Chính quyền hai cấp: Niềm tin bước đầu và phân công “6 rõ”

“Tôi rất hài lòng” - đó là “từ khoá” dễ nhận diện nhất trong hầu hết những chia sẻ của người dân khi đến với các trung tâm hành chính công tại khắp các địa phương. “Từ khi chính quyền mới đi vào hoạt động, đây là lần đầu tiên tôi đến làm giấy ủy quyền nhận lương cho ông bà. Tôi cảm thấy rất hài lòng với thái độ phục vụ của cán bộ ở đây. Các anh, các chị rất quan tâm, tiếp đón chu đáo, tư vấn tận tình cho người dân. Khi sáng tôi làm giấy bị sai, các chị giúp tôi làm lại. Tôi thấy rất hài lòng” - đó là chia sẻ của một người dân đi làm thủ tục ủy quyền tại Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Sông Vàng - xã được thành lập trên cơ sở hợp nhất xã Ba và xã Tư (huyện Đông Giang cũ) của TP. Đà Nẵng.

“Trước đây, mọi thủ tục liên quan đến nhà đất, người dân thường phải lên Văn phòng đăng ký đất đai của huyện để giải quyết. Giờ đây, khi đến Điểm Phục vụ hành chính công tại xã, tôi đã được tiếp nhận hồ sơ và xử lý theo đúng quy định. Các giấy tờ, hồ sơ nhiều, nhưng tôi được cán bộ in phiếu kê khai thông tin, hướng dẫn nhiệt tình từng nội dung, mục nào không hiểu đều được giải đáp rõ ràng. Theo tôi, việc sắp xếp lại bộ máy hành chính theo mô hình mới là hoàn toàn hợp lý, giúp người dân tiết kiệm thời gian, công sức và không phải đi lại nhiều nơi như trước” - đó là chia sẻ của một người dân khi tới làm thủ tục tại Trung tâm hành chính công xã Thiên Lộc, Hà Nội.

“Em đến để thực hiện các thủ tục liên quan đến giấy tờ công chứng gửi về trường. Ban đầu, em nghĩ sẽ phải chờ đợi khá lâu, nhưng mọi việc diễn ra nhanh chóng và trơn tru hơn mong đợi. Điều khiến em bất ngờ nhất là sự xuất hiện của robot hỗ trợ hướng dẫn. Người dân chỉ cần chạm vào màn hình để chọn loại thủ tục cần thiết, sau đó làm theo các bước được hướng dẫn chi tiết. Tất cả quy trình chỉ mất vài phút, rất thuận tiện và khiến em cảm thấy thoải mái, hài lòng” - một sinh viên Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh bày tỏ cảm xúc khi đến làm thủ tục tại Trung tâm phục vụ hành chính công phường Thủ Đức.

Cụ ông Nguyễn Thanh Tùng, 81 tuổi (đường Tựu Liệt, phường Hoàng Liệt) thì chia sẻ thật giản dị: “Chỉ cần đi làm thủ tục hành chính được nhanh gọn, niềm nở là người dân chúng tôi đã thấy hạnh phúc rồi”, ông Nguyễn Thanh Tùng nói.

Theo nhiều nhìn nhận, chính quyền địa phương hai cấp là bước phát triển cao hơn từ chính quyền “của dân, do dân, vì dân” tới chính quyền “gần dân, thân dân”, phụng sự Nhân dân. Vì lẽ đó, khi phần đa người dân, sau khi tiếp xúc với chính quyền, đều cho thấy sự hài lòng, thì điều đó cũng chính là minh chứng cho thấy tính đúng đắn của chủ trương việc quyết liệt đưa mô hình chính quyền hai cấp chính thức đi vào vận hành. Đơn cử như tại Hà Nội, sau gần 1 tháng triển khai, Thành phố đã công bố danh sách 126 điểm phục vụ hành chính công tại các xã, phường, đồng thời công khai đường dây nóng để hỗ trợ kịp thời. Các địa phương đã linh hoạt huy động sự vào cuộc của nhiều lực lượng cùng đồng hành với người dân trong từng thủ tục, từng hồ sơ. Cả hệ thống chính trị và hệ thống hành chính đều đang vận hành theo hướng đổi mới tổ chức bộ máy, nâng cao chất lượng quản trị, điều hành khoa học, hạn chế trung gian, xóa bỏ trùng lắp chức năng, gần dân hơn, sát dân hơn, phục vụ Nhân dân tốt hơn. Mô hình “chính quyền kiến tạo, phục vụ” không còn là khẩu hiệu mà đã bắt đầu hiện diện qua những việc làm cụ thể, từ cách ứng xử gần gũi cho đến sự hướng dẫn tận tình.

