Uống nước từ chai nhựa để trong xe nóng có nguy cơ gì không?

Việc để chai nước nhựa trong xe hơi dưới nhiệt độ cao có thể tiềm ẩn những rủi ro cho sức khỏe. Các nghiên cứu chỉ ra rằng trong điều kiện nhất định, đặc biệt là khi tiếp xúc với nhiệt độ cao hoặc ánh sáng cực tím, chai nhựa dùng một lần có thể giải phóng các hạt vi nhựa, hóa chất và kim loại vào nước, gây ảnh hưởng đến người sử dụng.

Vi nhựa là những hạt nhựa có kích thước nhỏ hơn 5 milimet, hiện diện trong thực phẩm, nước uống, quần áo, mỹ phẩm và môi trường xung quanh. Chai nước nhựa, đặc biệt là loại dùng một lần, thường được làm từ polyethylene terephthalate (PET), một loại nhựa mỏng.

Dù nhìn bằng mắt thường, nhựa trông như vật liệu rắn, nhưng thực chất chúng giống một "mạng lưới đan xen", theo ông Bill Carroll, giáo sư hóa học tại Đại học Indiana (Mỹ). Các phân tử hóa chất bị mắc kẹt trong cấu trúc nhựa có thể thẩm thấu dần ra ngoài theo thời gian.

Nhiệt độ cao và ánh sáng cực tím có thể thúc đẩy quá trình giải phóng này, đồng thời làm nhựa phân hủy và bong tróc. Một nghiên cứu năm 2023 cho thấy bốn loại nhựa phổ biến, bao gồm polyethylene, khi tiếp xúc với tia UV trong phòng thí nghiệm hoặc được đặt trong lò ủ ở nhiệt độ 37 độ C, đã giải phóng các hạt vi nhựa và nano nhựa.

Trong khi đó, các mẫu nhựa được bảo quản trong tủ lạnh ở 4 độ C và không tiếp xúc ánh sáng hầu như không giải phóng hạt nhựa.

Theo bà Jaime Ross, trợ lý giáo sư thần kinh học tại Đại học Rhode Island (Mỹ), nguy cơ sức khỏe từ một lần uống nước từ chai nhựa để trong xe nóng có thể không nghiêm trọng.

Tuy nhiên, bà khuyến cáo cần thận trọng với việc tiếp xúc lặp đi lặp lại hoặc kéo dài. Ngoài ra, khi đã mở nắp chai, việc để phần nước còn lại trong môi trường ấm có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển, gây thêm rủi ro cho sức khỏe.

Tác động sức khỏe và những điều chưa rõ

Vi nhựa và đặc biệt là nano nhựa, với kích thước nhỏ hơn 1 micromet, có thể xâm nhập vào các mô sinh học như gan, thận, ruột, nhau thai, phổi, não, tim, máu và thậm chí sữa mẹ, theo bà Nicole Deziel, phó giáo sư khoa học sức khỏe môi trường tại Đại học Yale (Mỹ).

Nhựa cũng chứa các hóa chất như phenol và phthalate, vốn liên quan đến các vấn đề sức khỏe như rối loạn thai kỳ và phát triển thần kinh.

Tuy nhiên, các chuyên gia nhấn mạnh rằng tác động sức khỏe cụ thể và mức độ rủi ro đối với từng cá nhân vẫn chưa được hiểu rõ, do nghiên cứu về vi nhựa và nano nhựa chỉ mới phát triển trong những năm gần đây.

Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) hiện giám sát an toàn của nước đóng chai và bao bì, trong khi Hiệp hội Nước đóng chai Quốc tế cho rằng chưa đủ bằng chứng khoa học để kết luận rằng nước đóng chai là nguồn tiếp xúc chính với vi nhựa và nano nhựa.

Làm thế nào để giảm thiểu rủi ro?

Để hạn chế tiếp xúc với vi nhựa và nano nhựa, các chuyên gia khuyến nghị một số biện pháp. Trước tiên, nên sử dụng chai đựng nước bằng thủy tinh hoặc thép không gỉ thay vì chai nhựa.

Ngay cả chai nhựa không chứa BPA được thiết kế cho sử dụng nhiều lần vẫn tiềm ẩn các vấn đề tương tự như nhựa thông thường, theo bà Deziel. Thứ hai, cần bảo quản chai nước nhựa tránh xa nhiệt độ cao và ánh sáng mặt trời.

Khi mang chai nước trong xe hơi, chẳng hạn để sử dụng trong các chuyến đi hoặc hoạt động thể thao, nên giữ chúng trong túi giữ nhiệt hoặc che chắn khỏi ánh nắng. Nếu không có túi giữ nhiệt, người dùng có thể đậy chai bằng chăn hoặc đặt dưới ghế xe, trong cốp xe để giảm tác động của nhiệt độ và ánh sáng.

Ngoài ra, cần thường xuyên thay mới chai nước nhựa dùng một lần để trong xe để giảm nguy cơ tiếp xúc với vi nhựa. Đối với hộp đựng thực phẩm bằng nhựa, việc để lâu dưới ánh nắng nóng, như sau các buổi dã ngoại, cũng có thể khiến vi nhựa và hóa chất ngấm vào thực phẩm, theo ông Christopher Hine, chuyên gia tại Khoa Tim mạch và Chuyển hóa thuộc Cleveland Clinic (Mỹ).

Ông cũng lưu ý rằng hạn sử dụng trên bao bì, kể cả đối với thực phẩm bảo quản lâu dài như gia vị, thường liên quan đến độ bền của bao bì nhựa. Sau thời gian này, bao bì có thể bắt đầu phân hủy, làm tăng nguy cơ vi nhựa và hóa chất ngấm vào sản phẩm.

Dù nên tránh uống nước từ chai nhựa dùng một lần để trong xe nóng, các chuyên gia cho rằng việc tiếp xúc hiếm hoi khó có thể gây hại đáng kể cho người khỏe mạnh.

Tuy nhiên, trong trường hợp cần thiết, việc uống nước từ chai nhựa vẫn an toàn hơn nhiều so với nguy cơ mất nước, theo ông Hine. Để đảm bảo sức khỏe, người tiêu dùng nên ưu tiên các giải pháp thay thế và bảo quản nước đúng cách, đồng thời theo dõi các nghiên cứu mới để hiểu rõ hơn về tác động của vi nhựa trong tương lai.

Hải Hà (Theo The Washington Post)