Ngành công nghệ vệ tinh là 'mỏ vàng' mới cho gen Z
(CLO) TS Tống Sĩ Sơn, Phó trưởng khoa Vũ trụ và Ứng dụng, Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội (USTH) khẳng định ngành Khoa học vũ trụ và Công nghệ vệ tinh học "cực kỳ sát sườn" với đời sống, mở ra cánh cửa việc làm rộng lớn với mức lương hấp dẫn lên tới 35 triệu đồng/tháng.
Khi nhắc đến "Khoa học vũ trụ và Công nghệ vệ tinh", nhiều người vẫn hình dung về một lĩnh vực xa vời, dành riêng cho những "thiên tài Toán - Lý" hay chỉ gói gọn trong các dự án quốc phòng vĩ mô.
Tuy nhiên, ngành Khoa học vũ trụ và Công nghệ vệ tinh không chỉ là những hình ảnh phi hành gia bay lượn hay tên lửa phóng vút. Theo TS Tống Sĩ Sơn, công nghệ vũ trụ đã và đang len lỏi vào mọi ngóc ngách cuộc sống hàng ngày của chúng ta: từ việc tìm đường trên điện thoại thông minh, nhận dự báo thời tiết chính xác, cho đến việc theo dõi ngập lụt, cháy rừng, quy hoạch đô thị thông minh, giám sát biến đổi khí hậu, hay thậm chí là cứu hộ, cứu nạn.
"Tôi thường nói với sinh viên Khoa học vũ trụ và Công nghệ vệ tinh không ở xa trên trời. Nó nằm ngay trong túi áo bạn, dưới dạng các ứng dụng bản đồ, tìm đường hoặc ảnh vệ tinh giúp xác định vị trí các đối tượng xuất hiện trên mặt đất", ông Sơn nhấn mạnh sự gần gũi và tiềm năng ứng dụng không giới hạn của ngành.
Việt Nam, với tầm nhìn chiến lược làm chủ công nghệ tiên tiến, đã bắt đầu đào tạo ngành này từ năm 2012 tại USTH. Thực tế, Việt Nam đã sở hữu vệ tinh quan trắc Trái đất VNREDSat-1 từ năm 2013 và sắp tới sẽ phóng vệ tinh Radar đầu tiên do Trung tâm Vũ trụ Việt Nam (VNSC) phát triển. Điều này cho thấy công nghệ vũ trụ không còn là đặc quyền của các cường quốc mà là một lĩnh vực đang phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam, đòi hỏi nguồn nhân lực chất lượng cao.
Tại Việt Nam, ngoài USTH, chỉ có Trường Đại học Quốc tế, Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh đào tạo ngành này (với tên gọi Kỹ thuật không gian), tập trung vào ứng dụng công nghệ vệ tinh như xử lý và phân tích tín hiệu, hình ảnh vệ tinh, công nghệ viễn thám và định vị.
Chương trình đào tạo tại USTH nổi bật với việc tuân thủ tiến trình Bologna của châu Âu, kéo dài 3 năm, và được dạy hoàn toàn bằng tiếng Anh. Mức học phí khoảng 79 triệu đồng/năm. Sinh viên được trang bị kiến thức nền tảng vững chắc về Vật lý, Toán, Lập trình, Điện - điện tử trước khi đi sâu vào các chuyên ngành hẹp như: Vật lý thiên văn hiện đại, cơ học quỹ đạo, động lực học và điều khiển vệ tinh, thiết kế và chế tạo vệ tinh nhỏ, cảm biến viễn thám, xử lý ảnh vệ tinh, phân tích dữ liệu không gian, ứng dụng viễn thám và GIS trong quan trắc môi trường, nông nghiệp, đô thị và hệ thống định vị toàn cầu (GNSS) và truyền thông vệ tinh.
Đặc biệt, sinh viên có cơ hội tham gia các dự án nghiên cứu, thực tập tại những "địa chỉ vàng" trong và ngoài nước như Đài thiên văn Paris (PSL), Trung tâm Nghiên cứu Vũ trụ quốc gia Pháp (CNES), Trung tâm Vũ trụ Quốc gia Việt Nam (VNSC), hay các doanh nghiệp lớn như Viettel, Vegastar. Điều này giúp sinh viên tiếp cận kiến thức và công nghệ tiên tiến nhất, tạo lợi thế cạnh tranh vượt trội.
TS Tống Sĩ Sơn khẳng định, sinh viên tốt nghiệp ngành Khoa học vũ trụ và Công nghệ vệ tinh có cơ hội việc làm rộng mở, không chỉ gói gọn trong lĩnh vực vũ trụ mà còn mở rộng sang các ngành "nóng" khác như công nghệ không gian, dữ liệu lớn (Big Data), đô thị thông minh và biến đổi khí hậu, Trí tuệ nhân tạo (AI), GIS.
Nhu cầu nhân lực cho lĩnh vực này tại Việt Nam đang tăng rất nhanh, xuất phát từ hai yếu tố chính:
Chiến lược quốc gia phát triển công nghệ vũ trụ: Với các dự án vệ tinh như VNREDSat, NanoDragon, MicroDragon và sắp tới là LOTUSat, Việt Nam cần nguồn nhân lực lớn để vận hành, phân tích và ứng dụng dữ liệu.
Xu hướng ứng dụng dữ liệu vệ tinh: Công nghệ không gian được ứng dụng ngày càng rộng rãi trong nhiều ngành kinh tế - xã hội như quản lý đất đai, quy hoạch đô thị, nông nghiệp chính xác, phòng chống thiên tai.
"Nhu cầu này không chỉ đến từ khu vực nhà nước mà còn từ doanh nghiệp công nghệ, viễn thông, bản đồ số, AI, logistics, và cả các startup đang phát triển ứng dụng trên nền dữ liệu không gian", ông Sơn chia sẻ.
Điều này giải thích lý do vì sao sinh viên ngành này "rất dễ tìm việc đúng chuyên môn hoặc chuyển sang lĩnh vực gần như xử lý dữ liệu lớn (Big Data), trí tuệ nhân tạo (AI), GIS - vốn cũng đang thiếu người".
Theo khảo sát đến năm 2024 với 4 khóa tốt nghiệp tại Trường Đại học Quốc tế, khoảng 50% kỹ sư tốt nghiệp đảm nhận việc xử lý và phân tích dữ liệu tại các doanh nghiệp như FPT, TMA Solutions, Bosch với mức lương hấp dẫn từ 30-35 triệu đồng/tháng. Số còn lại cũng nhận mức lương từ 15-30 triệu. Rất nhiều sinh viên còn lựa chọn học lên thạc sĩ, tiến sĩ tại các quốc gia có nền khoa học vũ trụ phát triển như châu Âu, Nhật Bản và Hàn Quốc.
Khoa học vũ trụ và Công nghệ vệ tinh, một ngành học từng được coi là "xa vời", nay đã trở thành con đường đầy tiềm năng, mở ra cơ hội vàng cho thế hệ trẻ Việt Nam khẳng định bản thân trong kỷ nguyên số.