Tháo gỡ nút thắt dạy văn hóa THPT trong trường nghề: Học sinh 9+ mong chờ đổi mới
(CLO) Nhu cầu học văn hóa THPT của học sinh trường nghề đang ở mức rất cao, với 80% mong muốn được dự thi tốt nghiệp.
Tuy nhiên, quy định hiện hành lại không cho phép các cơ sở giáo dục nghề nghiệp tự giảng dạy chương trình văn hóa THPT hệ giáo dục thường xuyên, buộc phải liên kết với các trung tâm Giáo dục Thường xuyên (GDTX). Điều này phát sinh nhiều bất cập, gây khó khăn cho cả trường, giáo viên và người học.
TS Hồ Văn Đàm, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Kỹ thuật Công nghiệp Việt Nam – Hàn Quốc, cho biết phần lớn học sinh hệ trung cấp của trường là những em vừa tốt nghiệp THCS.
Các em được chia thành hai nhóm: nhóm học 4 môn văn hóa (do trường nghề tổ chức) và nhóm học 7 môn văn hóa (do trung tâm GDTX đảm nhận).
Số lượng học sinh học 4 môn rất ít, khiến nhiều trường không thể tuyển giáo viên cơ hữu vì không đủ giờ dạy, buộc phải thuê hợp đồng từ trường phổ thông với chi phí cao, vượt khả năng chi trả của mức học phí hiện hành.
Hệ quả là nhiều trường không tổ chức dạy văn hóa cho nhóm đối tượng này, hoặc chỉ dạy ở mức tối thiểu, khiến học sinh không hoàn thành chương trình văn hóa, mất cơ hội học liên thông lên cao đẳng.
Đây là thiệt thòi rất lớn cho nhóm học sinh hệ 9+, những em vừa học nghề vừa cần bằng tốt nghiệp THPT để mở rộng cơ hội nghề nghiệp và học tập.
PGS.TS Mạc Văn Tiến, Viện trưởng Viện Phát triển Giáo dục nghề nghiệp và An sinh xã hội phân tích: Vướng mắc lớn nằm ở sự thiếu đồng bộ trong các quy định pháp luật. Học sinh hệ 9+ hiện phải học nghề tại trường nghề và học văn hóa tại trung tâm GDTX, dẫn đến quá tải, khó khăn trong quản lý, xây dựng kế hoạch học tập và không đảm bảo chất lượng đầu ra.
Ông nhấn mạnh: “Tuyệt đối không nên hạ thấp tiêu chuẩn THPT và tiêu chuẩn chất lượng nghề”.
Theo PGS.TS Mạc Văn Tiến, cần phân loại rõ năng lực học sinh ngay từ đầu vào. Với những em có khả năng tiếp thu tốt, có thể cho phép học song song chương trình phổ thông và nghề, để khi tốt nghiệp được cấp đồng thời hai văn bằng.
Ngược lại, với những em chưa đủ năng lực, chỉ nên học chương trình phổ thông ở mức kiến thức nền tảng, được cấp chứng nhận thay vì văn bằng THPT.
TS Phạm Xuân Khánh, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Công nghệ cao Hà Nội, chỉ ra nguyên nhân gốc rễ là sự chưa thống nhất, thậm chí mâu thuẫn giữa các văn bản pháp luật, khiến các trường nghề lúng túng trong tổ chức dạy văn hóa.
Ông kiến nghị: Trước hết, cần hoàn thiện hành lang pháp lý, cụ thể hóa nhiệm vụ tổ chức dạy văn hóa THPT cho học sinh tốt nghiệp THCS học trình độ trung cấp nghề.
Bên cạnh đó, phải xác lập cơ chế phối hợp liên ngành giữa giáo dục nghề nghiệp và giáo dục phổ thông, quy định rõ trách nhiệm từng cấp, phân cấp quản lý giáo viên văn hóa, công nhận kết quả học tập và lộ trình học lên bậc cao hơn. Một lộ trình học hợp lý sẽ giúp tránh tình trạng quá tải, chồng chéo giữa môn nghề và môn văn hóa.
TS Vũ Văn Hà, Phó Trưởng phòng Giáo dục thường xuyên (Cục Giáo dục nghề nghiệp và Giáo dục thường xuyên, Bộ Giáo dục và Đào tạo), cho biết tại Phiên họp thứ 48 vừa qua, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến đối với dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục, Luật Giáo dục đại học và Luật Giáo dục nghề nghiệp.
Sau khi các luật này được ban hành, Bộ sẽ ban hành thông tư, quy định mới để hướng dẫn thực thi, đảm bảo phù hợp thực tế và gỡ bỏ những rào cản lâu nay.
Các chuyên gia đều chung nhận định: Việc tháo gỡ “nút thắt” dạy văn hóa THPT trong trường nghề không chỉ là vấn đề kỹ thuật hay quản lý, mà còn liên quan trực tiếp đến quyền học tập và con đường lập nghiệp của hàng chục nghìn học sinh mỗi năm.
Nếu cơ chế mới sớm được thông qua, học sinh hệ 9+ sẽ được hưởng lợi kép - vừa có tay nghề, vừa có bằng THPT, mở ra cánh cửa học lên bậc cao hơn và gia nhập thị trường lao động với vị thế tốt hơn.