Xác lập rõ vị trí trung tâm của tổ hợp 'Kinh tế – Xã hội – Môi trường' trong định hướng phát triển

Tăng cường “hướng về địa phương, cơ sở” để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc

Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, nhiệm kỳ 2025-2030, Bộ sẽ tập trung vào một số đột phá chiến lược. Trong đó, đáng chú ý là bảo đảm thể chế phải đi trước, mở đường cho đột phá phát triển. Hệ thống pháp luật vừa phục vụ yêu cầu quản lý, vừa thúc đẩy phát triển, trong đó lấy kiến tạo phát triển làm trọng tâm.

Cùng với đó, tăng cường “hướng về địa phương, cơ sở” để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thi hành chính sách, pháp luật; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong quản lý, quản trị phát triển giữa Trung ương và địa phương, phát huy vai trò tự chủ, tự chịu trách nhiệm của địa phương.

Đổi mới phương thức quản lý nhà nước, chuyển mạnh từ tiền kiểm sang hậu kiểm gắn với tăng cường kiểm tra, giám sát, giảm tối đa rủi ro pháp lý và chi phí tuân thủ đối với người dân, doanh nghiệp.

Xây dựng và triển khai các chính sách, khuôn khổ pháp lý, cơ chế thử nghiệm, thí điểm vượt trội cho các mô hình sản xuất nông nghiệp dựa trên khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; tăng cường liên kết giữa các đơn vị nghiên cứu, các trường đại học với doanh nghiệp trong nghiên cứu, triển khai, chuyển giao khoa học, công nghệ.

Xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo quản lý các cấp của hệ thống chính trị thực sự tiêu biểu; đội ngũ nhà khoa học, chuyên gia, đội ngũ doanh nhân, nông dân chuyên nghiệp đáp ứng yêu cầu ngày càng cao trong giai đoạn phát triển mới của ngành và trong kỷ nguyên phát triển mới của đất nước.

Bộ cũng xác định các mục tiêu lớn trong đó có nâng cao đóng góp của khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo vào tăng trưởng, đóng góp của năng suất nhân tố tổng hợp (TFP) ở mức trên 50%.

Đến năm 2030, hệ thống kết cấu hạ tầng nông nghiệp, nông thôn cơ bản đồng bộ, hiện đại. Giải quyết căn bản nước sinh hoạt cho các đảo có đông dân cư; hoàn thiện đồng bộ hệ thống công trình điều tiết nước mặn, nước ngọt, tích trữ nước trên các lưu vực sông lớn; cân đối đủ nước phục vụ dân sinh và phát triển kinh tế - xã hội. Hoàn thành sửa chữa, nâng cấp các đập, hồ chứa nước hư hỏng, xuống cấp, thiếu năng lực phòng, chống lũ. Tập trung phòng, chống sạt lở bờ sông, bờ biển tại các khu vực trọng điểm xung yếu...

Môi trường cũng là kinh tế

Kết luận cuộc làm việc, Phó Thủ tướng đặc biệt nhấn mạnh yêu cầu đổi mới tư duy trong xây dựng văn kiện, xác lập rõ vị trí trung tâm của tổ hợp “Kinh tế – Xã hội – Môi trường” trong định hướng phát triển, “tiếp cận tư duy Bộ đa ngành, đa lĩnh vực và quản lý tổng hợp, thống nhất tài nguyên, môi trường”.

Phó Thủ tướng cho rằng, đây là cơ hội lớn, nhưng chỉ có thể chuyển hóa thành lợi thế nếu Đảng bộ Bộ Nông nghiệp và Môi trường có sự chuẩn bị tư tưởng vững vàng, tổ chức thực hiện quyết liệt, bài bản. Tư duy mới phải được thể hiện trong văn kiện và chương trình hành động, với các bước đi cụ thể, rõ mục tiêu, lộ trình và trách nhiệm thực hiện.

Báo cáo chính trị cần nhấn mạnh yêu cầu phát triển ba trụ cột “Kinh tế – Xã hội – Môi trường” trên một trục phát triển bền vững, với vị trí ngang bằng và gắn bó hữu cơ. “Môi trường cũng chính là kinh tế. Kinh tế phải chuyển đổi sang kinh tế xanh để thực hiện cho môi trường. Xã hội cũng phải tạo nhận thức và giải quyết môi trường”, Phó Thủ tướng nói.

Vì vậy, Bộ Nông nghiệp và Môi trường phải chuyển mạnh từ tư duy bảo vệ môi trường sang tư duy kinh tế môi trường để kiến tạo chính sách, xây dựng pháp luật dẫn dắt các lĩnh vực kinh tế phát triển theo hướng xanh, tuần hoàn, các-bon thấp, khôi phục và khai thác bền vững môi trường tự nhiên, phát triển năng lượng tái tạo…

Lĩnh vực nông nghiệp, từ vị trí “trụ đỡ” phải trở thành ngành kinh tế có giá trị gia tăng cao, đóng góp lớn và bền vững vào nền kinh tế quốc dân. Thay đổi tư duy từ “sản xuất nông nghiệp” sang “kinh tế nông nghiệp”, tập trung vào chuỗi giá trị nông sản, mở rộng sang dịch vụ, thương mại, logistics, thúc đẩy doanh nghiệp và nông dân tham gia sâu hơn vào các mắt xích tạo giá trị. Kinh tế nông nghiệp phải gắn với sản xuất, chế biến, công nghiệp hóa, chuyển giao công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Trong đổi mới phương thức quản lý, Phó Thủ tướng cho rằng chuyển đổi số là yêu cầu cấp bách đối với ngành Nông nghiệp và Môi trường, “phải làm càng sớm càng tốt, tạo nền tảng số hoá trong tất cả các lĩnh vực”.

Bộ phải chủ động tham mưu, đề xuất đầu tư trọng tâm, hiện đại hóa hệ thống quan trắc, giám sát, dự báo thiên tai, quản lý hồ chứa, khí tượng thủy văn… như ứng dụng dữ liệu vệ tinh, cảm biến, công nghệ UAV, trí tuệ nhân tạo vào dự báo, cảnh báo và điều hành sản xuất nông nghiệp…

Quốc Trần