Gia Lai: Nhà rông gần 10 tỷ dưới chân núi lửa Chư Đăng Ya có nguy cơ phải phá dỡ
(CLO) Việc bê tông hóa nhà rông, thiết kế không đúng theo mẫu truyền thống… gây ảnh hưởng nghiêm trọng và có nguy cơ phá vỡ cảnh quan núi lửa Chư Đang Ya (Gia Lai). Dự án nhà rông gần 10 tỷ đồng có nguy cơ phải tháo dỡ trả lại nguyên hiện trạng.
Nhà rông dưới chân núi lửa đang thi công thì bị “tuýt còi”
Theo đó, dự án hỗ trợ xây dựng đầu tư điểm đến du lịch tiêu biểu làng Gri, xã Biển Hồ (Gia Lai) được đầu tư với tổng số vốn hơn 9,4 tỷ đồng từ nguồn vốn chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Dự án do Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện Chư Păh, Gia Lai (cũ) làm chủ đầu tư.
Công trình được xây dựng dưới chân núi lửa Chư Đăng Ya, là một trong những miệng núi lửa đẹp và nổi tiếng ở Gia Lai, Việt Nam - được tạp chí Anh bình chọn là một trong 10 miệng núi lửa đẹp nhất thế giới.
Dự án gồm nhiều hạng mục như: Nhà trưng bày, khu phục dựng cảnh quan, đài nước, hoa viên, di dời nhà rông hiện trạng. Được khởi công từ tháng 4/2025, công trình dự kiến hoàn thành vào tháng 11/2025, tuy nhiên khi công trình đang được thi công thì bị tỉnh “tuýt còi”.
Cụ thể, bà Nguyễn Thị Thanh Lịch – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai cùng các Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Sở Xây dựng, Sở Tài chính, Sở Dân tộc và Tôn giáo, Ban Quản lý các dự án đầu tư xây dựng tỉnh đã tiến hành kiểm tra thực tế việc xây dựng nhà rông tại làng Ia Gri, thuộc quy hoạch khu du lịch quốc gia Biển Hồ - Núi lửa Chư Đang Ya.
Quá trình kiểm tra thực địa, đoàn kiểm tra cho rằng công trình có nhiều điểm chưa đảm bảo trong quá trình lập hồ sơ, lấy ý kiến các cơ quan đơn vị hữu quan; cộng đồng nơi triển khai dự án…
Ngoài ra, việc bê tông hóa nhà rông, thiết kế không đúng theo mẫu nhà rông truyền thống của dân tộc J’rai, bố trí các hạng mục không phù hợp với văn hóa dân tộc J’rai… có nguy cơ phá vỡ cảnh quan núi lửa Chư Đang Ya, ảnh hưởng hình ảnh nghiêm trọng đến cảnh quan và không phù hợp mục tiêu của chương trình miền núi và dân tộc thiểu số; gây dư luận không tốt.
Sau khi kiểm tra, UBND tỉnh giao Sở Dân tộc và Tôn giáo chủ trì, phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Sở Xây dựng, Sở Tài chính, Ban Quản lý các dự án đầu tư xây dựng tỉnh và các đơn vị liên quan khẩn trương rà soát, kiểm tra việc sử dụng nguồn vốn chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.
Giao Ban Quản lý các dự án đầu tư xây dựng tỉnh chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan khẩn trương kiểm tra, rà soát lại toàn bộ việc xây dựng các hạng mục tại công trình nhà rông tại làng Ia Gri.
Đến ngày 29/7, UBND tỉnh Gia Lai tiếp tục có văn bản yêu cầu các đơn vị liên quan khẩn trương dừng triển khai dự án và đề xuất nhiệm vụ để đảm bảo phù hợp không phá vỡ cảnh quan núi lửa Chư Đăng Ya. Theo UBND tỉnh, việc triển khai dự án xây dựng nhà rông tại làng Ia Gri – chân núi Chư Đang Ya là không phù hợp với phương án quy hoạch Khu Du lịch Biển Hồ - Chư Đăng Ya.
Nhà rông gần 10 tỷ có nguy cơ phải phá dỡ
Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, chủ đầu tư đã cho dừng mọi hoạt động xây dựng trên công trường của dự án và đề nghị các ngành tham mưu cho UBND tỉnh Gia Lai đồng ý quyết toán khối lượng xây dựng đã hoàn thành với giá trị hơn 3,4 tỷ đồng cho các đơn vị liên quan thực hiện dự án.
Theo đại diện chủ đầu tư, hiện theo nghị quyết của HĐND tỉnh Gia Lai vẫn giao kế hoạch và giao vốn để thực hiện dự án này. Nếu dừng dự án thì số tiền còn lại hơn 5,9 tỷ đồng, Ban quản lý đề nghị các ngành tham mưu cho UBND tỉnh thu hồi và chuyển nguồn cho các dự án khác cần vốn đầu tư hoặc xử lý khác theo quy định.
Ông Đặng Thái Huy – Giám đốc Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng khu vực Chư Pah cho biết: “Công trình được phê duyệt đầu tư trước thời điểm sáp nhập. Trước đó, bà con ở làng Gri cũng mong muốn có một khu vực để lưu giữ và trưng bày nhiều hiện vật văn hóa đặc trưng của dân tộc.
Tuy nhiên, khi công trình thi công được gần 40% thì phải dừng lại theo chỉ đạo của tỉnh. Đối với công trình cấp 3, không thể làm bằng gỗ vì không thể chịu đựng lực. Hiện đang chờ tỉnh chỉ đạo. Nếu buộc phải tháo dỡ thì sẽ đập phá phần bê tông, trả lại nguyên hiện trạng còn phần khung trên chưa dựng có thể tháo dỡ sử dụng cho công trình khác”.
Liên quan đến dự án trên, ông Phạm Anh Tuấn - Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai cho rằng, việc quy hoạch Khu du lịch Biển Hồ - Chư Đăng Ya cần được thực hiện bài bản, chuyên sâu, đảm bảo hài hòa giữa yếu tố bảo tồn di sản văn hóa, cảnh quan thiên nhiên và phát triển du lịch bền vững. Vì thế, cần phải có định hướng phát triển đồng bộ, lâu dài, thu hút đông đảo người dân và du khách.
UBND tỉnh giao Sở Xây dựng chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị, địa phương khẩn trương hoàn thiện quy hoạch, thực hiện các thủ tục có liên quan theo đúng quy định, hoàn thành trong tháng 10/2025.
Chủ tịch UBND tỉnh lưu ý các đơn vị cần tổ chức khảo sát thực địa kỹ lưỡng, thu thập cơ sở dữ liệu đầy đủ phục vụ công tác quy hoạch. Xác định rõ ranh giới quy hoạch, nhằm phát triển bền vững, hài hòa giữa bảo tồn và khai thác giá trị cảnh quan – du lịch – văn hóa. Lựa chọn đơn vị tư vấn có kinh nghiệm, năng lực, có khả năng nâng tầm ý tưởng, gắn quy hoạch với xu thế phát triển du lịch sinh thái – địa chất – cộng đồng. Quy hoạch cần tích hợp định hướng phát triển hệ thống giao thông, hạ tầng kỹ thuật…