Đương nhiên, việc thực thi bất kể quyết sách nào chưa từng có tiền lệ là thử thách vô cùng lớn. Với một quyết sách mang tính đột phá, lịch sử về tổ chức bộ máy của cả hệ thống chính trị, nhắm tới mục tiêu lớn là thiết lập một thiết chế quản trị hiện đại, liêm chính, tinh gọn và hướng tới người dân, doanh nghiệp là trung tâm, thì những khó khăn, thậm chí vướng mắc liên quan đất đai, thủ tục hành chính, những hạn chế, bất cập về hạ tầng, nhất là hạ tầng công nghệ thông tin, chuyển đổi số ở nhiều địa phương trong bối cảnh các địa phương đang dùng nhiều phần mềm khác nhau, khó liên thông, tích hợp, đường truyền internet băng thông rộng còn hạn chế… là điều không thể tránh khỏi. Như nhìn nhận của Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà: Mô hình chính quyền địa phương hai cấp là một vấn đề mới, chưa có tiền lệ. Mô hình này được triển khai trong bối cảnh có nhiều yếu tố mới, từ tổ chức bộ máy, chức năng, nhiệm vụ đến điều kiện, cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho cấp xã; đội ngũ cán bộ cấp xã cũng phải đảm nhiệm nhiều trọng trách mới.

Với hàng loạt yếu tố mới đó, những vướng mắc, bất cập trong giai đoạn một tháng qua là điều tất yếu. Chúng ta không thể cầu toàn, quan trọng là phải kịp thời nhận diện, tháo gỡ.

Nhưng “không có áp lực, không có kim cương”, sẽ không có bất cứ một sự cải cách lịch sử nào thực sự mang tính đột phá nếu không dám vượt qua những thách thức hiện hữu và quan trọng nhất là tâm thế quyết tâm, như lời nhắc nhở của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại Hội nghị đánh giá kết quả sắp xếp tổ chức bộ máy bên trong của các bộ, ngành và sơ kết một tháng vận hành chính quyền địa phương 2 cấp ngày 28/7 vừa qua. Đó là: Cần nỗ lực, cố gắng, quyết tâm cao hơn nữa; hành động quyết liệt, hiệu quả hơn nữa, làm việc nào dứt việc đó, làm việc nào ra việc đó, phân công “6 rõ”, “không nói không, không nói khó, không nói có mà không làm”.

Các cơ quan, đặc biệt là người đứng đầu, cần chủ động thực hiện nhiệm vụ, tăng cường kiểm tra, đôn đốc, tháo gỡ khó khăn và đánh giá mức độ hài lòng của người dân. Hệ thống pháp luật liên quan đến tổ chức, hoạt động của chính quyền địa phương 2 cấp cần được rà soát, hoàn thiện; bộ máy sau sáp nhập được kiện toàn, đặc biệt là đội ngũ lãnh đạo cấp xã; phân cấp, phân quyền phải hợp lý, đi đôi với phân bổ nguồn lực, nâng cao năng lực thực thi và giám sát chặt chẽ. Theo người đứng đầu Chính phủ, trong giai đoạn đầu vận hành mô hình mới, các bộ cần chú trọng hướng dẫn về TTHC, quản lý ngân sách, tổ chức bộ máy và quản lý nhân lực cho cấp tỉnh, cấp xã... theo đúng thẩm quyền từng cấp. Song song với trao quyền, phải tăng cường công tác giám sát, kiểm tra, tránh tình trạng địa phương hiểu chưa đúng hoặc thực hiện chưa nghiêm.

Rõ ràng, 30 ngày với một mô hình chính quyền lần đầu tiên được đưa vào vận hành thực sự chỉ mang tính bước đầu. Sẽ còn nhiều, rất nhiều những việc cần phải được củng cố, hoàn thiện, nỗ lực hơn nữa, như chia sẻ của một cán bộ tại Trung tâm Hành chính công xã Sông Vàng: vừa làm vừa học, sẵn sàng làm ngoài giờ, kể cả thứ Bảy, Chủ nhật để phục vụ người dân tốt hơn, tiếp tục nâng cao tinh thần trách nhiệm, chủ động học hỏi, nâng cao trình độ chuyên môn, từng bước tháo gỡ khó khăn phát sinh trong quá trình triển khai thực hiện…

Tinh thần vừa làm vừa học, tâm thế sẵn sàng làm ngoài giờ, tháo gỡ khó khăn của từng cán bộ cấp cơ sở, phân công “6 rõ” (rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ sản phẩm, rõ thẩm quyền) từ người đứng đầu Chính phủ và đặc biệt là ngọn lửa niềm tin đang được thắp lên từ lòng dân, những kỳ vọng về việc thiết lập thiết chế quản trị hiện đại, liêm chính, tinh gọn và hướng tới người dân sẽ nhanh chóng được hiện thực hoá.

Nguyễn Hà