Ngành học nào khiến hơn 200.000 thí sinh 'rẽ hướng' khỏi Y Dược, Kinh tế, Sư phạm?

Theo Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) Phạm Ngọc Thưởng, ngay sau phiên họp đầu tiên của Chính phủ về triển khai chương trình phát triển bán dẫn, Bộ GD&ĐT đã nhanh chóng ban hành kế hoạch hành động cụ thể.

Từ việc xây dựng chính sách, chuẩn hóa chương trình, đến điều chỉnh công tác tuyển sinh đều được chỉ đạo đồng bộ, khẩn trương trên toàn ngành.

Theo thống kê từ Bộ Giáo dục và Đào tạo, số lượng thí sinh đăng ký nguyện vọng 1 vào các ngành STEM năm nay lên đến 222.454, tăng gần 42.000 nguyện vọng so với năm 2024. Ngành Khoa học máy tính và Công nghệ thông tin tiếp tục giữ ngôi đầu với 54.359 nguyện vọng, tăng hơn 2.100 so với cùng kỳ năm ngoái.

Đặc biệt, ngành Trí tuệ nhân tạo (AI) ghi nhận bước đột phá với 2.754 nguyện vọng 1, tăng gấp đôi chỉ sau một năm. Đây là mức tăng cao nhất trong số các ngành công nghệ mới nổi – một minh chứng rõ ràng cho sức hấp dẫn mạnh mẽ của công nghệ bán dẫn, AI và tự động hóa trong mắt thế hệ học sinh mới.

Đại diện Bộ GD&ĐT nhận định, đây là tín hiệu tích cực, cho thấy giới trẻ ngày càng quan tâm tới những ngành học gắn liền với tương lai công nghệ, đặc biệt là công nghiệp vi mạch và bán dẫn – lĩnh vực đang được kỳ vọng sẽ bứt phá trong 5-10 năm tới.

Không chỉ thể hiện ở khâu tuyển sinh, Bộ GD&ĐT cũng đã có những bước đi quyết liệt trong việc chuẩn hóa nội dung đào tạo. Ngày 13/5/2025, Bộ chính thức ban hành chuẩn chương trình đào tạo vi mạch bán dẫn, tạo nền tảng thống nhất để các cơ sở giáo dục xây dựng hoặc điều chỉnh chương trình theo hướng hiện đại, đồng bộ và cập nhật với xu thế công nghệ toàn cầu.

Song song đó, Bộ cũng hướng dẫn các trường xây dựng đề án thành lập phòng thí nghiệm bán dẫn cấp cơ sở. Tính đến nay, đã có 9 trường đại học hoàn thiện đề án và gửi về Bộ, chờ Hội đồng thẩm định của Bộ Tài chính xem xét phê duyệt. Đây được xem là mắt xích quan trọng, giúp sinh viên có môi trường thực hành hiện đại ngay trong quá trình học tập, rút ngắn khoảng cách giữa đào tạo và ứng dụng thực tế.

Bên cạnh đó, Bộ còn chỉ đạo các trường thí điểm mở chuyên ngành đào tạo vi mạch, rà soát chỉ tiêu tuyển sinh và tổ chức các diễn đàn, hội thảo kết nối với doanh nghiệp trong và ngoài nước, tạo mạng lưới trao đổi kiến thức và kinh nghiệm quốc tế trong đào tạo nguồn nhân lực bán dẫn.

Tuy nhiên, Bộ GD&ĐT cũng thẳng thắn nhìn nhận một số hạn chế và thách thức lớn. Trong đó, năng lực đào tạo chuyên sâu ngành bán dẫn tại nhiều cơ sở giáo dục còn yếu, thiếu giảng viên có chuyên môn cao và hệ sinh thái công nghệ đi kèm như xưởng thực hành, liên kết doanh nghiệp, hợp tác quốc tế...

Để tháo gỡ, Bộ đề xuất thúc đẩy hợp tác quốc tế trong đào tạo từ việc xây dựng chương trình chung với các trường đại học lớn trên thế giới, đến trao đổi giảng viên – sinh viên, giúp Việt Nam học hỏi nhanh hơn và bắt kịp trình độ đào tạo khu vực.

Đặc biệt, Bộ cũng kiến nghị Bộ Tài chính sớm thẩm định và phê duyệt 9 dự án phòng thí nghiệm bán dẫn đã trình từ cuối năm 2024, nhằm đảm bảo tiến độ triển khai đào tạo và tránh bỏ lỡ cơ hội đầu tư nhân lực vàng trong lĩnh vực này.

Văn Hiền