Xe

Lái xe ở độ cao lớn ảnh hưởng thế nào đến mã lực động cơ?

Hải Hà (Theo Jalopnik) 19/08/2025 06:52

(CLO) Cứ mỗi 300m leo cao, xe mất 3% công suất, Mustang Cobra R 300 mã lực chỉ còn 210 mã lực ở 3.000m.

Hãy nhớ lại những kiến thức khoa học mà bạn từng học ở trường. Chúng ta được dạy rằng Trái Đất là một quả cầu khổng lồ với lớp khí quyển mỏng bao phủ bên ngoài. Dù một số ý kiến cho rằng Trái Đất phẳng, nhưng không khí mà chúng ta hít thở không cần bất kỳ vật chứa nào, vì lực hấp dẫn chính là yếu tố giữ cho nó tồn tại.

770-202508180927101.png
Người lái xe trên đường hướng tới một ngọn núi xanh phủ sương mù. Ảnh: The Garage Automotive Greeley

Xe hơi cũng cần không khí giống như con người, nhưng các triệu chứng của tình trạng thiếu oxy ở độ cao lại biểu hiện khác nhau giữa bạn và chiếc xe Honda của bạn. Trong khi bạn có thể cảm thấy chóng mặt, buồn nôn và mệt mỏi, thì chiếc xe chỉ đơn giản là giảm sức mạnh.

Theo quy tắc chung, cứ mỗi 300 mét độ cao tăng lên, xe sẽ mất khoảng 3% công suất. Ví dụ, một chiếc Mustang Cobra R 1995 với công suất 300 mã lực ở mực nước biển sẽ chỉ còn khoảng 210 mã lực khi lên đến độ cao 3.000 mét.

Nếu bạn dự định lái xe ở độ cao lớn trong thời gian dài, chủ xe sở hữu những mẫu xe cũ sử dụng bộ chế hòa khí hoặc xe mới sử dụng chế hòa khí dành cho các fan của dòng Cobra hay 356 replica sẽ cần điều chỉnh lại bộ chế hòa khí cùng một số thay đổi khác để bù đắp cho sự sụt giảm áp suất chân không.

Khôi phục công suất bị mất nhờ hệ thống tăng áp

Ngay cả khi các nguyên tử oxy không muốn đi vào buồng đốt của động cơ, chúng cũng khó có thể kháng cự nếu xe được trang bị bộ tăng áp turbo hoặc siêu nạp. Ít nhất, hệ thống tăng áp sẽ tạo điều kiện cần thiết để bù đắp cho sự mất mát công suất do độ cao gây ra.

Tuy nhiên, bộ tăng áp turbo hay siêu nạp lại là những thiết bị hoạt động một cách máy móc, và chúng có thể tạo ra áp suất tăng một cách không kiểm soát nếu không được điều chỉnh. Để khắc phục sự suy giảm công suất ở độ cao lớn hơn, cần phải áp dụng một trong hai giải pháp sau.

Trong giải pháp đầu tiên, động cơ sử dụng hệ thống điều khiển máy tính nghiêm ngặt để theo dõi mọi khía cạnh hiệu suất, từ đó bù đắp cho sự biến đổi áp suất không khí.

Xe phải có khả năng so sánh vị trí bướm ga với tốc độ động cơ, xác định xem động cơ đang chạy quá giàu hay quá nghèo nhiên liệu, đồng thời kiểm soát lượng áp suất cần xả từ van xả khí thải nếu có.

Van xả khí thải trên turbo giúp điều chỉnh áp suất tăng, điều này rất hữu ích vì bạn không muốn áp suất tăng bất thường gây hỏng các bộ phận đắt tiền.

Thậm chí, theo tạp chí Motor Trend, bạn có thể sử dụng van xả khí thải với siêu nạp, như cách mà Stenod Performance đã áp dụng trên siêu nạp ly tâm.

Trong giải pháp thứ hai, xe tăng áp turbo hoặc siêu nạp được thiết lập để hoạt động cố định ở một độ cao nhất định.

Ví dụ, nếu bạn đang chạy một chiếc xe siêu nạp ở độ cao 3.000 mét, bạn có thể thay đổi pulley để điều chỉnh lượng áp suất tăng đi vào động cơ, giúp xe đạt công suất tương đương với những người bạn ở mực nước biển. Những ai am hiểu toán học thậm chí có thể tính toán lượng áp suất cần thiết bằng công cụ Performance Trends Blower Boost Calculator.

Nếu thấy xăng octane 85, hãy tránh xa

Không khí sẽ nóng lên khi bị nén, và điều này có thể trở thành vấn đề đối với động cơ xăng. Giữa quá trình nén piston và đánh lửa bugi, một số phần của hỗn hợp không khí-nhiên liệu có thể nổ tự phát ở vị trí và thời điểm không mong muốn.

Tỷ lệ nén càng cao thì hiện tượng này càng dễ xảy ra. Hiện tượng này được gọi là kích nổ, nổ sớm hoặc tiếng ping. Dù tiếng kích nổ nghiêm trọng có thể nghe như tiếng nổ lách tách vô hại từ xa, nhưng nó có thể làm nứt piston hoặc thổi bay gioăng nắp máy.

May mắn thay, xăng có chỉ số octane cao hơn sẽ ngăn chặn kích nổ ở động cơ tỷ lệ nén cao, thậm chí giúp động cơ Ford EcoBoost đạt được công suất như quảng cáo.

Chỉ số octane không phải là một chất hay phụ gia, mà là mức đánh giá độ ổn định của nhiên liệu và khả năng chống cháy nổ không mong muốn.

Khi độ cao tăng lên, lượng oxy đi vào động cơ giảm đi, dẫn đến nguy cơ kích nổ cũng giảm theo. Do đó, động cơ có thể có tỷ lệ nén khá cao ở mực nước biển, ví dụ 12:1, nhưng với hàm lượng oxy giảm, nó không cần xăng octane cao nữa, vì chính không khí đã làm giảm tỷ lệ nén hiệu quả.

Vì lý do này, ở một số khu vực cao của Mỹ, các trạm xăng sẽ bán xăng octane 85. Nếu xe đã mất công suất do độ cao, tại sao không đổ loại xăng rẻ tiền này phải không?

Không, tuyệt đối đừng làm vậy! Các động cơ hiện đại sử dụng máy tính được thiết kế cho những khoảng hoạt động cụ thể, và nếu octane 85 nằm ngoài khoảng đó, bạn sẽ gặp rắc rối - chắc chắn không phù hợp với xe Ford.

Xăng octane 85 thấp là sản phẩm từ thời kỳ động cơ chế hòa khí xử lý tốt, nhưng thời kỳ đó đã qua. Vì vậy, hãy đối xử tốt với chiếc xe của bạn. Nếu bạn từng đi du lịch qua vùng núi cao, hãy đổ loại xăng có chỉ số octane phù hợp.

Hải Hà (Theo Jalopnik)