‘Giám sát tại bàn’, khai thông 5 loại thị trường đang bị ức chế bởi quy định chồng chéo

“Bộ tứ trụ cột” chính là đột phá

Ngày 6/8, phát biểu tại Diễn đàn của Quốc hội về hoạt động giám sát, chuyên gia kinh tế, TS. Trần Du Lịch (ĐBQH Khóa IX, XII, XIII) cho biết, ông đã đi sâu tìm hiểu nội hàm của Nhà nước kiến tạo phát triển là gì và thẩm quyền của Quốc hội theo nội hàm đó đến đâu theo quy định của Hiến pháp.

Nghiên cứu kinh nghiệm của các nước, một Nhà nước kiến tạo phát triển là một Nhà nước thực hiện cải cách sâu rộng trong định hướng quản trị quốc gia. Nhà nước không chỉ điều tiết quản lý mà Nhà nước chủ động dẫn dắt, tạo điều kiện cho nền kinh tế - xã hội phát triển thông qua chiến lược, chương trình, thể chế và các công cụ hỗ trợ.

TS. Trần Du Lịch phân tích, có 7 nhóm vấn đề, đó là: chiến lược phát triển kinh tế - xã hội; hoàn thiện thể chế và môi trường kinh doanh (thể chế minh bạch, ổn định, xoá bỏ cơ chế xin - cho; phân cấp, phân quyền; nâng cao năng lực quản trị quốc gia); phát triển hạ tầng nguồn nhân lực, hạ tầng giao thông, hạ tầng số, năng lượng, đào tạo nguồn nhân lực chất cao…

Và các nhóm hỗ trợ dẫn dắt doanh nghiệp như: bảo hộ phát triển doanh nghiệp nội địa, xây dựng những doanh nghiệp mang thương hiệu Việt; khuyến khích đổi mới, sáng tạo; Phân bố hiệu quả nguồn lực của FDI, sử dụng ngân sách nhà nước cho đầu tư hạ tầng; Quản trị hiện đại, Nhà nước kiến tạo về thể chế, kiểm soát quyền lực và phát triển bao trùm…

TS. Trần Du Lịch nhấn mạnh và cho rằng, vừa qua “bộ tứ trụ cột” gồm: Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Nghị quyết số 59-NQ/TW về hội nhập quốc tế trong tình hình mới; Nghị quyết số 66-NQ/TW về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới; Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân chính là đột phá để xử lý những vấn đề nêu trên.

Đặc biệt, chúng ta đã bước đầu triển khai "bộ tứ Nghị quyết trụ cột", nhất là Quốc hội ban hành Nghị quyết 198/2025/QH15 về cơ chế, chính sách đặc biệt, đặc thù phát triển kinh tế tư nhân nhằm xử lý 7 vấn đề của Nhà nước kiến tạo. Trên cơ sở Hiến pháp và quy định hiện hành, tất cả 7 vấn đề này đều thuộc trách nhiệm, thẩm quyền giám sát của Quốc hội.

Giám sát tại chỗ, chi phí rất thấp nhưng hiệu quả cao

Chuyên gia kinh tế Trần Du Lịch kiến nghị, trước hết, Quốc hội “giám sát tại bàn”, không cần đi đâu, Quốc hội tổ chức tổng hợp, phân loại, phân tích hệ thống văn bản, để khai thông 5 loại thị trường: hàng hoá, tài chính, bất động sản, lao động và khoa học công nghệ. Bởi, 5 loại thị trường này đang bị ức chế bởi nhiều quy định chồng chéo, do đó có thể thuê các công ty luật, dùng công nghệ AI và hỗ trợ khác rà soát toàn bộ để thấy chỗ nào Nhà nước can thiệp thái quá, chỗ nào nhà nước để lỗ hổng. "Đây là giám sát tại chỗ, chi phí rất thấp nhưng hiệu quả cao nhất", Chuyên gia kinh tế Trần Du Lịch nhấn mạnh.

TS. Trần Du Lịch cũng đề nghị, trong giám sát thực địa cần tiếp tục giám sát quá trình đô thị hóa, quá trình chuyển đất nông nghiệp thành đất hoang, nhà cửa xây không ai ở, lãng phí, đặc biệt thị trường bất động sản hiện nay là thị trường không có nhà cho người thu nhập trung bình và thấp.

Theo TS. Trần Du Lịch, “sản phẩm thị trường bất động sản hiện nay giống như chiếc máy bay chỉ có hạng thương gia, hạng nhất mà không có hạng phổ thông. Chúng ta để giá đất, giá đầu cơ đất nông nghiệp đẩy bong bóng và hiện nay vượt sức chịu đựng của nền kinh tế và của người dân. Đây là vấn đề rất lớn trong quản lý vĩ mô để Nhà nước kiến tạo phát triển”.

Bên cạnh đó, chuyên gia kinh tế Trần Du Lịch cũng đề nghị giám sát không phải chờ làm xong, cần tập trung giám sát việc triển khai việc thực hiện Nghị quyết 198/2025/QH15. Trên cơ sở đó, Quốc hội sẽ bổ sung thêm nội dung gì để Nghị quyết 198/2025/QH15 và “bộ tứ trụ cột” đi vào cuộc sống tốt nhất và hiệu quả nhất. Đồng thời, cần giám sát việc triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp hiện nay, xây dựng nền công vụ hiệu năng, hiệu quả, hiệu lực.

Thiên An