Đại học "thờ ơ" chênh lệch phổ điểm, thí sinh D01, D00 bất lợi?

Kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025 không chỉ mang lại kết quả cho từng thí sinh mà còn hé lộ một bức tranh toàn cảnh về sự chênh lệch rõ rệt trong phổ điểm giữa các tổ hợp xét tuyển. Điều này đang tạo ra một thách thức lớn về tính công bằng và chất lượng đầu vào cho các cơ sở giáo dục.

Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) đã nhanh chóng công bố bách phân vị tổng điểm của các khối truyền thống để các trường tham khảo. Và những con số này đã vẽ nên một bức tranh rõ ràng về sự chênh lệch, đặc biệt ở các mốc điểm cao:

A00 (Toán, Lý, Hóa) và D01 (Toán, Văn, Anh): Từ mốc 19 điểm trở lên, khối A00 chênh lệch 1-2 điểm so với D01, phổ biến là 1,5 điểm. Đáng chú ý hơn, ở mốc 27 điểm, A00 được Bộ GD&ĐT đưa ra ngang 25,5 điểm D01.

D01 và C00 (Văn, Sử, Địa): Sự chênh lệch còn lớn hơn nữa, có những mốc cách biệt tới 3-3,5 điểm. Đơn cử, 27 điểm C00 được coi là ngang với 24 điểm D01; 26 điểm C00 ngang 22,75 điểm D01; và 25 điểm C00 ngang 21,5 điểm D01.

Dựa trên dữ liệu rõ ràng của Bộ GD&ĐT, nhiều trường đã bắt đầu xây dựng công thức quy đổi riêng, mỗi nơi một kiểu. Tuy nhiên, một thực tế đáng quan ngại là không ít trường đại học vẫn kiên quyết không thực hiện quy đổi điểm giữa các tổ hợp xét tuyển bằng phương thức thi tốt nghiệp THPT.

Điều này đồng nghĩa với việc, một điểm 27 của khối A00 sẽ được đánh giá ngang bằng với một điểm 27 của D01, dù thực tế để đạt được 27 điểm ở D01 đòi hỏi sự nỗ lực rất lớn.

Điển hình cho xu hướng này, Trường Đại học Bách khoa, Đại học Quốc gia TP HCM tiếp tục áp dụng công thức tổ hợp đã công bố, trong đó điểm thi tốt nghiệp THPT chỉ chiếm 20% tổng điểm xét tuyển, và không quy đổi giữa các tổ hợp. PGS.TS Bùi Hoài Thắng, Trưởng phòng Đào tạo trường, cho biết việc sử dụng công thức tổ hợp là đủ để xác định điểm trúng tuyển.

Tương tự, cả Trường Đại học Thương mại và Đại học Kinh tế Quốc dân đều sử dụng nhiều tổ hợp nhưng chỉ lấy một mức điểm chuẩn chung, không phân biệt tổ hợp. Điều này khiến dư luận không khỏi đặt câu hỏi về tính công bằng trong tuyển sinh.

Ngay cả Học viện Hàng không Việt Nam cũng chỉ công bố quy tắc quy đổi tổ hợp giữa các phương thức, nhưng không hề có công thức quy đổi giữa các tổ hợp trong cùng một phương thức. Học viện thậm chí còn lưu ý rằng chỉ quy đổi điểm sàn và điểm trúng tuyển, không quy đổi điểm xét tuyển của thí sinh.

Về phía Trường Đại học Công nghiệp TP HCM, mặc dù đã xây dựng hàm tương quan để quy đổi điểm trúng tuyển giữa các phương thức xét tuyển, nhưng đối với phương thức thi tốt nghiệp THPT năm 2025, trường không thực hiện quy đổi giữa các tổ hợp. TS Nguyễn Trung Nhân, Trưởng phòng Đào tạo, lý giải rằng việc đã đưa hai môn cốt lõi vào các tổ hợp là đủ và không cần quy đổi.

Trong khi đó, Trường Đại học Mở TP HCM mới chỉ thông báo ngưỡng đảm bảo chất lượng đầu vào được xác định bằng nhau giữa các tổ hợp, chưa rõ mức điểm chuẩn sẽ được áp dụng như thế nào.

Phân tích sâu hơn dữ liệu điểm thi tốt nghiệp THPT 2025, phóng viên nhận thấy sự chênh lệch điểm giữa các tổ hợp có môn Tiếng Anh và Toán – đặc biệt là D01 – là rất lớn so với các tổ hợp như A00 hay C00.

Hãy nhìn vào những con số cụ thể:

Số lượng thí sinh đạt từ 7 điểm Tiếng Anh trở lên chỉ chiếm khoảng 15%, và hơn 38% thí sinh dưới điểm trung bình (dưới 5 điểm).

Môn Toán còn cho thấy kết quả đầy thách thức: chỉ 12,3% thí sinh đạt từ 7 điểm trở lên, và đáng chú ý là 56,3% (quá nửa) thí sinh dưới 5 điểm!

Trong khi đó, môn Vật lý và Hóa học lại có kết quả khá tốt với điểm trung bình lần lượt là 6,99 và 6,06. Đặc biệt ở Vật lý, chỉ có khoảng 9% thí sinh dưới điểm 5 và hơn một nửa thí sinh đạt từ 7 điểm trở lên.

Chính những yếu tố này đã cấu thành nên sự chênh lệch đáng kể về phổ điểm giữa khối D01 và A00:

Mốc 24 điểm (trung bình 8 điểm/môn): D01 có 12.499 thí sinh, trong khi A00 có tới 28.498 thí sinh (gấp 2,3 lần).

Mốc 25 điểm trở lên: D01 có 4.989 thí sinh, A00 có 19.973 thí sinh (gấp 4 lần).

Mốc 26 điểm trở lên: D01 có 1.421 thí sinh, A00 có 12.571 thí sinh (gấp 8,8 lần).

Mốc 27 điểm trở lên: D01 có vỏn vẹn 239 thí sinh, A00 có tới 6.524 thí sinh (gấp 27,2 lần).

Mốc 28 điểm trở lên: D01 chỉ có 14 thí sinh, A00 có 2.308 thí sinh (gấp 164 lần).

Mốc 28,5 điểm trở lên: D01 chỉ còn 2 thí sinh nhưng A00 lại có đến 1.035 thí sinh (gấp 517 lần)!

Và đỉnh điểm của sự khác biệt là ở thủ khoa: Thủ khoa khối D01 duy nhất của cả nước đạt 29 điểm. Trong khi đó, từ mốc 29 điểm trở lên, khối A00 đã có 344 em.

Sự chênh lệch lớn giữa phổ điểm các khối đang khiến những thí sinh dự định xét tuyển bằng tổ hợp có tiếng Anh, toán – đặc biệt là D01 – đối mặt với một thử thách không nhỏ. Câu hỏi đặt ra là, liệu các trường đại học có nên xem xét lại chính sách tuyển sinh để đảm bảo sự công bằng thực sự cho mọi thí sinh trong mùa tuyển sinh 2025?

Văn Hiền