Có thể tạm ứng, thanh toán sau khi có kết quả

Khi cần tạm ứng chi phí định giá tài sản, trong vòng 5 ngày kể từ khi có yêu cầu định giá, Hội đồng định giá tài sản phải gửi hồ sơ tạm ứng đến cơ quan tố tụng. Hồ sơ gồm Giấy đề nghị tạm ứng, bảng tính chi phí và căn cứ tính toán. Trong vòng 10 ngày kể từ khi nhận hồ sơ đầy đủ, cơ quan tố tụng phải thực hiện tạm ứng, mức tối đa không vượt quá chi phí dự toán.

Sau khi có kết quả định giá, Hội đồng định giá tài sản phải gửi hồ sơ đề nghị thanh toán, gồm Giấy đề nghị thanh toán, văn bản yêu cầu định giá, hóa đơn chứng từ hợp pháp. Trường hợp tạm ứng chưa đủ thì thanh toán phần còn thiếu; nếu vượt thì phải hoàn trả trong vòng 2 ngày làm việc.

Chi phí giám định: Quy định cụ thể theo từng loại tố tụng

Trong tố tụng dân sự và hành chính, thủ tục tạm ứng, thanh toán chi phí giám định thực hiện theo Điều 38 Pháp lệnh Chi phí tố tụng. Đối với tố tụng hình sự, thực hiện theo Điều 44 của Pháp lệnh. Sau khi nhận được quyết định trưng cầu giám định, tổ chức, cá nhân thực hiện giám định phải gửi hồ sơ tạm ứng trong vòng 5 ngày.

Hồ sơ gồm Giấy đề nghị tạm ứng, bảng tính chi phí giám định và căn cứ tính toán. Mức tạm ứng không vượt quá chi phí dự kiến. Trong vòng 10 ngày sau khi có kết quả giám định, đơn vị giám định gửi hồ sơ thanh toán gồm Giấy đề nghị và hóa đơn chứng từ hợp pháp. Cơ quan tố tụng có trách nhiệm thanh toán trong vòng 10 ngày kể từ khi nhận hồ sơ hợp lệ. Nếu đã tạm ứng vượt quá, tổ chức giám định phải hoàn trả phần chênh lệch trong vòng 2 ngày làm việc.

Chi phí cho luật sư, bào chữa viên nhân dân và trợ giúp viên pháp lý

Đối với trường hợp chỉ định luật sư, trợ giúp viên pháp lý, thủ tục thanh toán chi phí thực hiện theo pháp luật chuyên ngành. Riêng với bào chữa viên nhân dân, hồ sơ thanh toán bao gồm Giấy đề nghị thanh toán, bảng kê thời gian làm việc có xác nhận của cơ quan tiến hành tố tụng, hóa đơn, chứng từ hợp pháp theo quy định của Pháp lệnh Chi phí tố tụng.

Sau mỗi giai đoạn tố tụng, bào chữa viên nhân dân gửi hồ sơ theo các hình thức nêu trên. Cơ quan tố tụng có 3 ngày để thông báo nếu hồ sơ chưa hợp lệ và 10 ngày để thanh toán kể từ khi nhận đủ hồ sơ hợp lệ.

Chi phí cho người làm chứng, người chứng kiến, phiên dịch, dịch thuật

Sau khi hoàn tất công việc, các đối tượng này gửi hồ sơ đề nghị thanh toán, gồm Giấy đề nghị và các chứng từ hợp pháp. Trường hợp hồ sơ thiếu, cơ quan tố tụng phải phản hồi trong vòng 3 ngày. Khi hồ sơ đầy đủ, việc thanh toán được thực hiện trong vòng 10 ngày.

Nghị định 204/2025/NĐ-CP ra đời góp phần chuẩn hóa và đơn giản hóa quy trình chi trả các khoản chi phí phát sinh trong hoạt động tố tụng, tạo cơ sở pháp lý đồng bộ, thống nhất, giúp cơ quan tiến hành tố tụng và các bên liên quan thực hiện đúng quy trình, đảm bảo quyền lợi, nghĩa vụ của người tham gia tố tụng.

Hoàng Minh